Skanda Purana [sanskrit]
876,996 words | ISBN-10: 8170800978 | ISBN-13: 9788170800972
This Sanskrit edition of the Skandapurana. It is one of the largest of the eighteen Mahapuranas, covering over 80,000 shlokas (verses). It is divided into seven large section each covering holy regions detailing their background and legends.
Chapter 3
[English text for this chapter is available]
lomaśa uvāca |
dākṣāyaṇī gatā tatra yatra yajño mahānabhūt |
tatpituḥ sadanaṃ gatvā nā nāścaryasamanvitam || 1 ||
[Analyze grammar]
dvāri sthitā tadā devā avatīrya nijāsanāt |
naṃdino hi mahābhāgā devalokaṃ nirīkṣya ca || 2 ||
[Analyze grammar]
mātaraṃ pitaraṃ dṛṣṭvā suhṛtsaṃbaṃdhi vāṃdhavān |
abhivādyaiva pirataṃ mātaraṃ ca mudānvitā || 3 ||
[Analyze grammar]
babhāṣe vacanaṃ devī prastāpasadṛśaṃ tadā |
anāhūtastvayā kasmācchaṃbhuḥ paramaśobhanaḥ || 4 ||
[Analyze grammar]
yena pūtamidaṃ sarvaṃ samagraṃ sacarācaram |
yajño yajñavidāṃ śreṣṭho yajñāṃgo yajñadakṣiṇaḥ || 5 ||
[Analyze grammar]
dravyaṃ maṃtrādikaṃ sarvaṃ havyaṃ kavyaṃ ca yanmayam |
vinā tena kṛtaṃ sarvamapavitraṃ bhaviṣyati || 6 ||
[Analyze grammar]
śaṃbhunā hi vinā tāta kathaṃ yajñaḥ pravartate |
ete kathaṃ samāyātā brahmaṇā sahitāḥ pitaḥ || 7 ||
[Analyze grammar]
he bhṛgo tvaṃ na jānāsi he kaśyapa mahāmate |
atre viśiṣṭha ekastvaṃ śakra kiṃ kṛtamadyate || 8 ||
[Analyze grammar]
he viṣṇo tvaṃ mahādevaṃ jānāsi parameśvaram |
brahmankiṃ tvaṃ na jānāsi mahādevasya vikramam || 9 ||
[Analyze grammar]
purā paṃcamukho bhūtvā garvitosi sadāśivam |
kṛtaścaturmukhastena vismṛto'si tadadbhutam || 10 ||
[Analyze grammar]
bhikṣāṭanaṃ kṛtaṃ yena purā dāruvane vibhuḥ |
śaptoyaṃ bhikṣuko rudro bhavadbhiḥ sakhibhistadā || 11 ||
[Analyze grammar]
śaptenāpi ca rudreṇa bhavadbhirvismṛtaṃ katham |
yasyāvayavamātreṇa pūritaṃ sacarācaram || 12 ||
[Analyze grammar]
liṃgabhūtaṃ jagatsarvaṃ jātaṃ tatkṣaṇameva hi |
layānālliṃgamityāhuḥ sarve devāḥ savāsavāḥ || 13 ||
[Analyze grammar]
sarve devāśca saṃbhūtā yato devasya śūlinaḥ |
so'sau vedāṃtago devastvayā jñātuṃ na pāryate || 14 ||
[Analyze grammar]
tasyā vacanamākarṇya dakṣaḥ kruddho'bravīdvacaḥ |
kiṃ tvayā bahunoktena kāryaṃ nāstīha sāṃpratam || 15 ||
[Analyze grammar]
gaccha vā tiṣṭhavā bhadre kasmāttvaṃ hi samāgatā |
amaṃgalo hi bhartā te aśivosau sumadhyame || 16 ||
[Analyze grammar]
akulīno vedabāhyo bhūtapretapiśācarāṭ |
tasmānnākārito bhadre yajñārthaṃ cārubhāṣiṇi || 17 ||
[Analyze grammar]
mayā dattāsi suśroṇi pāpinā maṃdabuddhinā |
rudrāyāviditārthāya uddhatāya durātmane || 18 ||
[Analyze grammar]
tasmātkāyaṃ parityajya svasthā bhava śucismite |
dakṣeṇoktā tadā putrī sā satī lokapūjitā || 19 ||
[Analyze grammar]
niṃdāyuktaṃ svapitaraṃ vilokya ruṣitā bhṛśam |
ciṃtayaṃtī tadā devī kathaṃ yāsyāmi maṃdire || 20 ||
[Analyze grammar]
śaṃkaraṃ draṣṭukāmāṃha kiṃ vakṣye tena pṛcchitā |
yo niṃdati mahādevaṃ niṃdyamānaṃ śrṛṇoti yaḥ |
tāvubhau narake yāto yāvaccandradivākarau || 21 ||
[Analyze grammar]
tasmāttayakṣyāmyahaṃ dehaṃ pravekṣyāmi hutāśanam || 22 ||
[Analyze grammar]
evaṃ mīmāṃsamānā sā śivarudretibhāṣiṇī |
apamānābhibhūtā sā praviveśa hutāśanam || 23 ||
[Analyze grammar]
hāhākāreṇa mahatā vyāptamāsīddigaṃtaram |
sarve te maṃcamārūḍhāḥ śastrairvyāptā niraṃtarāḥ || 24 ||
[Analyze grammar]
śastraiḥ svairjadhnurātmānaṃ svāni dehāni cicchiduḥ |
kecitkaratale gṛhya śirāṃsi svāni cotsukāḥ || 25 ||
[Analyze grammar]
nīrājayaṃtastvaritā bhasmībhūtāśca jajñire |
evamūcustadā sarve jagarjjuratibhīṣaṇam || 26 ||
[Analyze grammar]
śastraprāhāraiḥ svāṃgāni cicchiduścātibhīṣaṇāḥ |
te tathā vilayaṃ prāptā dākṣāyaṇyā samaṃ tadā || 27 ||
[Analyze grammar]
gaṇāstatrāyūte dve ca tadadbhutamivābhavat |
te sarva ṛṣayo devā iṃdrādyāḥ samarudgaṇāḥ || 28 ||
[Analyze grammar]
viśve'śvanau lokapālāstūṣṇīṃbūtāstadābhavan |
viṣṇuṃ vareṇyaṃ kecicca prārthayaṃtaḥ samaṃtataḥ || 29 ||
[Analyze grammar]
evaṃ bhūtastadā yajño jātastasya durātmanaḥ |
dakṣasya brahmabaṃdhośca ṛṣayo bhayamāgatāḥ || 30 ||
[Analyze grammar]
etasminnaṃtare viprā nāradena mahātmanā |
kathitaṃ sarvamevaitaddakṣasya ca viceṣṭitam || 31 ||
[Analyze grammar]
tadākarṇyeśvaro vākyaṃ nāradasya mukhodgatam |
cukopa paramaṃ kruddha āsanādutpatanniva || 32 ||
[Analyze grammar]
uddhṛtya ca jaṭāṃ rudro lokasaṃhārakārakaḥ |
āsphoṭayāmāsa ruṣā parvatasya śiropari || 33 ||
[Analyze grammar]
tāḍanācca samudbhūto vīrabhadro mahāyaśāḥ |
tathā kālī samutpannā bhūtakoṭibhirāvṛtā || 34 ||
[Analyze grammar]
kopānniḥśvasitenaiva rudrasya ca mahātmanaḥ |
jātaṃ jvarāṇāṃ ca śataṃ sannipātāstrayodaśa || 35 ||
[Analyze grammar]
vijñapto vīrabhadreṇa rudro raudraparākramaḥ |
kiṃ kāryaṃ bhavataḥ kāryaṃ śīghrameva vada prabho || 36 ||
[Analyze grammar]
ityukto bhagavānrudraḥ preṣayāmāsa satvaram |
gaccha vīra mahā bāho dakṣayajñaṃ vināśaya || 37 ||
[Analyze grammar]
śāsanaṃ śirasā dhṛtvā devadevasya śūlinaḥ |
kālikā'lihito vīraḥ sarvabhūtaiḥ samāvṛtaḥ |
vīrabhadro mahātejā yayau dakṣamakhaṃ prati || 38 ||
[Analyze grammar]
tadānīmeva sahasā durnimittāni cābhavan |
rūkṣo vavau tadā vāyuḥ śarkarābhiḥ samāvṛtaḥ || 39 ||
[Analyze grammar]
asṛgvarṣati devaśca timireṇā'vṛtā divaśaḥ |
ulkāpātāśca bahavaḥ petururvyāṃ sahasraśaḥ || 40 ||
[Analyze grammar]
evaṃvidhānyariṣṭāni dadṛśurvibudhādayaḥ |
dakṣo'pi bhayamāpanno viṣṇuṃ śaraṇamāyayau || 41 ||
[Analyze grammar]
rakṣarakṣa mahāviṣṇo tvaṃ hi naḥ paramo guruḥ |
yajño'si tvaṃ suraśreṣṭha bhayānmāṃ parimocaya || 42 ||
[Analyze grammar]
dakṣeṇa prārthya māno hi jagāda madhusūdanaḥ |
mayā rakṣā vidātavyā bhavato nātra saṃśayaḥ || 43 ||
[Analyze grammar]
apūjyā yatra pūjyaṃte pūjanīyo na pūjyate |
trīṇī tatra pravartaṃte durbhikṣaṃ tvayā dharmamajānatāḥ |
īśvarāvajñayā sarvaṃ viphalaṃ ca bhaviṣyati || 44 ||
[Analyze grammar]
apūjyā yatra pūjyaṃ te pūjanīyo na pūjyate |
trīṇī tatra pravartaṃte durbhikṣaṃ maraṇaṃ bhayam || 45 ||
[Analyze grammar]
tasmātsarvaprayatnena mānanīyo vṛṣadhvajaḥ |
amānitānmaheśāttvāṃ mahadbhayamupasthitam || 46 ||
[Analyze grammar]
adhunaiva vayaṃ sarve prabhavo na bhavāmahe |
bhavato durnnayeneva nātra kāryā vicāraṇā || 47 ||
[Analyze grammar]
viṣṇostadvacanaṃ śrutvā dakṣaściṃtāparo'bhavat |
vivirṇavadano bhūtvā tūṣṇīmāsīdbhuvi sthitaḥ || 48 ||
[Analyze grammar]
vīrabhadro mahābāhū rudreṇaiva pracoditaḥ |
kālī kātyāyanīśānā cāmuṃḍā muṃḍamarddinī || 49 ||
[Analyze grammar]
bhadrakālī tathā bhadrā tvaritā vaiṣṇavī tathā |
navadurgādisahito bhūtānāṃ ca gaṇo mahān || 50 ||
[Analyze grammar]
śākinī ḍākinī caiva bhūtapramathaguhyakāḥ |
tathaiva yoginīcakraṃ catuḥ ṣaṣṭyā samanvitam || 51 ||
[Analyze grammar]
nijanmuḥ sahasā tatra yajñavāṭaṃ mahāprabham |
vīrabhadrasametā sarve haraparākramāḥ |
daśabāhavastrinetrā jaṭilā rudrabhūṣaṇāḥ || 52 ||
[Analyze grammar]
pārṣadāḥ śaṃkarasyaite sarve rudrasvarūpiṇaḥ |
paṃcavaktrā nīlakaṃṭhāḥ sarve te śastrapāṇayaḥ || 53 ||
[Analyze grammar]
chatracāmarasaṃvītāḥ sarve haraparākramāḥ |
daśabāhavastrinetrā jaṭilā rudrabhūṣaṇāḥ || 54 ||
[Analyze grammar]
ardhacaṃdradharāḥ sarve sarve caiva mahaujasaḥ |
sarve te vṛṣabhārūḍhāḥ sarve te veṣabhūṣaṇāḥ || 55 ||
[Analyze grammar]
sahasrabāhurbhujagādhipairvṛtastrilocano bhīmabalo bhayāvahaḥ |
ebhiḥ sametaśca tadā mahātmā sa vīrabhadro'bhijagāma yajñam || 56 ||
[Analyze grammar]
yugyānāṃ ca sahasreṇa dvipramāṇena syaṃdanam |
siṃhānāṃ prayutenaiva vāhyamānaṃ ca tasya tat || 57 ||
[Analyze grammar]
tathaiva daṃśitāḥ siṃhā bahavaḥ pārśvarakṣakāḥ |
śārdūlā makarā matsyā gajāścaiva sahasraśaḥ |
chatrāṇi vividhānyeva cāmarāṇi tathaiva ca || 58 ||
[Analyze grammar]
mūrddhanidhriyamāṇāni sarvatogrāṇi sarvaśaḥ |
tato bherīmahānādāḥ śaṃkhāśca vividhasvanāḥ |
paṭahā gomukhāścaiva śrṛṃgāṇi vividhāni ca || 59 ||
[Analyze grammar]
tato'vādyaṃta tānyeva ghanāni suṣirāṇi ca |
kalagānaparāḥ sarve sarve mṛdaṃgavādinaḥ || 60 ||
[Analyze grammar]
anekalāsyasaṃyuktā vīrabhadrāgratobhavan |
raṇavāditranirghoṣairjagarjuramitaujasaḥ || 61 ||
[Analyze grammar]
tena nādena mahatā nāditaṃ bhuvanatrayam |
evaṃ sarve samāyātā gaṇā rudrapraṇoditāḥ || 62 ||
[Analyze grammar]
yajñavāṭaṃ ca dakṣasya vināśārthaṃ prahāriṇaḥ |
rajasā cā'vṛtaṃ vyoma tamasā ca vṛtā diśaḥ || 63 ||
[Analyze grammar]
saptadvīpavatī pṛthvī cacāla sādrikānanā |
te dṛṣṭvā mahadāścaryyaṃ lokakṣayakaraṃ tadā || 64 ||
[Analyze grammar]
uttasthuryugapatsarve devadaityaniśācarāḥ |
te vai dadṛśurāyāṃtīṃ rudrasenā bhayāvahām || 65 ||
[Analyze grammar]
pṛthvīṃ kecitsamāyātā gagane kecidāgatāḥ |
diśaśca pradiśaścaiva samāvṛtya tathāpare || 66 ||
[Analyze grammar]
anaṃtā hyakṣayāḥ sarve śūrā rudrasamā yudhi |
evaṃbhūtaṃ ca tatsainyaṃ rudraiśca parivāritam |
dṛṣṭvo curvismitāḥ sarve yāmo'dya śastrapāṇayaḥ || 67 ||
[Analyze grammar]
iṃdro hi gajamārūḍho mṛgārūḍhaḥ sadāgatiḥ |
yamo mahiṣamārūḍho yamadaṃḍasamanvitaḥ || 68 ||
[Analyze grammar]
kuberaḥ puṣpakārūḍhaḥ pāśī makarameva ca |
agnirbastamārūḍho nirṛtiḥ pretameva ca || 69 ||
[Analyze grammar]
tathānye surasaṃghāśca yakṣacāraṇaguhyakāḥ |
āruhya vāhanānyeva svānisvāni pratipinaḥ || 70 ||
[Analyze grammar]
sveṣāmudyogamālokya dakṣaścāśrumukhastataḥ |
daṃḍavatpatito bhūmau sarvānevābhyabhāṣata || 71 ||
[Analyze grammar]
yuṣmadbalenaiva mayā yajñaḥ prāraṃbhito mahān |
satkarmasiddhaye yūyaṃ pramāṇaṃ sumahāprabhāḥ || 72 ||
[Analyze grammar]
viṣṇo tvaṃ karmaṇaḥ sākṣādyajñānāṃ paripālakaḥ |
dharmasya vedagarbhasya brahmaṇyastvaṃ ca mādhava || 73 ||
[Analyze grammar]
tasmādrakṣā vidhātavyā yajñasyā'sya mahāprabho |
dakṣasya vacanaṃ śrutvā uvāca madhusūdanaḥ || 74 ||
[Analyze grammar]
mayā rakṣā vidhātavyā dharmasya paripālane |
tatsatyaṃ tu tvayoktaṃ hi kiṃ tu tasya vyatikramaḥ || 75 ||
[Analyze grammar]
yātastvadyaiva yajñasya yattvayoktaṃ sadāśivam |
naimiṣe'nimiṣakṣetre tadā kiṃ na smṛtaṃ tvayā || 76 ||
[Analyze grammar]
yo'yaṃ rudro mahātejā yajñarūpaḥ sadāśivaḥ |
yajñabāhyaḥ kṛto mūḍha tacca durmmatritaṃ tava || 77 ||
[Analyze grammar]
rudrakopācca ko hyatra samartho rakṣaṇe tava |
na paśyāmi ca taṃ vipra tvāṃ vai rakṣati durmmatim || 78 ||
[Analyze grammar]
kiṃ karmma kimakarmmeti tanna paśyasi durmmate |
samarthaṃ kevalaṃ karmana bhaviṣyati sarvadā || 79 ||
[Analyze grammar]
seśvaraṃ karma viddhyotatsamarthatvena jāyate |
na hyanyaḥ karmmaṇo dātā īśvareṇa vinā bhavet || 80 ||
[Analyze grammar]
īśvarasya ca ye bhaktāḥ śāṃtāstadgatamānasāḥ |
karmmaṇo hi phalaṃ teṣāṃ prayacchati sadāśivaḥ || 81 ||
[Analyze grammar]
kevalaṃ karma cāśritya nirīśvaraparā janāḥ |
nirayaṃ te ca gacchaṃti koṭiyajñaśatairapi || 82 ||
[Analyze grammar]
punaḥ karmamayaiḥ pāśairbaddhā janmanijanmani |
nirayeṣu prapacyaṃte kevalaṃ karmmarūpiṇaḥ || 83 ||
[Analyze grammar]
iti śrīskāṃde mahāpurāṇa ekāśītisāhasryāṃ saṃhitāyāṃ prathame māheśvarakhaṇḍe kedārakhaṃḍe vīrabhadraprādurbhāvavarṇanaṃnāma tṛtīyo'dhyāyaḥ || 3 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Skandapurana Chapter 3
The Skanda-Purana
by G. V. Tagare (2007)
(23 Volumes) - Motilal Banarsidass Publishers Pvt. Ltd.
Buy now!
Skanda Purana (Hindi Translation)
by S. N. Khandelwal (2016)
(Set of 10 Books) - Chowkhamba Sanskrit Series Office
Buy now!
Skanda Purana in Bengali
by Navabharat Publishers, Kolkata (0)
স্কন্ধ পুরাণম: - (Set of 7 Volumes)
Buy now!
Skanda Purana in Kannada
by Vandana Book House, Bangalore (0)
ಶ್ರೀ ಸ್ಕಾಂದ ಮಹಾಪುರಣಂ: (Set of 25 Volumes)
Buy now!
Skanda Mahapurana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Ahemdabad (2017)
સ્કંદ મહાપુરાણ: (Condensed/Summary)
Buy now!
Shri Skanda purana (Malayalam)
by M.P. Pillai kaniyanthara (2015)
(Condensed/Summary) - Devi Book Stall, Kodungallur
Buy now!