Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter LXXIV
śrīvasiṣṭha uvāca |
tasya tatrordhvaśṛṅgasya tasyāṃ bhuvi mahāvanau |
dadarśa madhyamāṃ sūcīṃ protthitāṃ saśikhāmiva || 1 ||
[Analyze grammar]
ekapādaṃ tapasyantīṃ śuṣyantīṃ śiraūṣmaṇā |
satatānaśanāṃ śuṣkapiṇḍībhūtodaratvacam || 2 ||
[Analyze grammar]
sakṛdvikasitāsyena gṛhītvevātapānilān |
paścāttyajantīṃ hṛdaye me na māntītyanāratam || 3 ||
[Analyze grammar]
śuṣkāṃ caṇḍāṃśukiraṇairjarjarāṃ vanavāyubhiḥ |
acalantīnijātsthānātsnāpitāminduraśmibhiḥ || 4 ||
[Analyze grammar]
pūrvaṃ rajoṇunaikena saṃviṣṭacchannamastakām |
kṛtārthatvaṃ kathayatīṃ dadatānyasya nāspadam || 5 ||
[Analyze grammar]
araṇyānyeva dattvārtha ciraṃ jātaśikhāmiva |
mūrdhnyavasthāpitaprāṇajaṭājūṭavalīmiva || 6 ||
[Analyze grammar]
tāṃ prekṣya pavanaḥ sūcīṃ vismayākulacetanaḥ |
praṇamyālokya suciraṃ bhītabhīta ivāgataḥ || 7 ||
[Analyze grammar]
mahātapasvinī sūcī kimarthaṃ tapyate tapaḥ |
neti praṣṭuṃ śaśākāsau tattejorāśinirjitaḥ || 8 ||
[Analyze grammar]
bhagavatyā mahāsūcyā aho citraṃ mahātapaḥ |
ityeva kevalaṃ dhyāyanmāruto gaganaṃ yayau || 9 ||
[Analyze grammar]
samullaṅghyābhramārga tu vātaskandhānatītya ca |
siddhavṛndānadhaḥ kṛtvā sūryamārgamupetya ca || 10 ||
[Analyze grammar]
ūrdhvametya vimānebhyaḥ prāpa śakrapurāntare |
sūcīdarśanapuṇyaṃ tamāliliṅga puraṃdaraḥ || 11 ||
[Analyze grammar]
pṛṣṭaśca kathayāmāsa dṛṣṭaṃ sarvaṃ mayetyasau |
sahadevanikāyāya śakrāyāsthānavāsine || 12 ||
[Analyze grammar]
vāyuruvāca |
jambūdvīpe'sti śailendro himavānnāma sūnnataḥ |
jāmātā yasya bhagavānsākṣācchaśikalādharaḥ || 13 ||
[Analyze grammar]
tasyottare mahāśṛṅgapṛṣṭhe paramarūpiṇī |
sthitā tapasvinī sūcī tapaścarati dāruṇam || 14 ||
[Analyze grammar]
bahunātra kimuktena vātādyaśanaśāntaye |
yayā svodarasauṣiryaṃ piṇḍīkṛtvā nivāritam || 15 ||
[Analyze grammar]
śāntasaṃkocasūkṣmārthaṃ vikāsyāsyaṃ rajoṇunā |
tayādya sthagitaṃ śītavātāśananivṛttaye || 16 ||
[Analyze grammar]
tasyāstīvreṇa tapasā tuhinākaramutsṛjan |
agnyākāramayo gṛhṇan deva duḥsevyatāṃ gataḥ || 17 ||
[Analyze grammar]
taduttiṣṭhāśu gacchāmaḥ sarva eva pitāmaham |
tadvarārthamanarthāya viddhi tatsumahattapaḥ || 18 ||
[Analyze grammar]
iti vāteritaḥ śakraḥ sahadevagaṇena saḥ |
jagāma brahmaṇo lokaṃ prārthayāmāsa taṃ vibhum || 19 ||
[Analyze grammar]
sūcyā varamahaṃ dātuṃ gacchāmi himavacchiraḥ |
brahmaṇeti pratijñāte śakraḥ svargamupāyayau || 20 ||
[Analyze grammar]
etāvatātha kālena sā babhūvātipāvanī |
sūcī nijatapastāpatāpitāmaramandirā || 21 ||
[Analyze grammar]
mukharandhrasthitārkāṃśudṛśā svacchāyayaiva sā |
vikāsinyā vivartisthā coditāntamavekṣitā || 22 ||
[Analyze grammar]
kauśeyarūpayā sūcyā meruḥ sthairyeṇa nirjitaḥ |
majjanaṃ naiti vṛddhvaivaṃ muktamādyantayordine || 23 ||
[Analyze grammar]
madhyāhne tāpabhītyeva viśantyā mārutāntaram |
anyadā gauravāddṛṣṭvā dūrataḥ prekṣamāṇayā || 24 ||
[Analyze grammar]
sā tāmavekṣate kṣārāttāpādaṅge nimajjati |
saṃkaṭe vismaratyeva jano gauravasatkriyām || 25 ||
[Analyze grammar]
chāyāsūcī tāpasūcī yaścātmā sa tṛtīyayā |
trikoṇaṃ tapasā pūtaṃ vārāṇasyā samaṃ kṛtam || 26 ||
[Analyze grammar]
gatāstena trikoṇena trivarṇaparikhāvatā |
vāyavaḥ pāṃsavo ye'pi te parāṃ muktimāgatāḥ || 27 ||
[Analyze grammar]
viditaparamakāraṇādya jātā svayamanucetanasaṃvidaṃ vicārya |
svamananakalanānusāra ekastviha hi guruḥ paramo na rāghavānyaḥ || 28 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter LXXIV
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!