Rig Veda 1.140.3

Sanskrit text [Accents, Plain, Transliterated]:

कृ॒ष्ण॒प्रुतौ॑ वेवि॒जे अ॑स्य स॒क्षिता॑ उ॒भा त॑रेते अ॒भि मा॒तरा॒ शिशु॑म् । प्रा॒चाजि॑ह्वं ध्व॒सय॑न्तं तृषु॒च्युत॒मा साच्यं॒ कुप॑यं॒ वर्ध॑नं पि॒तुः ॥
कृष्णप्रुतौ वेविजे अस्य सक्षिता उभा तरेते अभि मातरा शिशुम् । प्राचाजिह्वं ध्वसयन्तं तृषुच्युतमा साच्यं कुपयं वर्धनं पितुः ॥
kṛṣṇaprutau vevije asya sakṣitā ubhā tarete abhi mātarā śiśum | prācājihvaṃ dhvasayantaṃ tṛṣucyutam ā sācyaṃ kupayaṃ vardhanam pituḥ ||

English translation:

“Both his associated mothers, blackened (by combustion), are in movement, and give birth to an infant, whose tongue (of flame glows) in the east; (who) dissipates darkness; (who) rapidly issues forth; (who) is readily developed; (who) is (ever) to be cherished, and is the augmenter (of the prosperity) of his parent, (the instrumental tutor of the rite).”

Details:

Ṛṣi (sage/seer): dīrghatamā aucathyaḥ [dīrghatamas aucathya];
Devatā (deity/subject-matter): agniḥ ;
Chandas (meter): nicṛjjagatī ;
Svara (tone/note): Swar;

Padapatha [Accents, Plain, Transliterated]:

कृ॒ष्ण॒ऽप्रुतौ॑ । वे॒वि॒जे इति॑ । अ॒स्य॒ । स॒ऽक्षितौ॑ । उ॒भा । त॒रे॒ते॒ इति॑ । अ॒भि । मा॒तरा॑ । शिशु॑म् । प्रा॒चाऽजि॑ह्वम् । ध्व॒सय॑न्तम् । तृ॒षु॒ऽच्युत॑म् । आ । साच्य॑म् । कुप॑यम् । वर्ध॑नम् । पि॒तुः ॥
कृष्णप्रुतौ । वेविजे इति । अस्य । सक्षितौ । उभा । तरेते इति । अभि । मातरा । शिशुम् । प्राचाजिह्वम् । ध्वसयन्तम् । तृषुच्युतम् । आ । साच्यम् । कुपयम् । वर्धनम् । पितुः ॥
kṛṣṇa-prutau | vevije iti | asya | sa-kṣitau | ubhā | tarete iti | abhi | mātarā | śiśum | prācājihvam | dhvasayantam | tṛṣu-cyutam | ā | sācyam | kupayam | vardhanam | pituḥ

Multi-layer Annotation of the Ṛgveda

[Rigveda 1.140.3 English analysis of grammar]