Purushottama-samhita [sanskrit]

15,643 words | ISBN-13: 9788179070383

The Sanskrit text of the Purushottama-samhita, an ancient Vaishnava Agama, belonging to the Pancaratra tradition. Topics include the construction of temples, architecture, iconography, festivals (celebrations of deities and their exploits). Alternative titles: Puruṣottamasaṃhitā (पुरुषोत्तमसंहिता), Purushottamasamhita, Purusottamasamhita, Purusottama, Puruṣottama-saṃhitā (पुरुषोत्तम-संहिता), Śrīpuruṣottamasaṃhitā (श्रीपुरुषोत्तमसंहिता), Shripurushottamasamhita, Shripurushottama Sripurusottamasamhita, Sripurusottama.

oṃ |
śrīpāṃcarātre puruṣottama saṃhitāyāṃ |
caturdaśodhyāyaḥ |
vāstuyāgavidhiḥ |
vāstu pūjāvasara nīrūpaṇaṃ |
vāstuyāgaṃ tataḥ kuryā dvāstunādhasya prītaye |
anarcate vāstunādhe kṛtaṃ karmāsuraṃbhavet. || 1 ||
[Analyze grammar]

tasmā dārabhya māṇeṣu devayāgādikarmasu |
prāgeva pūjaye dvāstuṃ tadvidhānaṃ bravīmite. || 2 ||
[Analyze grammar]

vāstu maṃḍala racanā |
bhūsūktena bhuvaṃ tatra govayenma vilepayet |
raktapītasitai śchūrṇaiḥ raṃgavallīḥ prakalpayet. || 3 ||
[Analyze grammar]

tasmi nnūtanavastreṇa maṃḍale taṃḍulaiḥkṛte |
karṣamātrasuvarṇena tadardhārthena vai punaḥ || 4 ||
[Analyze grammar]

vittaśāṭhyaṃ vinā kuryā dvāstoḥ pratikṛtiṃ budhāḥ |
ūrdhvagā daśarekhāsyu stiryagrekhāstathādaśa. || 5 ||
[Analyze grammar]

vilikhenmaṃḍale tasmin ekāśītipadaṃ bhavet |
pratimāśodhanavidhiḥ |
pratimāśodhanaṃ kuryā tpaṃcāmṛtarasaiḥ vṛdhak. || 6 ||
[Analyze grammar]

tasmīnmadhyapade vāstupratimāpūjanaṃ caret |
vāstoṣpatetimaṃtraudvau yathāśaktijapaṃcaret. || 7 ||
[Analyze grammar]

āyutaṃ vāsahasraṃ vā śata maṣpottaraṃtu vā |
kuṃbhasthāpanaṃ |
tasmi nneva pade paṃcatvaksallavasamanvitam. || 8 ||
[Analyze grammar]

sūtreṇa veṣṭitaṃ kūrcaṃ gaṃdhādibhi ralaṃkṛtam |
vāstukuṃbhaṃ samāvāhyakuṃbhetupratimāṃnyaset. || 9 ||
[Analyze grammar]

vāstupūjā |
prāṇapratiṣṭhāṃ kurvīta pūjaye dvāstu pūruṣam |
ṣoḍaśai rupacāraiśca dpātriṃśairvā yathākramam. || 10 ||
[Analyze grammar]

somamaṃṭapa nirmāṇaṃ maṃḍala racanā |
tatprācyā muttaraśyāṃ vā vidhiva tso mamaṃṭapam |
saṃsthāpya dhānyavastrādyai staṃḍulaiśca yathākramam. || 11 ||
[Analyze grammar]

tanmadhye ṣoḍacaśadaḷaṃ padmaṃ caiva sakarṇikam |
likhitvā padma mabhyarca ṣoḍaśai rupacārakaiḥ || 12 ||
[Analyze grammar]

kuṃbhasthāpanaṃ pratimāśodhanaṃ |
karṇikāyāṃ somakuṃbhaṃ sahetumaṇikūrcakam |
rajitapratimāṃ kṛtvā somaṃ karṣapramāṇataḥ. || 13 ||
[Analyze grammar]

paṃcagavyena saṃśodhya kuṃbhe vinyasya śāstrataḥ |
prāṇapratiṣṭhā arcanaṃca |
prāṇapratiṣṭhāṃ kurvīta somamaṃtraṃ samuccaran. || 14 ||
[Analyze grammar]

ṣoḍaśai rupacāraiśca somaṃ saṃpūjayedguruḥ |
brahmādyaṣṭa dikpālakārcana vithiḥ |
vāstu maṃḍalamadhyastha pada mārabhya bāhyataḥ. || 15 ||
[Analyze grammar]

iṃdrādyaṣṭapade brahman viriṃcīn nava cārcayet |
brahmajijñānamitivai maṃtraṃ japtyā guru ssvayam. || 16 ||
[Analyze grammar]

prajāpatiṃ vithātāraṃ brahmāṇaṃ kamalāsanam |
ajaṃ vidhiṃ śatānaṃdaṃ druhiṇaṃ viśvaretanam. || 17 ||
[Analyze grammar]

āvāhayā mītyuccāryapūjayetparameṣṭhinam |
tatpūrvapadaṣaṭketu māheṃdraṃtu samarcayet. || 18 ||
[Analyze grammar]

tadyāmyabadaṣaṭketu dharmarājaṃ samarcayet |
yamāyasoma mityeta nmaṃtraṃsamyaksamuccaran. || 20 ||
[Analyze grammar]

yamaṃ daṃḍadharaṃ kālaṃ kālāṃśaṃ ravinaṃdanam |
lulāyavāhanaṃ caiva padaṣaṭke samarcayet. || 21 ||
[Analyze grammar]

tatpaścā tpadaṣaṭketu yādasāṃ pati marcayet |
imammevaruṇetyeta nmaṃtreṇa vidhi vattataḥ. || 22 ||
[Analyze grammar]

varuṇaṃ makarārūḍhaṃ pāśapāṇiṃ pracetasam |
surūpiṇa mapāṃnnādhaṃ prādakṣiṇyena pūjayet. || 23 ||
[Analyze grammar]

kuberaṃ pūjayetṣaṭke cāpyāya śveticoccaran |
kuberaṃ yakṣarājaṃca dhaneśaṃ guhyakeśvaram || 24 ||
[Analyze grammar]

gadāpāṇiṃ dhanādhīśe padaṣaṭke samarcayet |
agniṃ dūtaṃ japitvādha dhūmaketuṃ hutāśanam. || 25 ||
[Analyze grammar]

saptajihvaṃ havyavāhaṃ āgneyāṃtu catuṣṭake |
mokṣaṇuṃ maṃtra muccāryanirutiṃ naravāhanam. || 26 ||
[Analyze grammar]

karburaṃ khaḍgahastaṃca nairutyāṃ tu catuṣṭake |
tato vāyuṃ samuccārya jagatprāṇaṃsamīraṇam. || 27 ||
[Analyze grammar]

mārutaṃ padamānaṃ ca vāyuvyāṃ ca catuṣṭake |
tamīśānaṃ samuccārya gaurīnādhaṃ maheśvaram. || 28 ||
[Analyze grammar]

īśānaṃ vṛṣabhārūḍhaṃ īśānyāṃtu catuṣṭake |
devatāvāhanaṃ |
īśānakoṇā dārabhya tadvahi ścārcayetsudhīḥ. || 29 ||
[Analyze grammar]

yasya nāmādibhi rmaṃtrai ssamaṃtrapraṇavādikaiḥ |
prādakṣiṇyena vidhiva ddvātriṃśatsu padeṣvapi. || 30 ||
[Analyze grammar]

īśānaṃ caiva parjanyaṃ jayaṃtāditya mevaca |
iṃdraṃca satyasaṃbādhaṃ bhṛśaṃ caivāṃtarikṣakam. || 31 ||
[Analyze grammar]

agniṃ ca tatra coṣṇāṃśuṃ pūṣāṇaṃ vitadhaṃ tathā |
yamaṃ grahakṣataṃ paścāt gaṃdharvaṃ bhṛṃgarājakam. || 32 ||
[Analyze grammar]

ṛṣiṃ ca niṛrutiṃ caivā dauvārika mataḥparam |
sugrīvaṃ puṣpadaṃtaṃ ca sarikṣnatyasuraṃ tadhā. || 33 ||
[Analyze grammar]

poṣaṇaṃ nāgajapanaṃ nāgamukhya mataḥ param |
guhyakaṃ caiva bhallāṭu somaṃ cānargaḷaṃ tathā. || 34 ||
[Analyze grammar]

dvātriṃśatkala śāvāhanaṃ |
aditiṃ sauradevaṃca tadbāhyeṣu ca pūjayet |
evaṃ pūjāṃca nirvṛtya sauvarṇā nadha rājitān || 35 ||
[Analyze grammar]

tāmrajā nvādhakalaśā syate dākalaśe ṣviti |
paṃcāmṛta samāyuktān paṃcatvakpaṃcapallavaiḥ. || 36 ||
[Analyze grammar]

saptamṛdbhissamāyuktānnavaratna samanvitān |
caturdaśauvadhīyuktā nnavaratna samanvitān. || 37 ||
[Analyze grammar]

dvātriṃśa tparita sthsāpya taṃtunā veṣṭaye ttataḥ |
aṣṭadi ṣvaṣṭakalaśā nvinyasya vidhivatkramāt. || 38 ||
[Analyze grammar]

prācyāṃ bahiḥ kumāraṃcadakṣiṇasyāṃtubhāskaram |
praticyāṃ jaṃbukaṃ deva mudīcyāṃ pilipiṃcakam || 39 ||
[Analyze grammar]

īśānyāṃdi gviśravasaṃ āgneyāṃ ca biḍālakam |
nairutyāṃ pūtanāṃcaiva vāyuvyāṃpāparākṣasīm. || 40 ||
[Analyze grammar]

pūjayetkalaśeṣvevaṃ nnāmamaṃtraiḥpṛdhak pṛdhak |
vāstuhomaṃ |
kuṃḍevā sthaṃḍile caiva saṃsthā pyāgniṃ tu deśikaḥ. || 41 ||
[Analyze grammar]

ithmādhānājyabhāgaṃtu kṛtvā śāstroktavartmanā |
vāstunādhaṃ tato dhyātvā kuṃḍamadhye yadhāvidhi. || 42 ||
[Analyze grammar]

āyutaṃvā sahasraṃvā śata maṣṭottaraṃ tu vā |
japāddaśāṃśamadhavā samidhājyacarūn hunet. || 43 ||
[Analyze grammar]

somamaṃtraṃtato hutvā śata maṣṭottaraṃ tuvā |
maṃṭapasthita devānāṃ ttattatpadasusaṃkhyayā. || 44 ||
[Analyze grammar]

samiccarughṛtai rhomaṃ kāraye tsarvasiddhaye |
śamyapāmārgakhadhira samidbhirhomamācaret. || 45 ||
[Analyze grammar]

parivārān tato sarvadevatān ssasvamaṃtrakauḥ |
samidhājyacarūnhutvāpūrṇāhutyaṃtamācaret |
vāstunādhādhidevānāṃ baliṃ dadyā dvidhānataḥ || 46 ||
[Analyze grammar]

vāstukuṃbha statoyeva yāgamaṃṭapabhūmiṣu |
aghamarṣaṇasūktena śecaye dvāstukhuddhaye. || 47 ||
[Analyze grammar]

Other editions:

Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Purushottama-samhita Chapter 14

Cover of edition (2002)

The Pancaratra Agamas (an Introduction)
by Swami Harshananda (2002)

[Publisher: Ramakrishna Math, Bangalore]

Buy now!
Let's grow together!

I humbly request your help to keep doing what I do best: provide the world with unbiased sources, definitions and images. Your donation direclty influences the quality and quantity of knowledge, wisdom and spiritual insight the world is exposed to.

Let's make the world a better place together!

Like what you read? Help to become even better: