Chapter 37

pratipraviṣṭe laṅkāṃ tu kṛtārthe rāvaṇātmaje |
rāghavaṃ parivāryārtā rarakṣurvānararṣabhāḥ || 1 ||
[Analyze grammar]

hanūmānaṅgado nīlaḥ suṣeṇaḥ kumudo nalaḥ |
gajo gavākṣo gavayaḥ śarabho gandhamādanaḥ || 2 ||
[Analyze grammar]

jāmbavānṛṣabhaḥ sundo rambhaḥ śatabaliḥ pṛthuḥ |
vyūḍhānīkāśca yattāśca drumānādāya sarvataḥ || 3 ||
[Analyze grammar]

vīkṣamāṇā diśaḥ sarvāstiryagūrdhvaṃ ca vānarāḥ |
tṛṇeṣvapi ca ceṣṭatsu rākṣasā iti menire || 4 ||
[Analyze grammar]

rāvaṇaścāpi saṃhṛṣṭo visṛjyendrajitaṃ sutam |
ājuhāva tataḥ sītā rakṣaṇī rākṣasīstadā || 5 ||
[Analyze grammar]

rākṣasyastrijaṭā cāpi śāsanāttamupasthitāḥ |
tā uvāca tato hṛṣṭo rākṣasī rākṣaseśvaraḥ || 6 ||
[Analyze grammar]

hatāvindrajitākhyāta vaidehyā rāmalakṣmaṇau |
puṣpakaṃ ca samāropya darśayadhvaṃ hatau raṇe || 7 ||
[Analyze grammar]

yadāśrayādavaṣṭabdho neyaṃ māmupatiṣṭhati |
so'syā bhartā saha bhrātrā nirasto raṇamūrdhani || 8 ||
[Analyze grammar]

nirviśaṅkā nirudvignā nirapekṣā ca maithilī |
māmupasthāsyate sītā sarvābharaṇabhūṣitā || 9 ||
[Analyze grammar]

adya kālavaśaṃ prāptaṃ raṇe rāmaṃ salakṣmaṇam |
avekṣya vinivṛttāśā nānyāṃ gatimapaśyatī || 10 ||
[Analyze grammar]

tasya tadvacanaṃ śrutvā rāvaṇasya durātmanaḥ |
rākṣasyastāstathetyuktvā prajagmuryatra puṣpakam || 11 ||
[Analyze grammar]

tataḥ puṣpakamādaya rākṣasyo rāvaṇājñayā |
aśokavanikāsthāṃ tāṃ maithilīṃ samupānayan || 12 ||
[Analyze grammar]

tāmādāya tu rākṣasyo bhartṛśokaparāyaṇām |
sītāmāropayāmāsurvimānaṃ puṣpakaṃ tadā || 13 ||
[Analyze grammar]

tataḥ puṣpakamāropya sītāṃ trijaṭayā saha |
rāvaṇo'kārayal laṅkāṃ patākādhvajamālinīm || 14 ||
[Analyze grammar]

prāghoṣayata hṛṣṭaśca laṅkāyāṃ rākṣaseśvaraḥ |
rāghavo lakṣmaṇaścaiva hatāvindrajitā raṇe || 15 ||
[Analyze grammar]

vimānenāpi sītā tu gatvā trijaṭayā saha |
dadarśa vānarāṇāṃ tu sarvaṃ sinyaṃ nipātitam || 16 ||
[Analyze grammar]

prahṛṣṭamanasaścāpi dadarśa piśitāśanān |
vānarāṃścāpi duḥkhārtān rāmalakṣmaṇapārśvataḥ || 17 ||
[Analyze grammar]

tataḥ sītā dadarśobhau śayānau śatatalpayoḥ |
lakṣmaṇaṃ caiva rāmaṃ ca visaṃjñau śarapīḍitau || 18 ||
[Analyze grammar]

vidhvastakavacau vīrau vipraviddhaśarāsanau |
sāyakaiśchinnasarvāṅgau śarastambhamayau kṣitau || 19 ||
[Analyze grammar]

tau dṛṣṭvā bhrātarau tatra vīrau sā puruṣarṣabhau |
duḥkhārtā subhṛśaṃ sītā karuṇaṃ vilalāpa ha || 20 ||
[Analyze grammar]

sā bāṣpaśokābhihatā samīkṣya tau bhrātarau devasamaprabhāvau |
vitarkayantī nidhanaṃ tayoḥ sā duḥkhānvitā vākyamidaṃ jagāda || 21 ||
[Analyze grammar]