Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter XVII
śrīrāma uvāca |
bhagavanbhṛguputrasya pratibhāsānubhūtitaḥ |
yathaiṣā saphalā jātā tathānyasya na kiṃ bhavet || 1 ||
[Analyze grammar]
śrīvasiṣṭha uvāca |
iyaṃ prathamamutpannā sā tanurbrahmaṇaḥ padāt |
śuddhā jātirbhārgavasya nānyajanmakalaṅkitā || 2 ||
[Analyze grammar]
sarvaiṣaṇānāṃ saṃśāntau śuddhacittasya yā sthitiḥ |
tatsatyamucyate saiṣā vimalā cidudāhṛtā || 3 ||
[Analyze grammar]
manonirmalasattvātma yadbhāvayati yādṛśam |
tattathāśu bhavatyeva yathāvarto bhavetpayaḥ || 4 ||
[Analyze grammar]
yathā bhṛgusutasyaiva vibhramaḥ protthitaḥ svayam |
pratyekamapyevameva dṛṣṭānto'tra bhṛgoḥ sutaḥ || 5 ||
[Analyze grammar]
bījasyāṅkurapatrādi svaṃ camatkurute yathā |
sarveṣāṃ bhūtasaṅghānāṃ bhramakhaṇḍāstathaiva hi || 6 ||
[Analyze grammar]
yadidaṃ dṛśyate viśvamevamevākhilaṃ jagat |
pratyekamuditaṃ mithyā mithyaivāstamupaiti ca || 7 ||
[Analyze grammar]
nāstameti nacodeti jagatkiṃcana kasyacit |
bhrāntimātramidaṃ māyāmugdheva parijṛmbhate || 8 ||
[Analyze grammar]
yathā saṃpratibhāsasthaḥ svayaṃ saṃsārakhaṇḍakaḥ |
tathā teṣāṃ sahasrāṇi mithyā dṛṣṭāni santi hi || 9 ||
[Analyze grammar]
svapnasaṃkalpanagaravyavahārāḥ parasparam |
pṛthagyathā na dṛśyante tathaite saṃsṛtibhramāḥ || 10 ||
[Analyze grammar]
evaṃ nagaravṛndāni nabhassaṃkalparūpiṇi |
santi tāni na dṛśyante mithyājñānadṛśaṃ vinā || 11 ||
[Analyze grammar]
piśācayakṣarakṣāṃsi santyevaṃrūpakāṇi ha |
saṃkalpamātradehāni sukhaduḥkhamayāni ca || 12 ||
[Analyze grammar]
evameva vayaṃ ceme saṃpannā raghunandana |
svasaṃkalpātmakākārā mithyāsatyatvabhāvinaḥ || 13 ||
[Analyze grammar]
evaṃrūpaiva hi pare vidyate sargasaṃtatiḥ |
na vāstavī vastutā tu saṃsthitaivamavastuni || 14 ||
[Analyze grammar]
pratyekamuditaṃ viśvamevameva mudhaiva hi |
vanagulmakarūpeṇa vasantaikaraso yathā || 15 ||
[Analyze grammar]
prathamo'yaṃ svasaṃkalpaḥ prathāmabhyāgato yathā |
tathātiparamārthena dṛṣṭenetthaṃ vibhāvyate || 16 ||
[Analyze grammar]
pratyekamuditaṃ cittaṃ svasvabhāvodarasthitam |
idamitthaṃ samārambhaṃ jagatpaśyanvinaśyati || 17 ||
[Analyze grammar]
pratibhāsavaśādasti nāsti vastvavalokanāt |
dīrghasvapno jagajjālamālānaṃ cittadantinaḥ || 18 ||
[Analyze grammar]
citsattaiva jagatsattā jagatsattaiva cittakam |
ekābhāvādvayornāśaḥ sa ca satyavicāraṇāt || 19 ||
[Analyze grammar]
śuddhasya pratibhāso hi satyo bhavati cetasaḥ |
pramārjanādiva maṇermalinasyeha yuktitaḥ || 20 ||
[Analyze grammar]
ciramekadṛḍhābhyāsācchuddhirbhavati cetasaḥ |
anākrāntasya saṃkalpaiḥ pratibhodeti cetasaḥ || 21 ||
[Analyze grammar]
suvarṇaṃ na sthitiṃ yāti malavatyaṃśuke yathā |
ekā dṛṣṭiḥ sthitiṃ yāti na mlāne cittake tathā || 22 ||
[Analyze grammar]
śrīrāma uvāca |
pratibhāsātmani jagatyete kālakriyākramāḥ |
sodayāstamayā jātāḥ kathaṃ śukrasya cetasaḥ || 23 ||
[Analyze grammar]
śrīvasiṣṭha uvāca |
yādṛgjagadidaṃ dṛṣṭaṃ śukreṇa pitṛśāstrataḥ |
tādṛkkasya sthitaṃ citte mayūrāṇḍe mayūravat || 24 ||
[Analyze grammar]
svabhāvakośasthamidaṃ tadetena kramoditam |
bījenāṅkurapatrādilatāpuṣpaphalaṃ yathā || 25 ||
[Analyze grammar]
jīvo yadbāsanābaddhastadevāntaḥ prapaśyati |
svarūpaṃ cātra dṛṣṭānto dīrghasvapnastvidaṃ jagat || 26 ||
[Analyze grammar]
pratyekamudito rāma nūnaṃ saṃsṛtikhaṇḍakaḥ |
rātrau sainyanarasvapnajālavatsvātmani sphuṭaḥ || 27 ||
[Analyze grammar]
śrīrāma uvāca |
eṣa saṃsṛtikhaṇḍottho mithaḥ sa milati svayam |
no vā milati tanme tvaṃ yathāvadvaktumarhasi || 28 ||
[Analyze grammar]
śrīvasiṣṭha uvāca |
malinaṃ hi mano'vīryaṃ na mithaḥ śleṣamarhati |
ayo'yasi ca saṃtapte śuddhe taptaṃ tu līyate || 29 ||
[Analyze grammar]
cittatattvāni śuddhāni saṃmilanti parasparam |
ekarūpāṇitoyāni yāntyaikyaṃnāvilāni hi || 30 ||
[Analyze grammar]
śuddhirhi cittasya vivāsanatvamabhūtasaṃvedanamekarūpam |
tasyāśu śuddhyā bhavati prabuddhastanmātrayuktyā parasaṃgameti || 31 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter XVII
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!