Shringara-manjari Katha (translation and notes)

by Kumari Kalpalata K. Munshi | 1959 | 99,373 words

An English translation of the Shringara-manjari Katha by Bhojadeva. This detailed study includes four sections. The Introduction outlines the manuscript's unique features and provides a content analysis. The second section contains the Sanskrit text complemented by an index of proper names. The third section offers an English translation excluding ...

Section 7.8 - astami stri-anuraga-kathanika

Warning! Page nr. 170 has not been proofread. Click the page link to verify the generated OCR text with the original PDF.

[ astami stryanuragakathanika ] yaccoktam 'vyaghradiva premnah satatamatma raksaniya ' iti tadapi te pratipadayami ; sruyatam- astyatra pundravarddhanam nama nagaram | aneka surasadanodyanadirghikasaritadagadibhira- lankrtamaneka mahadhanajananivasitaya sparddhamana [ 1. 97. A ]mivalakaya | tatra ca'timaha- dhano vanig vasudatto nama prativasati | tasya catimahata kalenopayacitasataih putro ratnadattanama samajani | sa caikaputratvadatidurlalitah pitra vidyagrahanarthamupadhyayavasubhrteh samarpitah | sa ca nisargena srutagrahitvat sakrdadhyapyamanah sakalamapi vidyasamudaya- macirenaiva jagraha | sakalah kalaca svicakara | gajasiksayamarudhe gajayurvede, asva- vahanavidhau turagacikitsite, vanikalasu dyutarahasye, vaisikopanisadi citrapatraccheda ' pusta- prabhrtikalakadambake param pravinyamagamat | ekada tu samuparudhayauvanah pitaramabhyadhat- 'tata ! yusmatprasadat adhitah sakala api maya vidyah, adhigatah kalakalapah, viditani sarvvavijnanani, tanmaya'pi tvenopabhogena dinanya tivahyanta ityatmano'pyatitrapa- 1 chedya ' | 2 svadho | 3 dinanativa ' | | 97 tamasya patrasya pratilipiranantaram prapta | tasyam lipikarena panktisankhya nankita, ato'tra tatsu- caka aka nollikhitah |

Warning! Page nr. 170 has not been proofread. Click the page link to verify the generated OCR text with the original PDF.

sribhoja devaviracita wwwwww wwww www wwwww 57 karamiva [F. 97. B] pratibhati, tad diyatamadesah, yenaham svabhujabhyamevarthamarjayami ' ityukte pitra bahuvidham prabodhito'pi ratnadattah kathamapi na tasthau | dhanarja "naya diyamanam prabhutamapi dhanam na jagraha | kevalam suvarnasahasramekamadaya subandhunamna'nucarenanugamya- manah pratasthe | acintayaccaivam - ati " nindito'yamasmatkula kramagato'rthoparjanopayah | tanmaya cakravartisevaya dhanamarjaniyamiti niscitya manya khetadhipatibadra mukutamavani- patimavalagitumucca cala | sa ca tasyanucarah subandhurgrhitatadiyakhadga vasunandakastamevanu- jagama | anugacchata ca tena ratnadatto " sbhyadhayi - 'idam bhavata pituh prabhutam prayaccha- to spi sutaramalpiyam patheyam grhitam, tat kathametavata rajasevaksamavavam bhavisyavah ? pathi [I. 98. A ] ca katham nirdhaho bhavisyati ?" evamabhihite ratnadattenabhyadhayi- 'apatopayogarthameva mayedamagrahi | na punah patheyabuddhya | ya kala yasca vidya yani ca vijnanani maya siksitani tanyeva me patheyam | dyute yat kimapi kitavanam vittam tanmadiyam | pattanesu ca yad vesyanam dhanam tadapi madiyameva | atastenaiva me nirvaho bhavisyati | iyam ca me pratijna yadyaham drstastadavasyam vesya mamahvayanti na ca mocayanti | yadi mam nahvayanti mocayanti tada tatkalamevaham prananutsrjami | ityevamabhidhaya subandhuna saha pratasthe | (3) (3). (2). .(1) (5) atha gacchata tena kiyadbhirapya " hobhirasadi vidisa nama nagari | tatra ca bhailakhamidevapure saundaryaikavasatila maikapatramudbhidyamanatarunini smaravilasai - " saundaryaikavasatirlobhaikapatramudbhidyamanatarunini [ F. 98. B] kaspade vayasi vartamana muhurmuhuh prayatnopacitamugdhalakalalataphalakataya mrdula- marutopaniyamanalivalaya kalitaka malaikade "seva tamarasini, stokastokodbhavavilasabhangu- ritasruyugalataya samaropyamanagunavinamaddrdhanivaddheva smaradhanurlata, asaka " lonmilanmano- bhavabhinavavilasacaturavalokanataya muhurmuhuh pratanupavanakampamanodbuddhe kudmalaivotpalini, abhinavavirbha valavanyasamvargitakapolataya daraparipakalingitaphaleva lavalilata, prati- dinonmiladasamalavanyakamaniyakanthakandataya samudbhidyamananatiprthulacandanakandale va malayopatyaka, pratidivasopaciyamanabhinavasaundarya carubhujalatayugalataya ullasanmugdhavi- "lasiteva madanavilasadirghika, mugdhoddhrtakucakudmalatayodbhinnabalamukuleva makaradhvaja- kridakamalasarasi, kincidudbhidyamanapratanu- " [F. 99. 4 ] romavalikalita trivalitarangataya daradrsyabalasevalavallariparisvajyamanaviciriva smaratarangini, kramopaniyamanarasanaguna- sthana " taya vistaryamanakanakaphalakeva madanadola, stokastokollasallavanyakramopacita- vrttoruyurgamlajanghakandataya pratidisopajaya " manaramaniyaka mugdhakadalikandayugaleva smara- 1 'rthoparyanopayah | 2 manakheta | 3 'mudvacala | 4 'namadaniddhayeva | 5 manadvobuddha | 6 jugala | sranga 8 (6)

Warning! Page nr. 171 has not been proofread. Click the page link to verify the generated OCR text with the original PDF.

58 srngaramanjarikatha pramadodyanavasudha, pratiksanamupaciyamananisaggarunacaranakantimattaya vikasollasa - " samvargya manakamaleva sthalarnalini, tathapyalingiteva svajatisahabhuva vaidagdhyena vidagdhaja- namanoharini nirupama [lavanya ] lavanyasundarinama vittika prakhyata vesya prativasati | sa ca devasya purato nartanapalyam nartitumajagama | (6) , (4) atha so'pi tasminneva ksane devadidrksaya tatraivagamat | tam ca mattavaranani- vistamavadhutataya'pi nijasaundaryapahastitakandarpadartham lavanyasundari dadarsa | sa ca drstamatra eva manmathastraih saha pravi " [ I. 99. B] vesa tasya hrdayam | atha sa taddarsanasama- kalameva madanaparavasa murcchavikalangi bhuvi papata | ksanacca katham kathamapi labdhasanjna siro me vyathate ' iti nartanopadhyayasya purato vyajamakarot | atha viditatadabhi- prayaya tadiyasakhya vakulikaya tadakaragopanam kurvatya nartano "padhyayo'bhyadhayi- ' pragevanaya mamagratah kathitam sirovyatha me'stiti | tat prayatvesa svagrham ahamevasya varanrttam nirvartayisyami ityabhidhaya tam sampresya svayam ca devakulavelam nirvartya tasyah samipam jagama | tatropavisya sariravartamaprcchya vihasya cedamabhyadhat- 'sakhi lavanya " sundari | tvam sadaivasmanupahasitavati, idam ca punah punarabhyadha [ t ] yat kila bhavatyo rucitadhrstikastadidanim kidrsam pratibhati | bhadrikastavad vayama smahe | yah prathamamavalokya rupamavagamya silamavagatya sthanamasadya sambhogamangikurmmah purusam | tvam puna- " [ F. 100. A ] stratipunyavati ya'navagatanivasasthanasilasampattavapi puruse darsanamatrenaivanurajyase | idanim [ imam ] cavastham praptasi ', ityakarnya lavanya- sundaryedamabhyadhayi - 'sadhu krtam bhavatya yat pratyuccarita'smi | yanmadiyahankrtasya terrender yauvanamadasya cedamevocitam | kintu nabhijna'si vaktum paramidrsam na ca marmasparsinocitam | tadittham marmmavyathitayam mayi na yujyate vaktumidam bhavatya | sampratamidameva tvadiyasya sakhitvasya me phalam yadasmin samaye yad budhyate tad vidhiyate | ' ityabhihitaya tayedamabhyadhayi - ' kim madiyena sakhitvena yadyetavadapi tvatsamihitamaham na sadhayami | ' ityukte lavanyasundaryavadit - ' tvamidamatyalpam manyase | idam tu sakhi ! duskarameva | yatastamalokya svaprayojana " eva pravartsyati bhavati | matprayojanani tu vismarisyati | ' ityakarnya bakuliya'bhyadhayi - 'sakhi ! yastu sau - " [ F. 100. B] ndaryad yadyapyevam tathapyevam na bhavatiti mayi sambhavyatam, avasya- maniya bhaktya samyojayamyenam |' ityabhidhaya pratasthe | cintitam canaya yadapurvah puman sthanadvaya evavapyate, yadi svadhyayi tada mathikadau, atha rajaputradistada sunyadevalayadau | tad devagrhadau prathamamevanvesayami | iti vicintyanvisyanti wwwwwwww 0 TM (2) 1 sthalagalini | 2 masvadya | 3 bakulikayabhyam | (4) (1)

Warning! Page nr. 172 has not been proofread. Click the page link to verify the generated OCR text with the original PDF.

mmm www www (3) sribhojadevaviracita 59 sunyadevayatane tamanucarenopasyamanam sayanamapasyat | tatah sa tam tadiyamanucaramavocat- 'bho ! sandhyayam sayanam bhagyavatam nocitam | ayam tvatsakha bhagyavanivalokyate atah prabodhanayainam |' ityuktena tenasau prabodhitah | tatastayoktam- ' bho praha "nika ! kuta agamyate ? ' ratnadattenabhyadhayi - ' desantarad vayamayatah cakravartinamavalagayitum gamisyamah 10 [F.101.A] iti srutva vakulika ksanamiva sthitva roditumarebhe | atha tam ratnadatto'bhyadhat- ' bhadre ! kimiti rudyase ?' sa'bravit - ' bhavatam sadrsa- karo mama bhratasi " t tamanusmrtya mamasru pravrttam | tad bhavanto'pi mama bhrataro bhavanti | ' ityakarnya tenoktam - ' satyametad, kintu tvata tvadarthaksataveva nimitta- masit, aham tu yatra yatra kvacidatirbhavatyastatra tatra bhrata | ' iti srutva bakulika- yoktam- ' tad gamyatamasmadgrham tatra pranikairbhuyatam ' ityabhidhaya tamadaya bakulika lavanyasundarya grhamagat | lavanyasundari tu svagrhasyopari sthita grhitavisagranthiridama- cintayat-mamadya "' kimarthadrayaksatirbhavisyati utarthasiddhiriti na jane | yadi tavad bakkulika tam svagrhan nayati " [F. 101. B] tada sakhi mama hastaduttirna, so'pyabhi- lasito gatah | tadevamaham vipatsye - iti cintayantyeva yavadaste tavad bakulika tadasayama- sankamana tadiyagr "hameva tamanayat | drstva tu lavanyasundari manak paritusteva praha- 'kulike ! ko'yam prahrnikah ?' taya'bhihitam - 'asmadbhata ' iti bakulikaya'bhihi " te apagatasanka krtakrtyamatmanam manyamana tasyopavesanakamadapayat | atha bakulikaya'bhya- dhayi - 'prahvanimakasyasmadratuh kriyatam | ' ityabhihita sa svavibhavanurupamanuraga- nurupam ca tasya snanabhojanadikam prahnanikamakarot | kramacca pradose'tikrante bakulikayam ca svagrham gatayam sa ratnadattam sayaniyamanayat | tatra yavat tena saha sangacchate tavad rupacchatagunam tadiyam vaidagdhyamavarjakatvam gunamscapasyat | tena tasyameva ratrau sa tatha kathancidavarjita yatha tatksana evam parityaktaparapurusabhilasa tadekavarinyevabhavat | atha parinatimagacchatyam rajanyam tathaiva la [F. 102. A ]ksyamanesu nikhilesvapi tama- starakaprabhrtisu bhavesvaparikalitasvarupasya bhagavatah kalasya vasadavasitayamiva pratibha- samanayam, kramena ca vijitatisthulamuktaphalatvisi karekopalanikara iva viliyamane taragane, astacalasikharavartinah sasadharasya prabhapatalenanuviddha "marunam tejo dadhati, amalamuktamanimayukhacumbitasyolasadvahalavidrumalata kiranasonino jaladhipulinasya laksmimudvahati gaganatale, vyapasarattimiraprasamrasamvalitesu udesyatah kamalinipateramsubhih kapisitesvanaccharajanirasonmarjitebhyah karaitikapolasthalebhyah kanti " mahrtya ghatitesviva 1 karako | 2 prasamrasavalitesu | 3 karali | (6) ww

Warning! Page nr. 173 has not been proofread. Click the page link to verify the generated OCR text with the original PDF.

60 (6) srngaramanjarikatha (3) pratibhasamanesu diktatesu, ekatah parapatapaksapatra dhusaraistamobhirakalite, anyatah stoka- pakopagudhakuvala [ya] phalako 'malenarunakaranikarasonimna sabalite, anyatra tadidala- pakapandubhih pratanimanamagataih sasadharama hobhiracchurite, aparatropalaksyama F. 102. B] navasidadviralatarake, anyatasta molesava sesasyamalataya'nupahatakatipayasthulodanisphare citrapata iva hareti cetamsyammbaratale, satatasancaranasramadiva mandamandasancarini vinidro- ddandapundarikesu kamalinikhandesu muhurmuhuh skhalite, kathamapyasaditasaudhavatayanantarena pravisya suratakelikka mamlapitayordampatyoh sramasalila bindunatitarpadivacamatyupavana- kusumarajah prakaradhusaratvisi prabhati ke matarisvani, tatksanaparityaktanidralasakanthakuhara- skhalanajarjare rajaniviramasamsini dinalaksmipravesamangalapatahe manini managra hocchadana- matra iva srotra " vivaramavisati muhurmuhuh kukkutadhvanite, avirbhavanirbharanuragataya nirdaya- nidhuvanopamardajanitajadimataya ca muhurmuhurvighatitasanghatita nidralase "vaslesadattahrdayesu vislisyadbhujalatesu ca sisayisamanesu kamijanamithunesu, ravikiranakuncikodghatyamana- dalakavatesu praga " [F. 103. A]ntarusitairyami kairiva madhukarairvimucyamanesvekaira paraistvapa- tadbhih pratigrhyamanesu prakatitadvaresu sriyo vilasabhavanesu pankajesu sadyo " vigatanidrataya- mandamandamunmuktagunkrtinam kusumakosebhyah samutpitsatam madhukaradvandvanam paragabharamantharah paksapalirjadimanamanayatya laksyamanakramasangalanavigalite tuhinakana nikarasitale sanai- khasyayasalile, prathamamullasitastokastokahunkrtinam nidravase sonmisadalasapaksmaiputataya kincidunmilitadrsam svapasankucitagatra prasarotsuktaya ca muhurmuhurvidhutajaditapaksatinamu- drodhamagacchatam khagakulanam vacalayati tarusikharantarani, kramopaciyamanabahalimni kolahale sanaih sanaih praudhikrama vighatamanasandhibandhanata " ya parasparonmucyamanaprsthaslatha- dalesu manag dalitavadanataya ca daradrsyamanavasyayajalajaditamakarandakanikesu nirbhara- vikasodvella m [F.103. B]ddalataya madhukaranam madhusatrapravartanarthamiva prakasitakosesu kusumavirudham vikasamayatsu mukulotkaresu, dhvantadhvamsanaikadaksasya bhagavata " trilokaika- caksuso mitrasyapyudayamasahamanesviva vicchayatamasrayatsu jadasayotpatteragunatayah svanamnasca sadrsamacestamanesu kumudakaresu, cirapravasinamayantamavagatya divasakaramaruna- rocisa lohi [te ]pu kavalitakunkumangaragakhiva kamapi sriyamasrayantisu prasannavadanasu digvadhusu, pavanahatairivacchacchasindurarajahpatalapatalenarunajyotisa galahastyamanaisti- miraparighairatijavadvimucyamanesu gaganabhagesu, vivrtacancaputakhakhilamapi ratrimapiya jyotsnarasa matisauhityanmandamandagamanasu vilasamanivedikamasrayantisu " [F.104.A ] nidralasastimitalocanasu cakorakutumbinisu, prakatitasesavastu sarthairalokairapi tamah patalai- rivacchadyamanasu dosaikadrsterdurjanasyeva kausika kutumbakasya drstisu, duradapi sametya (6) (4) 1 hariti | 2 'cetasambara | 3 prabhatike | 4 paksa |

Warning! Page nr. 174 has not been proofread. Click the page link to verify the generated OCR text with the original PDF.

(2) sribhojadeva viracita 61 vidhivilasitesviva kridakamaladirghikanamantarujjhitapaksapatesu jhatiti ghatamanesu cakravakamithunepu, asritavairagyesu yogisviva grhavasthitivimukhesu nirdhanamasrayatsu pradipesu, sphutadakathorakama "lakinjalkajarjaravarjitamakarandakanakasayite ' sangamotsukapracala- cakravaka kaminipaksaviksobhitambhahprasara sikarasarasamparka " sisirite mandamandando- litopavanakusumavirudhi prabuddhamadhukaradhvanitamadhurimananditoddamanidhuvanaklantakamini- janasravanavivare " [F. 104. B]vati prabhatike maruti, anastyanajaturasatvisa balatapa- cchayaprasarena vicchuritacchadataya raktambujavana bhramamavahatsu pundarikakhandesu, tamo- lesavasesaliptabalataya gahanodaravartinam jalasayanam ksanamindivarabhrantimutpadayatsu kumudakananesu, udayasailasikhara cu " damanitamasrayato dalitadadimaprasuna patalasya pati - tatamasah prakasitasesabhuvanabhogasya bhagavato bhakhatah prabhajalena jivita " iva uccha- sita iva prabodhita iva nikhile'pi bhuvanatale, subandhuna suvarnasatani panca pracchadapate bandhayitva tatparsvat tadiyamanucarim - ' tvaya pracchadapato'nvesaniya ' ityabhasya dyutakridartha tintam jagama | tato lavanyasundari yavadutthayavalokayati tavat tama- pasyanti kva gato'saviti nija " manucarimaprcchat | sa'bhyadhat - ' gatah sah, param kva gata iti na jnayate | kintu gacchata tenedamabhihitam yat pracchadapato'nvesaniyah ' iti | tatastadabhihitayanucarya [F. 105. A ] tathakrte suvarnasatapancakam pracchadapataprantamnibaddhamava- lokyabhyaidhayi lavanyasundarya - ' na kevalamasau rupavan vidagdho yuva, data'pi | aho suvarna " manyat surabhi ka prapyate 1 tato bakkulikayamagatayam - ' bhadre ! gato'sau kvapi tadanvisyatam ' ityavadat | atha bakulikasvatarimaruhya saparicchada " nunamanena tintayam bhavitavyamiti tintam jagama | tatra mahadhananam madhye pragalbhyena tam kridanta - mavalokayanti yato dyutakaranam bahvayo vaya (?) bhavantiti tusnimeva tasthau | anantarama- sava [va] lokya - 'akka ! kiyatkalamihagatayah ' ityaprcchat | sa'bravit - ' aticiram vartata iti tayabhihite - ' anucitasthane bhavadrsinamagantum na yujyate ' ityabhi- dhaya pratikartaram praksipya - 'lekhyakam kriyatam ' iti sabhikamabhyadhat | atha - 'drammanam sahasrani pancasad bhavata " jitani ' iti sabhikenabhihatam | so'bravit - 'akkayastavad drammasahasrani catvari tambulartha pradiyatam, tatha podasasahasrani lavanyasundaryah "" [F. 105. B] presyatam ' ityabhidhaya drammasahasrairdasabhistyagam krtva bakulikaya sardham lavanyasundarya grhamagat | tatah sva " vibhavanurupaih snanabhojanadibhirupakaraistaddinamatya- vahayat | rajanyam tu lavanyasundari suratopabhogamanubhuya jatapranaya tamavocat " - ' kuta 2 jarjaranavarjita ' | 3 kasayete | 4 prabhatike | 8 gato savati | 9 prita | 10 kyabhidhayi | www svat | wwwwwwww 1 jhatati | 7 tetam | M 5 anasthana | 6 tatpara- vakhya | 12 pratikarta |

Warning! Page nr. 175 has not been proofread. Click the page link to verify the generated OCR text with the original PDF.

62 srngaramanjarikatha ¸(6) agamyate kva va gantavyamm ?' iti prstah sa agamanasthanamavedya pratapamukutanamanam cakravartinamavalagitum pratarevasmabhirgantavyam " ityavadat | tayoktam- 'yadyarthoparjanarthameva gantavyam tada bhuyanarthasancayo mamapyasti sa tavadupayujyatam | tasmin pariksine yatha tubhyam rocisyate tatha kuryyah | tatastenabhihitam - ' bhavatinamangamevopayujyate na punararthah | sa hi diyata eva | tadavasyam maya pratargantavyam | ' anyedyuh " sa dhondabhi- dhanayah kuttanyah sakasam gatvedamabhyadhat - ' matastadiyavacanatikramam na karomi | na casmin gate jivitum saknomi | tadadisa [F. 106. A] yadatra kartavyam | ' iti srutva kuttanya bahusastannivaranaya sa prabodhayitumareme | prabodhyamana'pi yada nabudhyata tada kuttanyacintayat - ' bhavatvanumatim karomi | iyam hi sukumara kiyantamapyadhvanam gatva klesayasananubhuya svayameva prabodhamesyati | ' iti vicintya - ' bhavatvahamapi bhavatya sahaiva gamisyami ityanumatimadat | tato ratnadattena saha lavanyasundari kuttani ca gantum pravavrte | atha te sanaih sanairgacchantah kiya " dvirapyahobhih purnapathakabhidhanam pattanama- seduh | tato bahireva pattanasyopavanabhuvi mahatasrutadrumasyadhastad lavanyasundaryu tsange siro nidha " ya ratnadattah susvapa | tatparicarakesu ca bhojanadyupakaranamahartum pattanasyantargatesu kuttanyacintayat- 'sarvvathaiva gamane pravrtteyam | tatprapancakamapi vidhaya rajne nivedya ghata - yitvainametam grhitva svanagaram gacchami | ' ityalocya kusumani grhitva [1. 106. B] rajna suradharmmanah sakasam gatva vyajijnapat - 'deva ! mama yauvane caturthe'hni snatayah samagamo devena sardhamabhavat | tatra ca duhita me samamja " ni | devena yi samutpanna sam kalasundaryeva bhavati | sa ca thakenaikena thakayitva niyamana tisthati | tenaham devam vijnaptumagata | tadatra devah " pramanam ' ityakarnya raja dandapasikamadidesa- 'yenasmadduhita thakita sa sighrameva nigrhyatam ' ityadisto dandapasikah khapattibhih saha tatsavidhamagat | tatra yavadalokayati tavallavanya sundaryah prahrstayah snehenotsange nihitamurdhanam yuvanamatisundaram purusam sayanamapasyat | tato dandapasikastamavalokya- cintayat- 'nunamanuragadanena saha gantum pravrtta | tanna thakiteyametena | asatyeyam kutta "- [F. 107. A]ni, tad bhavatu yavadayam svapiti tavadatraiva tisthami prabuddhe tu vrttantam praksyami | ' tato yavadvilambi dandapasikasya samajani " tavad rajnabhyadhayi - ' kimiti dandapasikasya vilambah ? ' tatah kuttanya'bhihitam - ' deva ! vijnaptameva maya sa yati- mahamsthako tastena dandapasiko spi thakitah | tato rajna bahavah samantastatra yanta | wwwww (5) 1 vyah | 2 sa | 3 'vacamati ' | 4 sundaryuccha | 5 samayani | 6 ya | 7 sa | 8 thakaitva 9 danda ° | 10 sundarya | 11 danda ' | 12 danda | 13 danda | 14 presyanta | 0

Warning! Page nr. 176 has not been proofread. Click the page link to verify the generated OCR text with the original PDF.

(3). sribhojadevaviracita (4) 63 tairapi tadvrttantam dandapasikadavagamya tathaivavadharya tatraiva vyalambyata | tato rajnabhihitam- 'te ' pyaticirayanti tat kimetat ? ' tatah kuttanyabhihitam - ' deva ! te'pi tena thakitah tat svayam gamyatam | kintu savadhanataya gantavyam | yatah sa yavatah pasyati tavatah sarvan thakayati | tatah sa nrpatiraracanam krtva tatsavidhamagamat | tato lavanyasundarya rajanamagacchantamalokya bo- " [F. 107. B]dhito ratnadattah | prabuddha stvidamabhasyata- ratnadatta ! bhavata mamagrata idamabhihitam yadahamurdhvasthitascatuhsasteh purusanam kaditalla janami, upavistastu dvatrim " [satam ], [su ]ptastu sodasanam, tadayam sa samayo yattu maya tvamiyatim velam na prabodhitastadalpaka ete itthamavagamya, idanim tu yad budhyate tadvidhiyatam ' ityakarnya - 'sadhu krtam ' abhidhaya samyato bhutva khadgabasunanda kapanistadakhilamapi valam trnayamanyamanastadabhimukham pratasthe | raja tu tasya saurya " mavalokya lavanyasundaryasca prasannatamavagamyacintayat - ' na bhavatyesa thakita | thakitanam dhanyanyeva rupani bhavanti | prapancena kuttanyenam vyapadayitumicchati | tadasatyeyam papa, anuragadetadduhiteyamanena saha gantumudyata ' ityavadharya ' yadyahamatraiva tisthami tadayam vinasamupagacchati ' iti niscitya svagrhan gatva tadakaranaya pratiharam prahinot | idam ca cintitavan - 'dhanyah sa puman yasyayam padatitvamesyati | ' tatah pratiharo ga [F. 108 A]tva ratnadattamavadat- 'raja suradharma tvamahvayati | tatah sa gatva padayorapatanneva rajanamapasyat | rajna tupavesanakatambuladanadigauravapurah "saram prstah - 'bhadra ! kva gantavyam ? ko desa udvasitah 1 ko va sanathah kartavyah ?" ityabhihite 'cakravartinamavalagitum yasyami ' ityavadat | tato rajna'bhyadhayi " - 'yadi natiklesaka [ ri ta ]da atraiva gostya kiyatkalam sthiyatam | madiyanyastacatvarimsat sahasrani gramanam tadartham bhavan grhnatu, ardha tu mama praya " [ cchatu ' i]tyadi sagauravamabhihito'pyapratipadyamano dana- sanmanadina samvargya visarjitah | tato lavanyasundaryah sannidhimagat | atranta [re pravi ]- sya kuttanya'bhihitam - ' putra ! pravisyatam, surupa alapayatamalapapesalo'rthinam sarvasvadateti gunatrayam bhavadiyam maya trailokyavi [ la ]ksanam samyagavagatam, idanim tat ghatitasya paurusamitaragunanusari vidyate na veti maya pariksitum yatnah krtah | taditaragunebhyo'pi [F.108. B] pauruse vilaksano'si | dhanya'ham yasyastvamevamvidho jamata ' itya [ bhidhaya ] . " devatisthat | tenaiva sahita manyakhetabhimukham gantumarebhe | bhidhanam nagaram ...... 1 danda | 2 prabodhitah | (2) (2) (6) (4) wwwww tum pravavrte | ratnadattah kramena gatasca manyakheta- (3) www.www diya prasadavittikayascitralekhabhidhanaya 3 krtya | 4 tadakaranaya | 5 rajna | 7 109 ankankitasya patrasya trutitatvadimanyeva vakyani pavyante | 6 maya |

Warning! Page nr. 177 has not been proofread. Click the page link to verify the generated OCR text with the original PDF.

64 ganikayah tamityabhidhaya ta srngaramanjarikatha "maya'valagitavyastatsvakiye nivase sthanam mama diya- (5) mavocat - 'svanirvahartham sannihitagrame rajnah sevamaham aga tacchrutva vajrahate ksanam ityavadharya sa mocanaka saha saumdhasyopari ko ww wwwwwww [F. 109. A] athaparedyustatsamaksam lavanyasundari- (2) (I) wwww lagisyami | yasya ca tya dinacatustayam mocanakamasti | ' sa tu tyenasya gacchata idameva vaktum yujyata (3) (4) ya nirgatena narapatina citralekhaya [F. 109. B] sagikenaiva rupenalankrta 3 vyaloki | tena ca ciram nirvarnya samyoga ........ nucarah - 'apurveyamatratya na bhavati | rupayauvanalavanyadi sampanna ca | tadadyanetavya bhavata ' ityabhidhaya prahitah sa tu citra [ lekha ]. ..... tatra ca tatsannidhaveva tamapasyat | tatropavisya " citralekhaya saha ksanamitra gosthim vidhaya tasyai karpuradisahitam tamsya datumarebhe | lavanyasundarya ca - 'aste tambulamityabhidhaya na grhitam | tatah sa citralekhamabhya- dhatu - ' bhadre ! keyam praghurnika ........ 'valagitumagatasyaparasya bandhavasya [ 1 ] iti | ' sa tu srutva roditumarebhe | tatascitralekhaya'bhyadhayi - 'bhadra ! kimiti rudyate ?' tenabhihitam - 'vastudvayam nasyati lagnam |' punastaya - ' kim tat ?' iti prsto'sava " - [F.110.A] bhyadhat -rajna iyamadya drsta, drstva ca sa mamabhyadhat ' yadiyamaniyatam, ya [ di naya ]ti tada'syah karnanasikam chettavyam | tvamapi vyapadayitavyah | tacchrutva lavanyasundari bhayacakita samabhavat | tatascitralekha caki ...yatama- vocat - ' bhadre ! ko dosah, bhavadbharta'pi tvam mocayitva gatah | raksatam mala ( 1 )' ityabhidhaya kathankathamapi prabodhita pratyapakena ca gatva rajne niveditam yat- 'sa utkanthitaiva sthita, " yadaiva mayoktam tadaiva pratipannam | tayoktam caitadarthameva maya atmadah "nyamevam maharajah sambhavayati | raja anugatavati pradose visarjita- rajaloko vasabhavanamagat | sangamakasca tama .... " sa raja taya saha smarakelisukha- manvabhavat | athale [F.110.B] prabhataprayayam rajanyam sa nijabhavanam jagama | raja tu drammalaksamekam vasamsyabharanani ca pradaya tasya grhe sangamakam prahinot | sa tu " dramma- sodasakamekam grhitva tatsarvam visasarja | tatah sangamakenabhihitam - 'aho citram kime- tat ?' taya'bhyadhayi - 'yavati bhatistavatimevaham grhnami | yadi tu " madiyameva www (1). 1 nivasasthanam | 2 stamaksam | 3 vinastanyatra 8-9 aksarani | 4 vinastanyatra 7-8 aksarani | vinastanyatra 5-6 aksarani | 6 vinastanyatra hitranyaksarani | 7 bandhasya | 8 drstva | 9 vinastanyatra dvitranyaksarani | 10 vinastanyatra 5-6 aksarani | 11 vinastanyatra 7-8 aksarani | vinastanyatra navaksarani | 13 samgamikam | 2 14 samgamikena |

Warning! Page nr. 178 has not been proofread. Click the page link to verify the generated OCR text with the original PDF.

sribhoja devaviracita 65 karanakam madiyameva mocanakamiti raja pratipadyate, tadaitat grhnami | ' tatah sangamakena tasmin kautuke rajne nivedite tena ca tathaiva pratipanne, tatragatya sangamakah - ' pratipannam rajna, tad grhyatam ' ityavadit | sa ca tadgrhitva yacakadinam tyage prayacchat | yathaikamahastatha dina trayam rajna saha tasya jagama | 2(1), (6) wwwwwwww the anyasminnahani desipreksanakabhijneti raja tamakaritavan | sa tu 'agamana dina- madya tasya tadyada'savagacchati tada tvayaitasya hastistambhakasya sannidhibhutva mama [ ma ]- la darsayitavya ' iti nijanucarimabhidhaya vihitasrngara rajakulamayasit | [F. 111. A] agatam ca narapatih- 'desipreksanakamasmakam tvaya darsayitavyam ' itya- bhasata | sa tu ' tatha ' iti pratipadya nartitumarebhe | atha pravrtte preksanake yavattalam bhamktva prsthato'valokayati tavadbhajastambhasamipastham nijamanucarimapasyat | tato rajno mukha [ ma ]valokayancakara | raja tu- 'vidito'bhiprayah, mocanaka "- masti ' iti tamavadit | sa tu vimuktadhammilla dhavanti svagrhamagamat | raja tu tasyastadakutamalokya jatakautukah sangamakena sahalocya - ' kidrsah sa " puruso yasminnaivamiyamanurakta, asmalajjamapi parityajyatmanam vimucyapi pradhavita ' ityuktva tadvrttantam drastum jagama | tatastatprsthato gatva yavaja " lagavaksa kairniriksate tavadayantam ratnadattamalokya sa grhitodakapatra padapraksalanayopasasarpa | ratnadattastu tamanyatharupamalokya subandhuna sahedamabhyadhat - 'bhadra subandho ! grhavartayam paniyam pravistam ' ityabhidhaya padapraksalanapravrttam tamavocat - " " [ F. 111. B] 'lavanyasundari ! padau ma praksih | tvam hi mama janani bhavasi | ' satu sakrtamavadit - ' ratnadatta ! kime- tat ?' ratnadattastam punaravadit - ' kimanyat ? tvam hi matprabhodarah, tadbhavatu, puryate, upavisyatam | ' raja tu sangamakena sahalocya 'bhadra ! srutanyasya vacamsi | tannijakarada- pyatiriktah ko'pyasya vivekah | tadbhavatu diyate darsanamasya ' ityabhidhaya gavaksa- mutsrjya dvarena pravestumaicchat | sa tu rajanam pravisantam svapratibhaya parijnaya - 'deva ! savadhanairagratah pravestavyam ' ityabhidhaya dalakasastrikayam hastam dattva tamatarjayat | raja tu tamavocat - ' anaya saha tatra samaye tanyaksaranidanim tvamuni, tat kimetat " ?" so'bhyadhat - 'bhavan mama suravantho jatastadatredamevocitam | atma hi prabhuh pratipadyate vallabhayastriyasca | tadatra devasya nocitam sthatum | svarajakulam prati vijayah kriyatam devena | devamevavalagitumahamayatastatragatya yat kimapya [1. 112. A ]desyati devastadahamanusthasyarmim | ' raja tu tasya paurusenacarena ca pari- 1 samgamikena | 2 ॰vya | 3 dhamela | 4 paniyam | 5 prabhoh | 6 syamah | srnga 9 (1) (6)

Warning! Page nr. 179 has not been proofread. Click the page link to verify the generated OCR text with the original PDF.

66 srngaramanjarikatha tustah 'sadhu sadhu, yadbhavan bhanati tadeva kriyate ' ityabhidhaya rajakulama " yasit | tatra gatva tadakaranaya karenukam pratiharam ca prahinot | tatastena mahata gauravenanitah, arudha eva pravesitah, sannidhavupavesanakasvahastatambuladanadina sanmanitah | prstatha- ' kim janasi ?' so'bhyabhasata - 'sarvani sastrani, nikhilah kalah, sarvani vijnanani ca janami | sakrcchutam ca grhnami | idanimeva kincit kautukam drsyatam | catvarah kathakah kathah kathayantu, aham saribhih kridami | yadi dayam vi ""- smarami, yadi ca tambulam na bhavati, yadi kathanikasu vismrtirbhavati tada maya kimapi na jnatam bhavati | ' rajna tu kautukattatha karite sa yatha pratijnatam tatsarvam kartuma- rebhe | atrantare lavanyasundarya cintitam - 'kimatra sampratam yattava [1. 112. B] [ atradarse 113 ankankitam patram vinastam ] (0) (4) na samarabhuvi samsadhya muhurmuhuranrno bhavan nrpatiprasadasukhanyanubhavamsca tenaiva nrpatina saha sukhena suciramasancakre | tat putra ! purusesvitthamatyantanuraktah striya atmanamarthamca samulakapam kasanti || iti maharajadhirajaparamesvarasribhojadevaviracitayam srngarama [ njari ] kathayam ruyanuragakathanika astami samapta | (5)

Like what you read? Consider supporting this website: