Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter XV
śrīvasiṣṭha uvāca |
saṃtoṣo hi paraṃ śreyaḥ saṃtoṣaḥ sukhamucyate saṃtuṣṭaḥ paramabhyeti viśrāmamarisūdana || 1 ||
[Analyze grammar]
saṃtoṣaiśvaryasukhināṃ ciraviśrāntacetasām |
sāmrājyamapi śāntānāṃ jarattṛṇalavāyate || 2 ||
[Analyze grammar]
saṃtoṣaśālinī buddhī rāma saṃsāravṛttiṣu |
viṣamāsvapyanudvignā na kadācana hīyate || 3 ||
[Analyze grammar]
saṃtoṣāmṛtapānena ye śāntāstṛptimāgatāḥ |
bhogaśrīratulā teṣāmeṣā prativiṣāyate || 4 ||
[Analyze grammar]
na tathā sukhayantyetāḥ pīyūṣarasavīcayaḥ |
yathātimadhurāsvādaḥ saṃtoṣo doṣanāśanaḥ || 5 ||
[Analyze grammar]
aprāptavāñchāmutsṛjya saṃprāpte samatāṃ gataḥ |
adṛṣṭakhedākhedo yaḥ sa saṃtuṣṭa ihocyate || 6 ||
[Analyze grammar]
ātmanātmani saṃtoṣaṃ yāvadyāti na mānasam |
udbhavantyāpadastāvallatā iva manobilāt || 7 ||
[Analyze grammar]
saṃtoṣaśītalaṃ cetaḥ śuddhavijñānadṛṣṭibhiḥ |
bhṛśaṃ vikāsamāyāti sūryāṃśubhirivāmbujam || 8 ||
[Analyze grammar]
āśāvaivaśyavivaśe citte saṃtoṣavarjite |
mlāne vakramivādarśe na jñānaṃ pratibimbati || 9 ||
[Analyze grammar]
ajñānaghanayāminyā saṃkocaṃ na narāmbujam |
yātyasāvudito yasya nityaṃ saṃtoṣabhāskaraḥ || 10 ||
[Analyze grammar]
akiṃcano'pyasau jantuḥ sāmrājyasukhamaśnute |
ādhivyādhivinirmuktaṃ saṃtuṣṭaṃ yasya mānasam || 11 ||
[Analyze grammar]
nābhivāñchatyasaṃprāptaṃ prāptaṃ bhuṃkte yathākramam |
yaḥ susaumyasamācāraḥ saṃtuṣṭa iti kathyate || 12 ||
[Analyze grammar]
saṃtuṣṭiparatṛptasya mahataḥ pūrṇacetasaḥ |
kṣīrābdheriva śuddhasya mukhe lakṣmīrvirājate || 13 ||
[Analyze grammar]
pūrṇatāmalamāśritya svātmanyevātmanā svayam |
pauruṣeṇa prayatnena tṛṣṇāṃ sarvatra varjayet || 14 ||
[Analyze grammar]
saṃtoṣā'mṛtapūrṇasya śāntaśītalayā dhiyā |
svayaṃ sthairyaṃ mano yāti śītāṃśoriva śāśvatam || 15 ||
[Analyze grammar]
saṃtoṣapuṣṭamanasaṃ bhṛtyā iva maharddhayaḥ |
rājānamupatiṣṭhanti kiṃkaratvamupāgatāḥ || 16 ||
[Analyze grammar]
ātmanaivātmani svasthe saṃtuṣṭe puruṣe sthite |
praśāmyantyādhayaḥ sarve prāvṛṣīvāśu pāṃśavaḥ || 17 ||
[Analyze grammar]
nityaṃ śītalayā rāma kulaṅkaparibhinnayā |
puruṣaḥ śuddhayā vṛttyā bhāti pūrṇatayenduvat || 18 ||
[Analyze grammar]
samatāsundaraṃ vakraṃ puruṣasyāvalokayan |
toṣameti yathā loko na tathā dhanasaṃcayaiḥ || 19 ||
[Analyze grammar]
samatayā matayā guṇaśālināṃ puruṣarāḍiha yaḥ samalaṃkṛtaḥ |
tamamalaṃ praṇamanti nabhaścarā api mahāmunayo raghunandana || 20 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter XV
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!