Rig Veda 1.122.9

Sanskrit text [Accents, Plain, Transliterated]:

जनो॒ यो मि॑त्रावरुणावभि॒ध्रुग॒पो न वां॑ सु॒नोत्य॑क्ष्णया॒ध्रुक् । स्व॒यं स यक्ष्मं॒ हृद॑ये॒ नि ध॑त्त॒ आप॒ यदीं॒ होत्रा॑भिॠ॒तावा॑ ॥
जनो यो मित्रावरुणावभिध्रुगपो न वां सुनोत्यक्ष्णयाध्रुक् । स्वयं स यक्ष्मं हृदये नि धत्त आप यदीं होत्राभिॠतावा ॥
jano yo mitrāvaruṇāv abhidhrug apo na vāṃ sunoty akṣṇayādhruk | svayaṃ sa yakṣmaṃ hṛdaye ni dhatta āpa yad īṃ hotrābhir ṛtāvā ||

English translation:

“The mman who does you wrong, Mitra and Varuṇa, who injures you in any way, who does not present you with oblations, contracts for himself sickness in his heart; but he who, performing worship, (celebrates it) with praises.”

Commentary by Sāyaṇa: Ṛgveda-bhāṣya

Akṣṇayā dhruk: cakreṇa, mārgeṇa druhyati, offends by a wheel, or a way; this is the equivalent of anyathā prakareṇa, in another manner; yakṣmam hṛdaye nidhatte:he plural ces or deposits consumption in the heart; but yakṣma = vyādhi, sickness in genitive ral; a reference, perhaps, to the sense of mortification experienced by those who neglect the gods on observing the blessings which recompense devotion.

Details:

Ṛṣi (sage/seer): kakṣīvān;
Devatā (deity/subject-matter): viśvedevā:;
Chandas (meter): virāṭtrisṭup ;
Svara (tone/note): Swar;

Padapatha [Accents, Plain, Transliterated]:

जनः॑ । यः । मि॒त्रा॒व॒रु॒णौ॒ । अ॒भि॒ऽध्रुक् । अ॒पः । न । वा॒म् । सु॒नोति॑ । अ॒क्ष्ण॒या॒ऽध्रुक् । स्व॒यम् । सः । यक्ष्म॑म् । हृद॑ये । नि । ध॒त्त॒ । आप॑ । यत् । ई॒म् । होत्रा॑भिः । ऋ॒तऽवा॑ ॥
जनः । यः । मित्रावरुणौ । अभिध्रुक् । अपः । न । वाम् । सुनोति । अक्ष्णयाध्रुक् । स्वयम् । सः । यक्ष्मम् । हृदये । नि । धत्त । आप । यत् । ईम् । होत्राभिः । ऋतवा ॥
janaḥ | yaḥ | mitrāvaruṇau | abhi-dhruk | apaḥ | na | vām | sunoti | akṣṇayādhruk | svayam | saḥ | yakṣmam | hṛdaye | ni | dhatta | āpa | yat | īm | hotrābhiḥ | ṛta-vā

Multi-layer Annotation of the Ṛgveda

[Rigveda 1.122.9 English analysis of grammar]