Moksopaya [sanskrit]
192,019 words | ISBN-10: 8120831470 | ISBN-13: 9788120831476
This Sanskrit edition of the Moksopaya. It is a large philosophical text dealing with “the science of liberation”. Similar to the Yoga-vasistha in content, the Mokshopaya-shastra was likely its predecessor, said to contain 30,000 shlokas (metrical verses). One of the core philosophies of the texts teaches the non-existence of cognitive objects; while holding such a view leads to an attitude of dispassion towards worldly matters.
Chapter 4
divasavyavahāranirūpaṇaṃ nāma sargaḥ |
caturthaḥ sargaḥ |
vālmīkiḥ |
athonaṣoḍaśe varṣe vartamāne raghūdvahe |
rāmānuyāyini tathā śatrughne lakṣmaṇe'pi ca || 1 ||
[Analyze grammar]
bharate saṃsthite nityaṃ mātāmahagṛhe sukham |
pālayatyavaniṃ rājñi yathāvadakhilāmimām || 2 ||
[Analyze grammar]
janyatrārthaṃ ca putrāṇāṃ pratyahaṃ saha mantribhiḥ |
kṛtamantre mahāprajñe tajjñe daśarathe nṛpe || 3 ||
[Analyze grammar]
kṛtāyāṃ tīrthayātrāyāṃ rāmo nijagṛhasthitaḥ |
jagāmānudinaṃ kārśyaṃ śaradīvāmalaṃ saraḥ || 4 ||
[Analyze grammar]
kramādasya viśālākṣaṃ pāṇḍutāṃ mukhamādadhe |
pākaphulladalaṃ śuklaṃ sālimālamivāmbujam || 5 ||
[Analyze grammar]
kapolatalasaṃlīnapāṇiḥ padmāsanasthitaḥ |
cintāparavaśastūṣṇīmavyāpāro babhūva saḥ || 6 ||
[Analyze grammar]
kṛśāṅgaścintayā yuktaḥ khedī paramadurmanāḥ |
novāca kasyacitkiñcil lipikarmārpitopamaḥ || 7 ||
[Analyze grammar]
khedātparijanenāsau prārthyamānaḥ punaḥ punaḥ |
cakārāhnikamācāraṃ parimlānamukhāmbujaḥ || 8 ||
[Analyze grammar]
evaṃ muniviśiṣṭaṃ taṃ rāmaṃ guṇagaṇākaram |
ālokya bhrātarāvasya tāmevāyayaturdaśām || 9 ||
[Analyze grammar]
tathā teṣu tanūjeṣu khedavatsu kṛśeṣu ca |
sapatnīko mahīpālaścintāvivaśatāṃ yayau || 10 ||
[Analyze grammar]
kā te putra ghanā cintetyevaṃ rāmaṃ punaḥ punaḥ |
apṛcchatsnigdhayā vācā na cākathayadasya saḥ || 11 ||
[Analyze grammar]
na kiñcittāta me duḥkhamityuktvā pituraṅkagaḥ |
rāmo rājīvapatrākṣastūṣṇīmeva sma tiṣṭhati || 12 ||
[Analyze grammar]
tato daśaratho rājā rāmaḥ kiṃ khedavāniti |
apṛcchatsarvakāryajñaṃ vasiṣṭhaṃ vadatāṃ varam || 13 ||
[Analyze grammar]
astyatra kāraṇaṃ śrīmanmā rājanduḥkhamastu te |
ityuktaścintayā yukto vasiṣṭhamuninā nṛpaḥ || 14 ||
[Analyze grammar]
kopaṃ viṣādakalanāṃ vitataṃ ca harṣaṃ nālpena kāraṇavaśena vahanti santaḥ |
sargeṇa saṃhatijavena vinā jagatyāṃ bhūtāni bhūpa na mahānti vikārayanti || 15 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Moksopaya Chapter 4
The Yogavasistha of Valmiki
by Vasudeva Laxmana Sharma Pansikar (2008)
With the Commentary Vasistha Maharamayana Tatparyaprakasa (Volume I and II): Sanskrit Only; [Motilal Banarsidass Publishers Pvt. Ltd.]
Buy now!