Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter XXXIII
siddhā ūcuḥ |
pāvanasyāsya vacasaḥ proktasya raghuketunā |
nirṇayaṃ śrotumucitaṃ vakṣyamāṇaṃ maharṣibhiḥ || 1 ||
[Analyze grammar]
nāradavyāsapulahapramukhā munipuṅgavāḥ |
āgacchatāśvavighnena sarva eva maharṣayaḥ || 2 ||
[Analyze grammar]
patāmaḥ paritaḥ puṇyāmetāṃ dāśarathīṃ sabhām |
nīrandhrāṃ kanakodyotāṃ padminīmiva ṣaṭpadāḥ || 3 ||
[Analyze grammar]
śrīvālmīkiruvāca |
ityuktā sā samastaiva vyomavāsanivāsinī |
tāṃ papāta sabhāṃ tatra divyā muniparamparā || 4 ||
[Analyze grammar]
agrasthitamanutsṛṣṭaraṇadvīṇaṃ munīśvaram |
payaḥ pīnaghanaśyāmaṃ vyāsameva kilāntarā || 5 ||
[Analyze grammar]
bhṛgvaṃgiraḥpulastyādimunināyakamaṇḍitā |
cyavanoddālakośīraśaralomādimālitā || 6 ||
[Analyze grammar]
parasparaparāmarśaduḥsaṃsthānamṛgājinā |
lolākṣamālāvalayā sukamaṇḍaludhāriṇī || 7 ||
[Analyze grammar]
tārāvaliriva vyomni tejaḥprasarapāṭalā |
sūryāvalirivānyonyaṃ bhāsitānanamaṇḍanā || 8 ||
[Analyze grammar]
ratnāvalirivānyonyaṃ nānāvarṇakṛtāṃgikā |
muktāvalirivānyonyaṃ kṛtaśobhātiśāyinī || 9 ||
[Analyze grammar]
kaumudīvṛṣṭiranyeva dvitīyevārkamaṇḍalī |
saṃbhṛtevātikālena pūrṇacandraparamparā || 10 ||
[Analyze grammar]
tārājāla ivāmbhodo vyāso yatra virājate |
tāraugha iva śītāṃśurnārado'tra virājate || 11 ||
[Analyze grammar]
deveṣviva surādhīśaḥ pulastyo'tra virājate |
āditya iva devānāmaṃgirāstu virājate || 12 ||
[Analyze grammar]
athāsyāṃ siddhasenāyāṃ patantyāṃ nabhaso rasām |
uttasthau munisaṃpūrṇā tadā dāśarathī sabhā || 13 ||
[Analyze grammar]
miśrībhūtā virejuste nabhaścaramahīcarāḥ |
parasparavṛtāṃgābhā bhāsayanto diśo daśa || 14 ||
[Analyze grammar]
veṇudaṇḍāvṛtakarā līlākamaladhāriṇaḥ |
dūrvāṃkurākrāntaśikhāḥ sacūḍāmaṇimūrdhajāḥ || 15 ||
[Analyze grammar]
jaṭājūṭaiśca kapilā maulimālitamastakāḥ |
prakoṣṭhagākṣavalayā mallikāvalayānvitāḥ || 16 ||
[Analyze grammar]
cīravalkalasaṃvītāḥ srakkauśeyāvaguṇṭhitāḥ |
vilolamekhalāpāśāścalanmuktākalāpinaḥ || 17 ||
[Analyze grammar]
vasiṣṭhaviśvāmitrau tānpūjayāmāsatuḥ kramāt |
arghyaiḥ pādyaurvacobhiśca sarvāneva nabhaścarān || 18 ||
[Analyze grammar]
vasiṣṭhaviśvāmitrau te pūjayāmāsurādarāt |
arghyaiḥ pādyairvacobhiśca nabhaścaramahāgaṇāḥ || 19 ||
[Analyze grammar]
sarvādareṇa siddhaughaṃ pūjayāmāsa bhūpatiḥ |
siddhaugho bhūpatiṃ caiva kuśalapraśnavārtayā || 20 ||
[Analyze grammar]
taistaiḥ praṇayasaṃrambhairanyonyaṃ prāptasatkriyāḥ |
upāviśanviṣṭareṣu nabhaścaramahīcarāḥ || 21 ||
[Analyze grammar]
vacobhiḥ puṣpavarṣeṇa sādhuvādena cābhitaḥ |
rāmaṃ te pūjayāmāsuḥ puraḥ praṇatamāsthitam || 22 ||
[Analyze grammar]
āsāṃcakre ca tatrāsau rājyalakṣmīvirājitaḥ |
viśvāmitro vasiṣṭhaśca vāmadevo'tha mantriṇaḥ || 23 ||
[Analyze grammar]
nārado devaputraśca vyāsaśca munipuṃgavaḥ |
marīciratha durvāsā munirāṃgirasastathā || 24 ||
[Analyze grammar]
kratuḥ pulastyaḥ pulahaḥ śaralomā munīśvaraḥ |
vātsyāyano bharadvājo vālmīkirmunipuṃgavaḥ || 25 ||
[Analyze grammar]
uddālaka ṛcīkaśca śaryātiścyavanastathā || 26 ||
[Analyze grammar]
ete cānye ca bahavo vedavedāṃgapāragāḥ |
jñātajñeyā mahātmāna āsthitāstatra nāyakāḥ || 27 ||
[Analyze grammar]
vasiṣṭhaviśvāmitrābhyāṃ saha te nāradādayaḥ |
idamūcuranūcānā rāmamānamitānanam || 28 ||
[Analyze grammar]
aho bata kumāreṇa kalyāṇaguṇaśālinī |
vāguktā paramodārā vairāgyarasagarbhiṇī || 29 ||
[Analyze grammar]
pariniṣṭhitavaktavyaṃ sabodhamucitaṃ sphuṭam |
udāraṃ priyamāryārhamavihnalamapi sphuṭam || 30 ||
[Analyze grammar]
abhivyaktapadaṃ spaṣṭamiṣṭaṃ spaṣṭaṃ ca tuṣṭimat |
karoti rāghavaproktaṃ vacaḥ kasya na vismayam || 31 ||
[Analyze grammar]
śatādekatamasyaiva sarvodāracamatkṛtiḥ |
īpsitārthārpaṇaikāntadakṣā bhavati bhāratī || 32 ||
[Analyze grammar]
kumāra tvāṃ vinā kasya vivekaphalaśālinī |
paraṃ vikāsamāyāti prajñāśaralatātatā || 33 ||
[Analyze grammar]
prajñādīpaśikhā yasya rāmasyeva hṛdi sthitā |
prajvalatyasamālokakāriṇī sa pumānsmṛtaḥ || 34 ||
[Analyze grammar]
raktamāṃsāsthiyantrāṇi bahūnyatitarāṇi ca |
padārthānabhikarṣanti nāsti teṣu sacetanaḥ || 35 ||
[Analyze grammar]
janmamṛtyujarāduḥkhamanuyānti punaḥpunaḥ |
vimṛśanti na saṃsāraṃ paśavaḥ parimohitāḥ || 36 ||
[Analyze grammar]
kathaṃcitkvacidevaiko dṛśyate vimalāśayaḥ |
pūrvāparavicārārho yathāyamarimardanaḥ || 37 ||
[Analyze grammar]
anuttamacamatkāraphalāḥ subhagamūrtayaḥ |
bhavyā hi viralā loke sahakāradrumā iva || 38 ||
[Analyze grammar]
samyagdṛṣṭajagadyātrā svavivekacamatkṛtiḥ |
asminmānyamatāvantariyamadyeva dṛśyate || 39 ||
[Analyze grammar]
subhagāḥ sulabhārohāḥ phalapallavaśālinaḥ |
jāyante taravo deśe na tu candanapādapāḥ || 40 ||
[Analyze grammar]
vṛkṣāḥ prativanaṃ santi nityaṃ saphalapallavāḥ |
natvapūrvacamatkāro lavaṅgaḥ sulabhaḥ sadā || 41 ||
[Analyze grammar]
jyotsneva śītā śaśinaḥ sutaroriva mañjarī |
puṣpādāmodalekheva dṛṣṭā rāmāccamatkṛtiḥ || 42 ||
[Analyze grammar]
asminnuddāmadaurātmyadaivanirmāṇanirmite |
dvijendrā dagdhasaṃsāre sāro hyatyantadurlabhaḥ || 43 ||
[Analyze grammar]
yatante sārasaṃprāptau ye yaśonidhayo dhiyaḥ |
dhanyā dhuri satāṃ gaṇyāsta eva puruṣottamāḥ || 44 ||
[Analyze grammar]
na rāmeṇa samo'stīha dṛṣṭo lokeṣu kaścana |
vivekavānudārātmā na bhāvī ceti no matiḥ || 45 ||
[Analyze grammar]
sakalalokacamatkṛtikāriṇo'pyabhimataṃ yadi rāghavacetasaḥ |
phalati no tadime vayameva hi sphuṭataraṃ munayo hatabuddhayaḥ || 46 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter XXXIII
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!