Rig Veda 3.53.16

Sanskrit text [Accents, Plain, Transliterated]:

स॒स॒र्प॒रीर॑भर॒त्तूय॑मे॒भ्योऽधि॒ श्रव॒: पाञ्च॑जन्यासु कृ॒ष्टिषु॑ । सा प॒क्ष्या॒३॒॑ नव्य॒मायु॒र्दधा॑ना॒ यां मे॑ पलस्तिजमद॒ग्नयो॑ द॒दुः ॥
ससर्परीरभरत्तूयमेभ्योऽधि श्रवः पाञ्चजन्यासु कृष्टिषु । सा पक्ष्या नव्यमायुर्दधाना यां मे पलस्तिजमदग्नयो ददुः ॥
sasarparīr abharat tūyam ebhyo 'dhi śravaḥ pāñcajanyāsu kṛṣṭiṣu | sā pakṣyā navyam āyur dadhānā yām me palastijamadagnayo daduḥ ||

English translation:

“May she, gliding everywhere, quickly bring us food (suited) to the five races of men; may she, the daughter of the sun whom the grey-haired jamadagnis gave to me, (be) the bestower of new life.”

Commentary by Sāyaṇa: Ṛgveda-bhāṣya

Five races of men: pañcajanyāsu kṛṣṭiṣu: five distinctions are restricted to human beings; hence, the reference may be to four castes and barbarians; daughter of the sun: pakṣyā, the daughter of Pakṣa: pakṣa nirvāhakasya, the distributor of the parts (of the year?), i.e. sūryasya, of the sun; bestower of new life: navyam āyur dadhāna, having new life or food: mama kurvaṇā bhavatu

Details:

Ṛṣi (sage/seer): gopavana ātreyaḥ saptavadhrirvā [gopavana ātreya saptavadhrirvā];
Devatā (deity/subject-matter): vāk ;
Chandas (meter): nicṛjjagatī ;
Svara (tone/note): Swar;

Padapatha [Accents, Plain, Transliterated]:

स॒स॒र्प॒रीः । अ॒भ॒र॒त् । तूय॑म् । ए॒भ्यः॒ । अधि॑ । श्रवः॑ । पाञ्च॑ऽजन्यासु । कृ॒ष्टिषु॑ । सा । प॒क्ष्या॑ । नव्य॑म् । आयुः॑ । दधा॑ना । याम् । मे॒ । प॒ल॒स्तिऽज॒म॒द॒ग्नयः॑ । द॒दुः ॥
ससर्परीः । अभरत् । तूयम् । एभ्यः । अधि । श्रवः । पाञ्चजन्यासु । कृष्टिषु । सा । पक्ष्या । नव्यम् । आयुः । दधाना । याम् । मे । पलस्तिजमदग्नयः । ददुः ॥
sasarparīḥ | abharat | tūyam | ebhyaḥ | adhi | śravaḥ | pāñca-janyāsu | kṛṣṭiṣu | sā | pakṣyā | navyam | āyuḥ | dadhānā | yām | me | palasti-jamadagnayaḥ | daduḥ

Multi-layer Annotation of the Ṛgveda

[Rigveda 3.53.16 English analysis of grammar]