Rig Veda 8.101.14

Sanskrit text [Accents, Plain, Transliterated]:

प्र॒जा ह॑ ति॒स्रो अ॒त्याय॑मीयु॒र्न्य१॒॑न्या अ॒र्कम॒भितो॑ विविश्रे । बृ॒हद्ध॑ तस्थौ॒ भुव॑नेष्व॒न्तः पव॑मानो ह॒रित॒ आ वि॑वेश ॥
प्रजा ह तिस्रो अत्यायमीयुर्न्यन्या अर्कमभितो विविश्रे । बृहद्ध तस्थौ भुवनेष्वन्तः पवमानो हरित आ विवेश ॥
prajā ha tisro atyāyam īyur ny anyā arkam abhito viviśre | bṛhad dha tasthau bhuvaneṣv antaḥ pavamāno harita ā viveśa ||

English translation:

“Three kinds of creatures went to destruction; the others came before Agni; the mighty one (the Sun)stood within the worlds; (Vāyu), the purifier, entered the quarters of the sky.”

Commentary by Sāyaṇa: Ṛgveda-bhāṣya

Legend: Śatapatha Brāhmaṇa2.5.1: Prajāpati desired to create and after intense meditation, produced in succession, three kinds ofcreatures-- birds, small snakes (sarisṛpa), and serpents; but they all died. He then reflected on the cause of thefailure; and, perceiving it to be the want of nourishment, he caused milk to be produced in his own breasts. Afterthis, he created a fourth kind which were thus fed and lived. The 'others' are those which thus survived. Themighty one: the Sun and others; or, Prajāpati

Details:

Ṛṣi (sage/seer): jamadagnibhārgavaḥ [jamadagnibhārgava];
Devatā (deity/subject-matter): pavamānaḥ ;
Chandas (meter): pādanicṛttriṣṭup ;
Svara (tone/note): Swar;

Padapatha [Accents, Plain, Transliterated]:

प्र॒ऽजाः । ह॒ । ति॒स्रः । अ॒ति॒ऽआय॑म् । ई॒युः॒ । नि । अ॒न्याः । अ॒र्कम् । अ॒भितः॑ । वि॒वि॒श्रे॒ । बृ॒हत् । ह॒ । त॒स्थौ॒ भुव॑नेषु । अ॒न्तरिति॑ । पव॑मानः । ह॒रितः॑ । आ । वि॒वे॒श॒ ॥
प्रजाः । ह । तिस्रः । अतिआयम् । ईयुः । नि । अन्याः । अर्कम् । अभितः । विविश्रे । बृहत् । ह । तस्थौ भुवनेषु । अन्तरिति । पवमानः । हरितः । आ । विवेश ॥
pra-jāḥ | ha | tisraḥ | ati-āyam | īyuḥ | ni | anyāḥ | arkam | abhitaḥ | viviśre | bṛhat | ha | tasthau bhuvaneṣu | antariti | pavamānaḥ | haritaḥ | ā | viveśa

Multi-layer Annotation of the Ṛgveda

[Rigveda 8.101.14 English analysis of grammar]