Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter LXXXV
śrīvasiṣṭha uvāca |
purā me brahmaṇā proktaṃ sarvaṃ tatkathayānagha |
yadidaṃ tatpravakṣyāmi tvayi pṛcchati rāghava || 1 ||
[Analyze grammar]
purā mayā hi bhagavānpṛṣṭaḥ kamalasaṃbhavaḥ |
ime kathamupāyānti brahmansargagaṇā iti || 2 ||
[Analyze grammar]
tadupāśrutya bhagavānbrahmā lokapitāmahaḥ |
aindavākhyānasahitaṃ māmuvāca bṛhadvacaḥ || 3 ||
[Analyze grammar]
brahmovāca |
sarvaṃ hi mana evedamitthaṃ sphurati bhūtimat |
jalaṃ jalāśayasphārairvicitraiścakrakairiva || 4 ||
[Analyze grammar]
dinādau saṃprabuddhasya saṃsāraṃ sṛṣṭumicchataḥ |
purākalpe hi kasmiścicchṛṇu kiṃ vṛttamaṅga me || 5 ||
[Analyze grammar]
kadācidakhilaṃ sargaṃ saṃhṛtya divasakṣaye |
eka evāhamekāgraḥ svasthastāmanayaṃ niśām || 6 ||
[Analyze grammar]
niśānte saṃprabuddhātmā saṃdhyāṃ kṛtvā yathāvidhi |
prajāḥ sraṣṭuṃ dṛśau sphāre vyomni yojitavānaham || 7 ||
[Analyze grammar]
yāvatpaśyāmi gaganaṃ na tamobhirna tejasā |
vyāptamatyantavitataṃ śūnyamantavivarjitam || 8 ||
[Analyze grammar]
sargaṃ saṃkalpayāmīti matiṃ niścitya tanmayā |
samavekṣitumārabdhaṃ śuddhaṃ sūkṣmeṇa cetasā || 9 ||
[Analyze grammar]
athāhaṃ dṛṣṭavāṃstatra manasā vitate'mbare |
pṛthaksthitānmahārambhānsargānsthitinirargalān || 10 ||
[Analyze grammar]
teṣu matpratibimbābhāḥ padmakośanivāsinaḥ |
rājahaṃsānsamārūḍhāḥ saṃsthitā daśa padmajāḥ || 11 ||
[Analyze grammar]
pṛthaksthiteṣu sargeṣu teṣūdyadbhūtapaṅktiṣu |
jalajāleṣu śuddheṣu jagatsu jaladāyiṣu || 12 ||
[Analyze grammar]
pravahanti mahānadyaḥ pradhvananti yathābdhayaḥ |
pratapantyuṣṇarucayaḥ prasphurantyambare'nilāḥ || 13 ||
[Analyze grammar]
divi krīḍanti vibudhā bhuvi krīḍanti mānavāḥ |
dānavā bhoginaścaiva pātāleṣu ca saṃsthitāḥ || 14 ||
[Analyze grammar]
kālacakrapariprotā yadbhāvāḥ sakalartavaḥ |
yathākālaṃ phalāpūrṇā bhūṣayantyabhito mahīm || 15 ||
[Analyze grammar]
prauḍhyaṃ śubhāśubhācārasmṛtayaḥ kakubhaṃ prati |
narakasvargaphaladāḥ sarvatra samupāgatāḥ || 16 ||
[Analyze grammar]
bhogamokṣaphalārthinyaḥ samastā bhūtajātayaḥ |
svamīhitaṃ yathākālaṃ prayatante yathākramam || 17 ||
[Analyze grammar]
saptalokāstathā dvīpāḥ samudrā girayastathā |
apyeṣyamāṇāḥ kalpāntaṃ sphurantyurutarāravam || 18 ||
[Analyze grammar]
kvacidbhāsitvamāyātaṃ kvacitsthirataraṃ sthitam |
sthitaṃ sarvatra kuñjeṣu tamastejolavādṛtam || 19 ||
[Analyze grammar]
nabhonīlotpalasyāntarbhramadabhramadhuvratam |
prasphurattārakājālakesarāpūrṇatāṃ gatam || 20 ||
[Analyze grammar]
kalpāntaghananīhāro merukuñjeṣu saṃsthitaḥ |
śālmaleramalaṃ tūlamaṣṭhīlākoṭareṣviva || 21 ||
[Analyze grammar]
lokālokādrirasanāraṇadarṇavaghuṃghumā |
tamaḥkhaṇḍendranīlābhā nijaratnavirājitā || 22 ||
[Analyze grammar]
dhānādharasudhā bhūtaravakākalighuṃghumā |
saṃsthitā bhuvanābhoge svāntaḥpura ivāṅganā || 23 ||
[Analyze grammar]
gaurāṅgapaṅaktirmadhyasthā rajanīrājirañjitā |
padmotpalasraja iva lakṣyate vatsaraśriyaḥ || 24 ||
[Analyze grammar]
bahugartavibhāgasthabhūtā lokāḥ pṛthakpṛthak |
jātāruṇā vilokyantedāḍimānīvakāntikāḥ || 25 ||
[Analyze grammar]
tripravāhā tripathagā kṛtordhvādhogamāgamā |
jagadyajñopavītābhā sphuratīndukalāmalā || 26 ||
[Analyze grammar]
itaścetaśca gacchanti śīryante prodbhavanti ca |
diglatāsu taḍitpuṣpā vātārtā meghapallavāḥ || 27 ||
[Analyze grammar]
gandharvanagarodyānalatāvitānamālinī |
samudrabhūminabhasāṃ padavī pravirājate || 28 ||
[Analyze grammar]
lokāntareṣu saṅghena devāsuranaroragāḥ |
udumbareṣu maśakā iva ghuṃghumitāḥ sthitāḥ || 29 ||
[Analyze grammar]
yugakalpakṣaṇalavakalākāṣṭhākalaṅkitaḥ |
kālo vahatyakalitasarvanāśapratīkṣakaḥ || 30 ||
[Analyze grammar]
evamālokya śuddhena pareṇa svena cetasā |
bhṛśaṃ vismayamāpannaḥ kimetatkathamityalam || 31 ||
[Analyze grammar]
kathaṃ māṃsamayenākṣṇā yanna paśyāmi kiṃcana |
tanmāyājālamatulaṃ paśyāmi manasāmbare || 32 ||
[Analyze grammar]
athālokya ciraṃ kālaṃ manasaivāhamambarāt |
arkaṃ tasmājjagajjālādekamānīya pṛṣṭavān || 33 ||
[Analyze grammar]
āgaccha devadeveśa bho bhāskara mahādyute |
svāgataṃ te'stviti prokto mayāsau kathitopyatha || 34 ||
[Analyze grammar]
kastvaṃ kathamidaṃ jātaṃ jagadeva jaganti ca |
yadi jānāsi bhagavaṃstadetatkathayānagha || 35 ||
[Analyze grammar]
ityukto māṃ samālokya saṃparijñātavānatha |
namaskṛtvābhyuvācedamanindyapadayā girā || 36 ||
[Analyze grammar]
śrībhānuruvāca |
asya dṛśyaprapañcasya nityaṃ kāraṇatāmasi |
gataḥ kasmānna jānīṣe kiṃ māmīśvara pṛcchasi || 37 ||
[Analyze grammar]
atha madvākyasaṃdarbhe līlā cettava sarvaga |
acintitāṃ madutpattiṃ tacchṛṇuṣva vadāmyaham || 38 ||
[Analyze grammar]
sadasaditi kalābhirātataṃ yat sadasadabodhavimohadāyinībhiḥ |
avirataracanābhirīśvarātman pravilasatīha mano mahanmahātman || 39 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter LXXXV
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!