Rig Veda 9.97.54

Sanskrit text [Accents, Plain, Transliterated]:

मही॒मे अ॑स्य॒ वृष॒नाम॑ शू॒षे माँश्च॑त्वे वा॒ पृश॑ने वा॒ वध॑त्रे । अस्वा॑पयन्नि॒गुत॑: स्ने॒हय॒च्चापा॒मित्राँ॒ अपा॒चितो॑ अचे॒तः ॥
महीमे अस्य वृषनाम शूषे माँश्चत्वे वा पृशने वा वधत्रे । अस्वापयन्निगुतः स्नेहयच्चापामित्राँ अपाचितो अचेतः ॥
mahīme asya vṛṣanāma śūṣe mām̐ścatve vā pṛśane vā vadhatre | asvāpayan nigutaḥ snehayac cāpāmitrām̐ apācito acetaḥ ||

English translation:

“These two great acts, the raining (of arrows) and the humiliation (of foes), are the givers of happiness; they are deadly either in a fight on horseback or in a hand to hand fight; he has put the foes to sleep and driven them away; doyou (Soma) drive away the enemies and unbelievers.”

Commentary by Sāyaṇa: Ṛgveda-bhāṣya

In a fight on horseback: māṃścatve = a horse, i.e., a battle fought with horses; derived from: makṣu carati;

Pṛśane = bāhuyuddhe, an arm-fight (person nal combat);

Unbelievers: acitaḥ = those who do not make an agnicayanam (preparation of the sacred fire-plural ce), i.e., infidels

Details:

Ṛṣi (sage/seer): kutsaḥ [kutsa];
Devatā (deity/subject-matter): pavamānaḥ somaḥ ;
Chandas (meter): nicṛttriṣṭup ;
Svara (tone/note): Swar;

Padapatha [Accents, Plain, Transliterated]:

महि॑ । इ॒मे इति॑ । अ॒स्य॒ । वृष॒नाम॑ । शू॒षे इति॑ । माँश्च॑त्वे । वा॒ । पृश॑ने । वा॒ । वध॑त्रे॒ इति॑ । अस्वा॑पयत् । नि॒ऽगुतः॑ । स्ने॒हय॑त् । च॒ । अप॑ । अ॒मित्रा॑न् । अप॑ । अ॒चितः॑ । अ॒च॒ । इ॒तः ॥
महि । इमे इति । अस्य । वृषनाम । शूषे इति । माँश्चत्वे । वा । पृशने । वा । वधत्रे इति । अस्वापयत् । निगुतः । स्नेहयत् । च । अप । अमित्रान् । अप । अचितः । अच । इतः ॥
mahi | ime iti | asya | vṛṣanāma | śūṣe iti | māṃścatve | vā | pṛśane | vā | vadhatreiti | asvāpayat | ni-gutaḥ | snehayat | ca | apa | amitrān | apa | acitaḥ | aca | itaḥ

Multi-layer Annotation of the Ṛgveda

[Rigveda 9.97.54 English analysis of grammar]