Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter XXXVI
śrīvasiṣṭha uvāca |
atha śrṛṅgopamāneṣu sthiteṣu śararāśiṣu |
sarvabhīruṣu bhagneṣu vidruteṣu diśo daśa || 1 ||
[Analyze grammar]
mātaṅgaśavaśaileṣu viśrāntāmbudapaṅkatiṣu |
yakṣarakṣaḥpiśāceṣu krīḍatsu rudhirārṇave || 2 ||
[Analyze grammar]
mahatāṃ dharmaniṣṭhānāṃ śīlaujaḥsattvaśālinām |
śuddhānāṃ kulapadmānāṃ vīrāṇāmanivartinām || 3 ||
[Analyze grammar]
dvandvayuddhāni jātāni meghānāmiva garjatām |
mithonigaraṇotkāni milantyāpagapūravat || 4 ||
[Analyze grammar]
pañjaraḥ pañjareṇeva gajaughena gajoccayaḥ |
savanaḥ savanenādriradriṇevāmiladvalāt || 5 ||
[Analyze grammar]
aśvaugho miladaśvānāṃ vṛndenārāviraṃhasā |
taraṅgaughena ghoṣeṇa taraṅgaugha ivārṇave || 6 ||
[Analyze grammar]
narānīkaṃ narānīkaḥ samāyudhamayodhayat |
veṇvoghamiva veṇvogho marullolo marudvalam || 7 ||
[Analyze grammar]
rathaughaśca rathaughena niṣpipeṣākhilaṃ vapuḥ |
nagaraṃ nagareṇeva daivenoḍḍīnamāsuram || 8 ||
[Analyze grammar]
saraccharabharāsāraracitāpūrvavāridam |
yuyudhe sthagitākāśā dhanurdharapatākinī || 9 ||
[Analyze grammar]
viṣamāyudhayuddheṣu yoddhāraḥ pelavāśayāḥ |
yadā yuktyā palāyante raṇakalpānale tadā || 10 ||
[Analyze grammar]
militāścakriṇaścakrairdhanurdhārairdhanurdharāḥ |
khaṅgibhiḥ khaṅgayoddhāro bhuśuṇḍībhirbhuśuṇḍayaḥ || 11 ||
[Analyze grammar]
musalairmusalodārāḥ kuntinaḥ kuntidhāribhiḥ |
ṛṣṭyāyudhā ṛṣṭidharaiḥ prāsibhiḥ prāsapāṇayaḥ || 12 ||
[Analyze grammar]
samudgarā mudgaribhiḥ sagadairvilasadgadāḥ |
śāktikaiḥ śaktiyoddhāraḥ śūlaiḥ śūlaviśāradāḥ || 13 ||
[Analyze grammar]
prāsāsanavidaḥ prāsaiḥ paraśūktāḥ paraśvadhaiḥ |
lakuṭodyairlakuṭinaścopalairupalāyudhāḥ || 14 ||
[Analyze grammar]
pāśibhiḥ pāśadhāriṇyaḥ śaṅkubhiḥ śaṅkudhāriṇaḥ |
kṣurikābhistu kṣurikā bhindipālaiśca tadgatāḥ || 15 ||
[Analyze grammar]
vajramuṣṭidharā vajrairaṅkuśairaṅkuśoddhatāḥ |
halairhalanikāṣajñāstriśūlaiśca triśūlinaḥ || 16 ||
[Analyze grammar]
śrṛṅkhalājālino jālaiḥ śrṛṅkhalairalikomalaiḥ |
kṣubhitākalpavikṣubdhasāgarormighaṭā iva || 17 ||
[Analyze grammar]
kṣubdhacakradalāvartaḥ śarasīkaramārutaḥ |
prabhramaddhetimakaro vyomaikārṇava ābabhau || 18 ||
[Analyze grammar]
utphullāyudhakallolaśirākulajalecaraḥ |
rodorandhrasamudro'sau babhūvāmaradustaraḥ || 19 ||
[Analyze grammar]
divyāṣṭakajanānīkaṃ pakṣadvayatayā tayā |
ardhenārdhena kupitaṃ bhūpālābhyāṃ tathā sthitam || 20 ||
[Analyze grammar]
madhyadeśādisaṃkhyāne prāgdibhyo'bhyāgatānimān |
līlānāthasya padmasya pakṣe janapadāñchṛṇu || 21 ||
[Analyze grammar]
pūrvasyāṃ kosalāḥ kāśimāgadhā mithilotkalāḥ |
mekhalāḥ karkarā mudrāstathā saṃgrāmaśauṇḍakāḥ || 22 ||
[Analyze grammar]
mukhyā himā rudramukhyāstāmraliptāstathaiva ca |
prāgjyotiṣā vājimukhā ambaṣṭhāḥ puruṣādakāḥ || 23 ||
[Analyze grammar]
varṇakoṣṭhāḥ saviśvotrā āmamīnāśanāstathā |
vyāghravakrāḥ kirātāśca sauvīrā ekapādakāḥ || 24 ||
[Analyze grammar]
mālyavānnāma śailo'tra śivirāñjana eva ca |
vṛṣaladhvajapadmādyāstathodayakarogiriḥ || 25 ||
[Analyze grammar]
atha prāgdakṣiṇāyāṃ tu ime vindhyādivāsinaḥ |
cedayo vatsadāśārṇā aṅgavaṅgopavaṅgakāḥ || 26 ||
[Analyze grammar]
kaliṅgapuṇḍrajaṭharā vidarbhā mekhalāstathā |
śabarānanavarṇāśca karṇātripurapūrakāḥ || 27 ||
[Analyze grammar]
kaṇṭakasthalanāmānaḥ pṛthagdīpakakomalāḥ |
karṇāndhrāścaulikāścaiva tathā cārmaṇvatā api || 28 ||
[Analyze grammar]
kākakā hemakuḍyāśca tathā śmaśrudharā api |
baligrīvamahāgrīvāḥ kiṣkindhā nālikeriṇaḥ || 29 ||
[Analyze grammar]
atha līlāpaterasya dakṣiṇasyāmime nṛpāḥ |
vindhyo'tha kusumāpīḍo mahendro dardurastathā || 30 ||
[Analyze grammar]
malayaḥ sūryavāṃścaiva gaṇā rājyasamṛddhakāḥ |
avantīriti vikhyātāstathā śāmbavatīti ca || 31 ||
[Analyze grammar]
daśapūrakathācakrāreṣikāturakacchapāḥ |
vanavāsopagirayaste bhadragirayastathā || 32 ||
[Analyze grammar]
nāgarā daṇḍakāścaiva gaṇarāṣṭranṛrāṣṭrakāḥ |
sāhā śaivārpyamūkāśca karkoṭā vanavimbalāḥ || 33 ||
[Analyze grammar]
pampānivāsinaścaiva kairakāḥ karkavīrakāḥ |
sverikā yāsikāścaiva dharmapattanapañjikāḥ || 34 ||
[Analyze grammar]
kāśikāstṛṣṇakhallūlā yādāste tāmraparṇakāḥ |
gonardāḥ kanakāścaiva dīnapattanamāmakāḥ || 35 ||
[Analyze grammar]
tāmrīkā dambharākīrṇāḥ sahakauraṇakāstathā |
vaituṇḍakāstumbavanālājinadvīpakarṇikāḥ || 36 ||
[Analyze grammar]
karṇikābhāśca śivayaḥ kauṅkaṇāścitrakūṭakāḥ |
karṇāṭamaṇṭavaṭakā mahākaṭakikāstathā || 37 ||
[Analyze grammar]
āndhrāśca kolagirayaścāvantikavicerikāḥ |
caṇḍāyattā devanakāḥ krauñcā vāhāstathaiva ca || 38 ||
[Analyze grammar]
śilākṣārodabhonandamardanā malayābhidhāḥ |
te citrakūṭaśikharā laṅkārakṣogaṇāḥ smṛtāḥ || 39 ||
[Analyze grammar]
atha pratyagdakṣiṇasyāṃ mahārājyasurāṣṭrakāḥ |
sindhusauvīraśūdrākhyā ābhīrā draviḍāstathā || 40 ||
[Analyze grammar]
kīkaṭāḥ siddhakhaṇḍākhyāstathā kāliruhā api |
atra hemagiriḥ śailastathā raivatako giriḥ || 41 ||
[Analyze grammar]
jayakaccho mayavaro yavanāstatra jantavaḥ |
bāhlīkā mārgaṇāvantā dhūmrāstumbakanāmakāḥ || 42 ||
[Analyze grammar]
tathā lājagaṇāścaiva tathātra girivāsinaḥ |
tato'bdhitokaniyutā ete līlāpaterjanāḥ || 43 ||
[Analyze grammar]
atha tatpratipakṣasthānimāñjanapadāñśrṛṇu |
paścimāyāṃ diśi prauḍhā ime tāvanmahādrayaḥ || 44 ||
[Analyze grammar]
maṇimānnāma śailendraḥ kurārpaṇagiristathā |
vano'rkaho meghabhavaścakravānastaparvataḥ || 45 ||
[Analyze grammar]
janāḥ pañcajanā nāma kāśabrahmacayāntakāḥ |
tathaiva bhārakṣatathāḥ pārakāḥ śāntikāstathā || 46 ||
[Analyze grammar]
śaivyāramarakāyācchā guhutvā niyamāstathā |
haihayāḥ suhmagāyāśca tājikā hūṇakāstathā || 47 ||
[Analyze grammar]
pārśvekatakayoḥ karkā giriparṇāvamāstathā |
saṃtyaktadharmamaryādāste varṇā mlecchajātayaḥ || 48 ||
[Analyze grammar]
tato'janapadā bhūmiryojanānāṃ śatadvayam |
tato mahendraśikharī muktāmaṇimayāvaniḥ || 49 ||
[Analyze grammar]
yute mahīdharaśatairathāśvo nāma parvataḥ |
tato mahārṇavo bhīmaḥ pāriyātragiristaṭe || 50 ||
[Analyze grammar]
paścimottaradigbhāge deśo girimati sthitaḥ |
tathā veṇupatiścaiva tato narapatirmahī || 51 ||
[Analyze grammar]
tathā phalguṇakāścaiva māṇḍavyānekanetrakāḥ |
purukundāśca pārāśca bhānumaṇḍalabhāvanāḥ || 52 ||
[Analyze grammar]
vanmilā nalinā dīrghā dīrghakeśāṅgabāhavaḥ |
raṅgāśca stanikāścānyā guruhāścaluhāstathā || 53 ||
[Analyze grammar]
tataḥ strīrāṣṭramatulaṃ govṛṣāpatyabhojanam |
athottarasyāṃ himavānkrauñco'tha madhumāngiriḥ || 54 ||
[Analyze grammar]
kailāso vasumānmerustatpādeṣu janā ubhe |
madrāvārevayaudheyā mālavāḥ śūrasenikāḥ || 55 ||
[Analyze grammar]
rājanyāśca tathā jñeyā arjunātanayastathā |
trigarta ekapātkṣudrāmabalāsvastavāsinaḥ || 56 ||
[Analyze grammar]
abalāḥ prakhalāḥ śākāḥ kṣemadhūrtaya eva ca |
daśadhānāgāvasanyadaṇḍāhanyasanāstathā || 57 ||
[Analyze grammar]
dhānadāḥ sarakāścaiva vāṭadhānāstathaiva ca |
antaradvīpagāndhārāstathāvantisurāstathā || 58 ||
[Analyze grammar]
atha takṣaśilā nāma tato vīlavagodhanī |
puṣkarāvartadeśasya yaśovatimahī tataḥ || 59 ||
[Analyze grammar]
tato nābhimatirbhūmistikṣā kālavarāstathā |
kāhakaṃ nagaraṃ caiva surabhūtipuraṃ tathā || 60 ||
[Analyze grammar]
tathaiva ratikādarśā antarādarśa eva ca |
tataḥ piṅgalapāṇḍavyaṃ yāmune yātudhānakāḥ || 61 ||
[Analyze grammar]
mānavā nāṃganā hematālāḥ svasvamukhāstathā |
himavānvasumānkrauñcakailāsāvityagāstathā || 62 ||
[Analyze grammar]
tato'janapadā bhūmiraśītiśatayojanā |
atha prāguttarasyāṃ tu kramājjanapadāñchṛṇu || 63 ||
[Analyze grammar]
kālutā brahmaputrāśca kuṇidāḥ khadināstathā |
mālavā randhrarājyāśca vanā rāṣṭrāstathaiva ca || 64 ||
[Analyze grammar]
keḍavastāḥ siṃhaputrāstathā vāmanatāṃ gatāḥ |
sāvākaccāpalavahāḥ kāmirā daradāstathā || 65 ||
[Analyze grammar]
abhisāsadajārvākāḥ palolakuvikautukāḥ |
kirātāyāmupātāśca dīnāḥ svarṇamahī tataḥ || 66 ||
[Analyze grammar]
devasthalopavanabhūstadanūditaśrīrviśvāvasostadanu mandiramuttamaṃ ca |
kailāsabhūstadanu mañjuvanaśca śailo vidyādharāmaravimānasamānabhūmiḥ || 67 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter XXXVI
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!