Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter LXXI
śrīvasiṣṭha uvāca |
atha sā bahukālena karkaṭī nāma rākṣasī |
sarveṣāṃ naramāṃsānāṃ natu tṛptimupāyayau || 1 ||
[Analyze grammar]
pūrveṇaiva kilāhnā sā tṛptā rudhirabindunā |
sūcyāḥ kimiva mātyantastṛṣṇāsūcī sudurbharā || 2 ||
[Analyze grammar]
cintayāmāsa hā kaṣṭaṃ kimahaṃ sūcitā gatā |
sūkṣmāsmi hataśaktiśca api grāso na māti ca || 3 ||
[Analyze grammar]
kva me tāni viśālāni gatānyaṅgāni durdhiyaḥ |
kālameghaviśālāni vane śīrṇāni parṇavat || 4 ||
[Analyze grammar]
mayyasyāṃ mandabhāgyāyāṃ manāgapi na māti hi |
svādumāṃsarasagrāso vasāvāsita āsayan || 5 ||
[Analyze grammar]
paṅkāntarvinimajjāmi patāmi dharaṇītale |
hastāsmi janapādaughaiḥ śukreṇa malināsmi ca || 6 ||
[Analyze grammar]
hā hatāhamanāthāhamanāśvāsā nirāspadā |
duḥkhādduḥkhe nimajjāmi saṃkaṭātsaṃkaṭe'pi ca || 7 ||
[Analyze grammar]
na sakhī na ca me dāsī na me mātā na me pitā |
na me bandhurna me bhṛtyā na me bhrātā na me sutaḥ || 8 ||
[Analyze grammar]
na me deho na me sthānaṃ na me kaścitsamāśrayaḥ |
naikasthāne samāvāso bhrāmyāmi vanaparṇavat || 9 ||
[Analyze grammar]
āpadāṃ dhuri tiṣṭhāmi niviṣṭāsmi sudāruṇe |
abhāvamapi vāñchāmi so'pi saṃpadyate na me || 10 ||
[Analyze grammar]
svako dehaḥ parityakto mūḍhacetanayā mayā |
kācabuddhyā vimūḍhena hastāccintāmaṇiryathā || 11 ||
[Analyze grammar]
āpataddhi mano mohaṃ pūrvamāpatprayacchati |
paścādanarthavistārarūpeṇa parijṛmbhate || 12 ||
[Analyze grammar]
dhūmeṣu paritiṣṭhāmi mārge vilulitāsmi ca |
tṛṇeṣu preṣitāsmyantarhā me duḥkhaparamparā || 13 ||
[Analyze grammar]
parapraiṣakarī nityaṃ parasaṃcāracāriṇī |
paraṃ kārpaṇyamāyātā jātā paravaśāsmyalam || 14 ||
[Analyze grammar]
bhrāntiṃ karomi tucche ca sāpi vedhanarūpiṇī |
aho mamālpabhāgyāyā daurbhāgyamapi durbhagam || 15 ||
[Analyze grammar]
utthitaḥ sphāravetālaḥ kurvatyāḥ śāntimadya me |
sarvanāśo'vadātena pravṛttāyā mamoditā || 16 ||
[Analyze grammar]
kiṃ mandayā mayā tādṛksaṃtyaktaṃ tanmahāvapuḥ |
yathā nāśena vā bhāvyaṃ tathodetyaśubhā matiḥ || 17 ||
[Analyze grammar]
māmavāntaranirmagnāṃ sūkṣmāṃ kīṭatanorapi |
uddhariṣyati ko nāma pāṃsurāśibhirāvṛtām || 18 ||
[Analyze grammar]
viviktamanasāṃ buddhau kva sphuranti hatāśayāḥ |
grāmamārgatṛṇānīva gireruparivāsinām || 19 ||
[Analyze grammar]
sthitāyā ajñatāmbhodhau kva mamābhyudayo bhavet |
andhasyodeti prākāśyaṃ nakhadyotānusevinaḥ || 20 ||
[Analyze grammar]
ataḥ kiyantaṃ no jāne kālamāvalitāpadam |
mayāpacchvabhragarteṣu luṭhitavyaṃ hatehayā || 21 ||
[Analyze grammar]
kadā syāmañjanamahāśailaputrakarūpiṇī |
dyāvāpṛthivyorvaidhurye stambhatāmanutiṣṭhata || 22 ||
[Analyze grammar]
meghamālāsamabhujā ciraṃ vidyutpadekṣaṇā |
nīhārajālavasanā proccakeśamitāmbarā || 23 ||
[Analyze grammar]
lambodarābhrasaṃdarśapranartitaśikhaṇḍinī |
lambalolastanī śyāmā dehavātadravatstanī || 24 ||
[Analyze grammar]
hāsabhasmacchaṭācchannasūryamaṇḍalarodhinī |
kṛtāntagrasanodyuktakṛtyaikākṛtidhāriṇī || 25 ||
[Analyze grammar]
kṛśānūlūkhaladṛśā sūryasragdāmahāriṇī |
parvatātparvate śṛṅge nyasya pādau vihāriṇī || 26 ||
[Analyze grammar]
kadā me syādguruśvabhrabhāsuraṃ tanmahodaram |
kadā me syāccharanmeghamedurā nakharāvalī || 27 ||
[Analyze grammar]
kadā me syānmahārakṣovidrāvaṇakaraṃ smitam |
svasphigvādyairaraṇyānyāṃ kadā nṛtyeyamunmadā || 28 ||
[Analyze grammar]
vasāsavamahākumbhairmṛtamāṃsāsthisaṃcayaiḥ |
kadā kariṣye'virataṃ medurodarapūraṇam || 29 ||
[Analyze grammar]
kadā pītamahālokarudhirā kṣībatāṃ gatā |
bhaveyaṃ muditā dṛptā mudritā nidrayā tataḥ || 30 ||
[Analyze grammar]
mayaiva kutapovahnau tadanyaṃ bhāsuraṃ vapuḥ |
bhasmatvaṃ kanakeneva sūcitvamurarīkṛtam || 31 ||
[Analyze grammar]
kva kilāñjanaśailābhaṃ vapurbharitadiktaṭam |
kva prācikākhurasamaṃ sūcitvaṃ tṛṇapelavam || 32 ||
[Analyze grammar]
tyajatyāśu mṛdityajñaḥ prāpyāpi kanakāṅgadam |
mayā sūcitvalobhena saṃtyaktaṃ bhāsuraṃ vapuḥ || 33 ||
[Analyze grammar]
hā mahodara vindhyādrisanīhāraguhopama |
adya nāntaṃ karoṣi tvaṃ kathaṃ siṃhena hastinām || 34 ||
[Analyze grammar]
hā bhujau bharanirbhagnaśikharau śaśabhṛnnakhaiḥ |
puroḍāśadhiyā candraṃ kathamadya na bādhataḥ || 35 ||
[Analyze grammar]
hā vakṣaḥ kācavaidhuryagirīndrataṭasundara |
nādya siṃhādi yaukaṃ taddhṛtaṃ romavanaṃ tathā || 36 ||
[Analyze grammar]
hā netre kṛṣṇarajanīrajaḥśuṣkendhanaijane |
kasmānna me bhūṣayato dṛgjvālāmālayā diśa || 37 ||
[Analyze grammar]
hā skandha bandho naṣṭo'si niṣiddho'si mahītale |
kālena vinipiṣṭo'si nighṛṣṭo'si śilātale || 38 ||
[Analyze grammar]
hā mukhendo tapasi kiṃ nādya tvaṃ mama raśmibhiḥ |
kalpāntadāvasaṃśāntacandrabimbamanohara || 39 ||
[Analyze grammar]
hā hā hastau mahākārau tāvadya kva gatau mama |
saṃpannāsmi mahāsūcirmakṣikākhuradolitā || 40 ||
[Analyze grammar]
hā bhagograkarañjāḍhyasatkandaśvabhraśobhana |
vindhyādvareṇyavipulanitambāmalabimbaka || 41 ||
[Analyze grammar]
kvākāro'mbarapūrakaḥ kva ca navaṃ tucchātmasūcīvapū |
rodorandhrasamaṃ kva vāsya kuharaṃ kvedaṃ ca sūcīmukham |
kva grāso bahumāṃsabhārabahulaḥ kvābbindunā bhojanaṃ |
sūkṣmāsmyetadaho mayaiva racitaṃ svātmakṣaye nāṭakam || 42 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter LXXI
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!