Yoga-sutra with Bhoja Vritti [sanskrit]
9,596 words
The Sanskrit edition of the Rājamārtaṇḍa or Bhojavṛtti by Bhojarāja.—This represents the commentary on the yoga aphorisms of Patañjali by King Bhoja who ruled in the 11th century. The material was typed by Suryansu Ray from a traditional old manuscript belonging to the family Guru.
Sūtra 4.19
nanu sādhyāviśiṣṭo'yaṃ hetuḥ | dṛśyatvameva cittasyāsiddham | kiñca svabuddhisaṃvedanadvāreṇa hitāhitaprāptiparihārarūpā vṛttayo dṛśyante | tathāhi — kruddho'haṃ bhīto'hamatra me rāga ityevamādyā saṃvit buddherasaṃvedane nopapadyata ityāśaṅkāmapanetumāha —
ekasamaye cobhayānavadhāraṇam || kaivalya 19 ||
vṛttiḥ — arthasya saṃvittiridantayā vyavahārayogyatāpādanam | ayamarthaḥ sukhaheturduḥkhaheturveti | buddheḥ saṃvidahamityevamākāreṇa sukhaduḥkharūpatayā vyavahārakṣamatāpādanam | evaṃvidhaṃ ca vyāpāradvayamarthapratyakṣakāle na yugapat kartuṃ śakyaṃ virodhāt | na hi viruddhayorvyāpārayoryugapat sambhavo'sti | ata ekasmin kāla ubhayasya svarūpasyā'rthasya cāvadhārayitumaśakyatvānna cittaṃ svaprakāśakaṃ bhavati | kintu evaṃvidhavyāpāradvayaniṣpādyasya phaladvayasyāsaṃvedanādbahirmukhatayaiva svaniṣṭhatvena cittasya svayaṃ vedanādarthaniṣṭhameva phalaṃ na svaniṣṭhamityarthaḥ || 19 ||