Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter XXIV
śrīvasiṣṭha uvāca |
dūrāddūramabhiplutya śanairuccaiḥ padaṃ gate |
hastaṃ haste samālambya yāntyau dadṛśaturnabhaḥ || 1 ||
[Analyze grammar]
ekārṇavamivocchūnaṃ gambhīraṃ nirmalāntaram |
komalaṃ komalamarudāsaṅgasukhabhogadam || 2 ||
[Analyze grammar]
āhlādakamalaṃ saumyaṃ śūnyatāmbhonimajjanāt |
atyantaśuddhaṃ gambhīraṃ prasannamapi sajjanāt || 3 ||
[Analyze grammar]
śṛṅgasthanirmalāmbhodapīnodarasudhālaye |
viśaśramaturāśāsu pūrṇacandrodarāmale || 4 ||
[Analyze grammar]
siddhagandharvamandāramālāmodamanohare |
candramaṇḍalaniṣkrānte remāte madhurānile || 5 ||
[Analyze grammar]
sasnaturbhūrigharmānte taḍidraktābjasaṃkule |
sarasīva jalāpūramanthare meghamaṇḍale || 6 ||
[Analyze grammar]
bhūtalaughamahāśailamṛṇālāṅkurakoṭiṣu |
dikṣu babhramatuḥ svairaṃ bhramaryau sarasīṣviva || 7 ||
[Analyze grammar]
dhārāgṛhadhiyā dhīragaṅgānirjharadhāriṇi |
bhrematurvātavikṣubdhameghamaṇḍalamaṇḍape || 8 ||
[Analyze grammar]
tato madhuragāminyau viśrāmyantyau svaśaktitaḥ |
śūnye dadṛśaturvyoma mahārambhātimantharam || 9 ||
[Analyze grammar]
adṛṣṭapūrvamanyonyaṃ sarvasaṃkaṭakoṭaram |
apūryamāṇamāśūnyaṃ jagatkoṭiśatairapi || 10 ||
[Analyze grammar]
uparyuparyuparyuccairanyairanyairvṛtaṃ pṛthak |
vicitrābharaṇākārairbhūtalaiḥ suvimānakaiḥ || 11 ||
[Analyze grammar]
paritaḥ pūritavyomnāṃ mervādikulabhūbhṛtām |
padmarāgataṭoddyotaiḥ kalpajvālopamodaram || 12 ||
[Analyze grammar]
muktāśikharabhāpūrairhimavatsānusundaram |
kāñcanādristhalārcirbhiḥ kāñcanasthalabhāsuram || 13 ||
[Analyze grammar]
mahāmarakatābhābhiḥ śādvalasthalanīlimam |
draṣṭṛdṛśyakṣayāsaktajātadhvāntotthakālimam || 14 ||
[Analyze grammar]
pārijātalatālolavimānagaṇaketanam |
ato mañjarikākāramiva vaidūryabhūtalam || 15 ||
[Analyze grammar]
manovegamahāsiddhajitavātagamāgamam |
vimānagṛhadevastrīgeyavādyasaghuṃghumam || 16 ||
[Analyze grammar]
trailokyavarabhūtaughasaṃcārāviralāntaram |
anyonyādṛṣṭasaṃcārasurāsurakulākulam || 17 ||
[Analyze grammar]
paryantasthitakūṣmāṇḍarakṣaḥpaiśācamaṇḍalam |
vātaskandhamahāvegavahadvaimānikavrajam || 18 ||
[Analyze grammar]
vahadvimānasītkāramuṣṭigrāhyaghanadhvani |
graharkṣaghanasaṃcārātpracaladvātayantrakam || 19 ||
[Analyze grammar]
nikaṭātapadagdhālpasiddhasiddhojjhitāspadam |
arkāśvamukhavātāstadagdhamugdhavimānakam || 20 ||
[Analyze grammar]
lokapālāpsarovṛndasaṃcārācāracañcalama |
devyantaḥpurikādagdhadhūpadhūmāmbudāmbaram || 21 ||
[Analyze grammar]
svasvargāhūtadevastrīsvāṅgavibhraṣṭabhūṣaṇam |
sāmānyasiddhasaṅghogratejaḥpuñjatamobalam || 22 ||
[Analyze grammar]
valavatsiddhasaṃghaṭṭagamāgamavighaṭṭitaiḥ |
ghanaiḥ sāṃśukapārśvasthahimavanmerumandaram || 23 ||
[Analyze grammar]
kākolūkairgṛdhrabhāsai rāśibhūtaiścalairvṛtam |
nṛtyadbhirḍākinīsaṅghaistaraṅgairiva vāridhim || 24 ||
[Analyze grammar]
pravṛttairyoginīsaṅghaiḥ śvakākoṣṭrakharānanaiḥ |
nirarthaṃ yojanaśataṃ gatvāgacchadbhirāvṛtam || 25 ||
[Analyze grammar]
lokapālapurodhvāntadhūmadhūmre'bhramandire |
siddhagandharvamithunaprārabdhasuratotsavam || 26 ||
[Analyze grammar]
svargagītastavonmattamadanākrāntamārgagam |
anāratavahaddhiṣṇyacakralakṣitapakṣakam || 27 ||
[Analyze grammar]
vātaskandhanikhātontarvahattripathagājalam |
āścaryālokanavyagrasaṃcarattridaśārbhakam || 28 ||
[Analyze grammar]
sadehasaṃcaradvajracakraśūlāsiśaktimat |
kvacinnirbhitti bhavanaṃ gāyannāradatumburu || 29 ||
[Analyze grammar]
meghamārgamahāmeghamahārambhākulaṃ kvacit |
citranyastasamākāramūkakalpāntavāridam || 30 ||
[Analyze grammar]
utpatatkajjalādrīndrasundarāmbhodharaṃ kvacit |
kvacitkanakaniṣpandakāntatāpāntavāridam || 31 ||
[Analyze grammar]
kvaciddigdāhatāpāḍhyamṛṣyamūkāmbudāṃśukam |
kvacinniṣpavanāmbhodhisaṃrambhaṃ śūnyatājalam || 32 ||
[Analyze grammar]
kvacidvātanadīprauḍhavimānatṛṇapallavam |
kvaciccaladalivrātapṛṣṭhatvakkāntinirmalam || 33 ||
[Analyze grammar]
kvacinmerunadīkalpavātadhūlividhūsaram |
kvacidvimānagīrvāṇaprabhācitrabalāṅgakam || 34 ||
[Analyze grammar]
kvacinnirambaronnṛttamātṛmaṇḍalamālitam |
kvacinnityaṃ navakṣībakṣubdhayogīśvarīgaṇam || 35 ||
[Analyze grammar]
kvacicchāntasamādhisthaviśrāntamunimālitam |
samaṃ dūrāstasaṃrambhasādhucittamanoharam || 36 ||
[Analyze grammar]
gāyatkinnaragandharvasurastrīmaṇḍalaṃ kvacit |
kvacitstabdhapurākīrṇaṃ vahatpuravaraṃ kvacit || 37 ||
[Analyze grammar]
kvacidrudrapurāpūrṇaṃ kvacidbrahmamahāpuram |
kvacinmāyākṛtapuraṃ kvacidāgāmipattanam || 38 ||
[Analyze grammar]
kvacidbhramaccandrasaraḥ kvacitstabdhamayaṃsaraḥ |
kvacitsaratsiddhagaṇaṃ kvacidindukṛtodayam || 39 ||
[Analyze grammar]
kvacitsūryodayamayaṃ kvacidrātritamomayam |
kvacitsaṃdhyāṃśukapilaṃ kvacinnīhāradhūsaram || 40 ||
[Analyze grammar]
kvaciddhimābhradhavalaṃ kvacidvarṣatpayodharam |
kvacitsthala ivākāśa eva viśrāntalokapam || 41 ||
[Analyze grammar]
ūrdhvādhogamanavyagrasurāsuragaṇaṃ kvacit |
pūrvāparottarāyāmyadiksaṃcārākulaṃ kvacit || 42 ||
[Analyze grammar]
api yojanalakṣāṇi kvacidduṣprāpabhūdharam |
avināśitamaḥpūrṇaṃ dṛṣadgarbhopamaṃ kvacit || 43 ||
[Analyze grammar]
avināśibṛhattejaḥ kvacidarkānalopamam |
himānījaṭharāśītaṃ kvaciccandrādisadmasu || 44 ||
[Analyze grammar]
kvacidvahatpurovṛttakalpavṛkṣalatāvanam |
kvaciddaityahatottuṅgaprapataddevapattanam || 45 ||
[Analyze grammar]
vaimānikanipātena vahilekhāṅkitaṃ kvacit |
kvacitketuśatotpātamithaḥsaṃghaṭṭapaṭṭitam || 46 ||
[Analyze grammar]
kvacicchubhagrahagaṇapragṛhītāgryamaṇḍalam |
kvacidrātritamovyāptaṃ kvaciddivasabhāsvaram || 47 ||
[Analyze grammar]
kvacidudgarjadambhodaṃ kvacinmūkāmalāmbudam |
vātāvakīrṇaśuklābhrakhaṇḍapuṣpottaraṃ kvacit || 48 ||
[Analyze grammar]
kvacidatyantaniḥśūnyamavadātamanantaram |
ānandamṛduśāntācchaṃ jñasyeva hṛdayaṃ tatam || 4 ||
[Analyze grammar]
śukravāhanabhekaughaiḥ kvacidgalakṛtāravam |
śūnyatāvārivalitaṃ kṣetramākāśavāsinām || 50 ||
[Analyze grammar]
mayūrahemacūḍādipakṣibhiḥ kvacidāvṛtam |
vidyādharīṇāṃ devīnāṃ vāhanairvihitāspadaiḥ || 51 ||
[Analyze grammar]
kvacidabhrāntaronnṛtyadguhamāyūramaṇḍalam |
kvacidagniśukaiḥ śyāmaṃ śādvalānāmiva sthalam || 52 ||
[Analyze grammar]
kvacitpreteśamahiṣamahimnā vāmanāmbudam |
kvacidaśvaistṛṇagrāmaśaṅkāgrastāsitāmbudam || 53 ||
[Analyze grammar]
kvaciddevapuravyāptaṃ kvaciddaityapurānvitam |
anyonyāprāpyanagaraṃ nagarandhrakarānilam || 54 ||
[Analyze grammar]
kvacitkulācalākāranṛtyadbhairavabhāsuram |
kvacitsapakṣaśailendrasamanṛtyadvināyakam || 55 ||
[Analyze grammar]
kvaciddhargharavātaughapakṣaproḍḍīnaparvatam |
kvacidgandharvanagarasurastrīvṛndabandhuram || 56 ||
[Analyze grammar]
kvacidvahadgiridhvastavṛkṣalakṣocchritāmbudam |
kvacinmāyākṛtākāśanalinījalaśītalam || 57 ||
[Analyze grammar]
kvacidindukarākṛṣṭiśītalāhlādamārutam |
kvacittaptānilādagdhadrumaparvatavāridam || 58 ||
[Analyze grammar]
kvacidatyantasaṃśāntavātādekāntanirdhvani |
kvacitparvatatulyābhraśikhākūṭaśatodayam || 59 ||
[Analyze grammar]
kvacitprāvṛḍbhavonmattaghanābhraravaghargharam |
kvacitsurāsuragaṇapravṛttaraṇadugamam || 60 ||
[Analyze grammar]
kvacidvyomābjinīhaṃsīsvanāhūtābjavāhanam |
kvacinmandākinītīranalinīluṇṭhakānilam || 61 ||
[Analyze grammar]
svaśarīreṇa gaṅgādisaritāṃ sannidhānataḥ |
proḍḍīnamatsyamakarakulīrāmbujakūrmakam || 62 ||
[Analyze grammar]
pātālagārkajanitabhūcchāyākākacopanaiḥ |
kvacitkvacinmaṇḍaleṣu grastacandrārkamaṇḍalam || 63 ||
[Analyze grammar]
kvacitsargānilādhūtamāyākusumakānanam |
patatpuṣpahimāsāratrasadvaimānikāṅganam || 64 ||
[Analyze grammar]
udumbarodaramaśakakramabhramajjagattrayāntaragatabhūtasaṃcayam |
vilaṅghya tadvaralalane khamuccakairmahītalaṃ punarapi gantumudyate || 65 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter XXIV
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!