Padma-samhita [sanskrit]
80,291 words
The Sanskrit text of the Padma-samhita: an ancient Vaishnava Agama canon of literature, belonging to the Pancaratra tradition.
Chapter 23
pādmasaṃhitāyām |
trayoviṃśo'dhyāyaḥ |
pūjopakaraṇāni |
śrībhagavān |
ārādhanopakaraṇaṃ tasya lakṣaṇameva vā |
ucyate saṃprati brahman śrūyatāṃ tadaśeṣataḥ || 1 ||
[Analyze grammar]
ucchrāyaṃ |
lohajān dīpikāstaṃbhān caturhastasamucchrayān |
trihastānekahastānvā dvihastānvā yathābalam || 2 ||
[Analyze grammar]
tāmrajānvā rājatīyānayugmaisnehadhāraṇaiḥ |
yugmairvā vṛttivistīrṇai rbahvaśrairvā pariṣkṛtān || 3 ||
[Analyze grammar]
tālavālān darśanīyā. rajatasyobhayabhāve śuddhatāmramayāni vā |
havirdravyapramāṇāni vṛttāni parikalpayet || 8 ||
[Analyze grammar]
rājatānyubhayā |
darvīṃ hastāyatāmagramūlayormaṇḍalākṛtim |
pānīyapātraṃ sauvarṇamathavā kaladhautajam || 9 ||
[Analyze grammar]
vṛttāyataṃ suvṛttaṃ vā bhavedāyatameva vā |
prasthamātrapramāṇāmbhaḥ pūrayogyāntarāṃ śubhām |
prasthamātrakṛtāmjujam ityantaṃpadyadvayaṃ kvacinna |
pādamānānusāreṇa pāduke raimaye śubhe |
yadvā raupyamaye tāmramaye vā pādasanni bhe |
tadādhāraṃ ca tallohaṃ nṛttaṃmadhye kṛtāmbujam |
pādāvanejanajalagrahaṇaṃ pātramadbhutam || 10 ||
[Analyze grammar]
tripādvṛttaṃ sarojābhaṃ haimaṃ rājatameva vā || 11 ||
[Analyze grammar]
trivṛttaṃ vā |
tāmraṃ sacakracaraṇamapi vā pāvanaṃ satām |
ācāmavārigrahaṇapātramuttamalohajam || 12 ||
[Analyze grammar]
sarojakarṇikākāraṃ kuryādadbhutadarśanam |
kaṅkataṃ kanakaṃ rūpyamapivā ṣṭāṅgulāyatam || 13 ||
[Analyze grammar]
ṣa़ḍaṅgulāyataṃ yadvā tadardhāṅgulavistṛtam |
viṃśatyā daśanai ryuktaṃ bhavedubhayato mukham || 14 ||
[Analyze grammar]
yadvā ṣoḍaśabhirdantairaṣṭābhirvā triyaṃgulam |
sauvarṇamaṃjanakṣodabhājanaṃ puṃmṛgākṛti || 15 ||
[Analyze grammar]
sihmākāraṃ bhavedyadvā haṃsākāramathāpi vā |
śirobilaṃ śalākā ca dvādaśāṅgulamāyatā || 16 ||
[Analyze grammar]
aṣṭāṃgulā vā sauvarṇī bhavedubhayato mukhā |
mukhaṃ ca kesaraphalapratimaṃ saṃhataṃ bhavet || 17 ||
[Analyze grammar]
darpaṇaṃ pratimāyānaṃ tadardhaṃ vāsuśo bhanam |
vṛttaṃ kāṃsyaṃmahāratnakhacitaṃ vā yathāvasu || 18 ||
[Analyze grammar]
pādayuktamayuktaṃ vā mukhamānamathāpi vā |
kārtasvaramayī vṛttā rājatī vā tha pāvanī || 19 ||
[Analyze grammar]
yathāvanu |
aratnimānavistārā madhye'ṣṭadalasaṃyutā |
pratipadmadalaṃ madhye suṣirāṇi śataṃ bhavet || 20 ||
[Analyze grammar]
karṇikāyāṃ kesareṣu viṣṭareṣu śataṃ bhavet |
aṣṭottaraśataṃ bhūyaḥ paryantadalamadhyataḥ |
khacitaṃ ca mahāratnairenaṃ dhārāsahasrakam || 21 ||
[Analyze grammar]
idamardhaṃkvacinna. bimbānuguṇamānaṃ vā tālamānāvarāntakam || 22 ||
[Analyze grammar]
śaṅkhavadmādibimbānāṃ vā nyemānā |
atha vakṣyāmi saṃkṣepātpatākālakṣaṇaṃ dvija |
aṣṭatālāyataṃ vastraṃ daśatālāyataṃ tu vā || 23 ||
[Analyze grammar]
athanakṣyāmisaṃskṛtya yojayet ityantaṃ kvacinna |
āyāmasamavistīrṇa kṣaumaṃ kārpāsaṃjaṃ tu vā |
suślakṣṇaṃ śobhanākāraṃ nānāvarṇavicitritam || 24 ||
[Analyze grammar]
vidhāya sūtramārgeṇa caturaśraṃ purāsamam |
vibhajya koṇasūtrābhyāṃ pūrvabhāgaṃ tu lopayet || 25 ||
[Analyze grammar]
dakṣiṇottarapāścātyairbhāgai rekasitāṃ nayet |
tasyāḥ paścimapārśve tu yaṣṭiṃ saṃskṛtyayaujayet || 26 ||
[Analyze grammar]
vyākoca paṅkajākāraṃ śuddamuttamalohajam |
aḍhakā pūramānāmbhaḥ pūrayogyamahābilam || 27 ||
[Analyze grammar]
parimāṇavaramānā |
hastadīrghajalasrāvī pārśvamānopaśobhitam |
kalpayedaparaṃ snānapātraṃ muktāpariṣkṛtam || 28 ||
[Analyze grammar]
yadvā śaṅkhanibhākāramagratojalanālakam |
dhūpapātraṃ sarojābhaṃ suvarṇādivinirmitam || 29 ||
[Analyze grammar]
hastamānāntarālaṃ syānnālayuktaṃ tripāt dvipāt |
pādayorapi tattatsyādutsedhaścaturaṃgulaḥ || 30 ||
[Analyze grammar]
hastamānāyatā tālamānayuktā. sadṛśākāraśobhitam || 31 ||
[Analyze grammar]
samudrā |
indunālaṃ tathāṅghrau ca daṇḍāgre supratiṣṭhitam |
dīpapātraṃ tathā nāḷamadhye kumudakuṭmalam || 32 ||
[Analyze grammar]
bhujanālaṃ tathāṅghau bujunālaṃtathānaṅghri |
vartyādhāraiśśatenāpi yuktamaṣṭabhireva vā |
viśatyā vāṣṭabhiścaiva dvābhyāṃ vā daśabhiścatatam || 33 ||
[Analyze grammar]
aṣṭabhirvā yathāśakti kalpayecchilpavittamaḥ |
śabdabrahmamayī ghaṇṭā hastotsedhapramāṇikā || 34 ||
[Analyze grammar]
brahmaṇḍagolakākārassaurāṣṭrāvayavo bhavet |
adhomukhastālamānavistārotsedhasaṃmitaḥ || 35 ||
[Analyze grammar]
pradīpatulyasaṃsthāna stīkṣṇābhyantaratālukaḥ |
tālonadaṇḍamūle syādagre su sthitapakṣirāṭ || 36 ||
[Analyze grammar]
tālena daṇḍo |
cakrāgrāṃ paṅkajāgraṃ vā ghaṇṭaiṣā parikīrtitā |
nālabandhāścasro'nyā ghaṇṭā pratidiśaṃ kṛtā || 37 ||
[Analyze grammar]
etasyā meva ghaṇṭāyāṃ yadvā vittānusārataḥ |
nīrājanakriyā pātyo hemādi dravyanirmitāḥ || 38 ||
[Analyze grammar]
tritālāyata vistrīrṇā vṛttamadhyasaroruhaḥ |
navavāsaptavā paṃca tisraścaikāpi bhavet || 39 ||
[Analyze grammar]
balipātraṃ catustrālaṃ hemādi dravyanirmitam |
vṛttaṃ vā caturaśraṃ vā bahvaśraṃ vā yathāruci || 40 ||
[Analyze grammar]
madhyato'ṣṭadaḷāṃbhojamathavā ṣoḍaśacchadam |
dvādaśacchadasaṃ yuktamapi vā parikalpayet || 41 ||
[Analyze grammar]
muktātapatraṃ dhavalaṃ śaśibhimbasama prabham |
sitātapatrāṇi tathā barhipatra mayāni ca || 42 ||
[Analyze grammar]
balipātra |
ātapatrāṇyanekāni haimadaṇḍāni padmaja |
vyajanāni ca bhūyāṃsi kalyāṇāni mahānti ca || 43 ||
[Analyze grammar]
cāmarāṇi ca śubhrāṇi ratnākalpamayāni ca |
catuṣṭa mekadaṃbhāni pūjāṅgāni yathāyatham || 44 ||
[Analyze grammar]
meghaḍaṃ |
kalpayennāga latikā dalapātraṃ ca rai mayam |
aratnimānavistīrṇaṃ tanmānotsedhadaṇḍakam || 45 ||
[Analyze grammar]
saparyāviṣṭaraṃ brahman hastamānonnataṃ śubham |
tadvā nyūnasamutsedhaṃ yadvā vittānusārataḥ || 46 ||
[Analyze grammar]
aratnimātra vistāraṃ tanmānāyāmakalpanam |
saṃhmapādayutaṃ yadvā hastipāda catuṣṭayam || 47 ||
[Analyze grammar]
śārdulapādamathavā hemaratna pariṣkṛtam |
caturaśraṃ madhyaklṛpta sarasīruhacitritam || 48 ||
[Analyze grammar]
sacakraṃ pīṭhasahitaṃ mārgayuktaṃ sagātrakam |
yadvā cakravinirmuktaiṃ mārge hastaiḥ pariṣkṛtam || 49 ||
[Analyze grammar]
haṃsaiḥ |
tapanīyyamayaṃ yadvā rajatādivirmitam |
dārujaṃ vā maṇicchannaṃ svarṇa paṭṭairvirājitam || 50 ||
[Analyze grammar]
paṭṭapariṣkṛtam |
snānāsanaṃ ca pūrvoktavistārotsedhasaṃmitaṃ |
dviguṇaṃ cāyataṃ klaptaṃ makarāsyāmbunālakam || 51 ||
[Analyze grammar]
dviguṇāsyaṃ kagamaya |
caturaṅgulaparyantaṃ tālotsedhavirājitam |
kuryāccapūrva vattasya darśanīyamanuttamam || 52 ||
[Analyze grammar]
caraṇaṃ |
alaṅgārāsanaṃcāpi pūrvo ktacaraṇai ryutam |
dviguṇāyāmavistāraṃ hemaratna vibhūṣitam || 53 ||
[Analyze grammar]
pādahīnaṃ catustāla vistāraṃ dviguṇāyatam |
ghanaṃ ca dvyaṃgulaṃ tasya bhojanāsanamīritam || 54 ||
[Analyze grammar]
yātrāsanaṃ ca vistīrṇaṃ dvihastaṃ hrasvapādakam |
dviguṇaṃ cāyataṃ tasya sālaṃ tālonnataṃ bhavet || 55 ||
[Analyze grammar]
yānaviṣṭarasālasya madhye dvāraṃ prakalpayet |
avatārakathopetaṃ hemaratnapariṣkṛtam || 56 ||
[Analyze grammar]
āsanāni yathoktāni lohajāni caturmukha |
dārujāni yathālābhaṃ kalpayecchilpavittamaḥ || 57 ||
[Analyze grammar]
yadvā sanānāmāyāmo vistāraśconnatistathā |
arcāpramāṇānuguṇaṃ kalpayediti nirṇayaḥ || 58 ||
[Analyze grammar]
yatrāsanaṃ rathaṃ vāpi kuryādvittānusārataḥ |
sitāsitāruṇāmiśratukulaparikalpitān || 59 ||
[Analyze grammar]
dhvajān kārtasvaramayai rdaṃḍai ścāpi virājitān |
vāhanāni ca devānāṃ daṇḍāgre parikalpayet || 60 ||
[Analyze grammar]
ścaparikalpitān |
plākṣānvā vaiṇavān daṇḍān kevalānparikalpayet |
jaladroṇīṃ kaṭāhaṃ ca hemādi dravyanirmitam || 61 ||
[Analyze grammar]
lākṣā |
agādhamabhiṣekārthaṃ devasya parikalpayet |
nānāvidhāni vādyāni vīṇādīni ca kalpayet || 62 ||
[Analyze grammar]
arghyapādyādi pātrāṇāṃ pātramānānusārataḥ |
caraṇāni suvarṇādi dravyaklaptāni kārayet || 63 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Padma-samhita Chapter 23
Satvata Samhita (Set of 2 Volumes)
by Dr. Bhasyam Swamy (2005)
1527 pages; सात्वत संहिता [Publisher: Academy of Sanskrit Research, Melkote]; ASIN: B00V540B1I
Buy now!