Manusmriti with Manubhashya [sanskrit]
by Patrick Olivelle | 2021 | 227,798 words | ISBN-10: 8120811550 | ISBN-13: 9788120811553
This is the Sanskrit text of the Manusmriti including Medhatithi’s Manubhashya.
Verse 1.30
[English text for this chapter is available]
yathartuliṅgāny ṛtavaḥ svayam evartuparyaye |
svāni svāny abhipadyante tathā karmāṇi dehinaḥ || Verse 1.30 ||
Medhātithi Manubhāṣya
atra dṛṣṭāntaḥ | acetanā api yathā bhāvās tanmaryādayaiva vyavasthitasvabhāvāḥ evaṃ cetanā api puruṣakṛtakarmasahāyena prajāpatinā kṛtāṃ maryādāṃ nātikrāmanti, yasyāṃ jātau jātās tad eva kurvanti nānyad icchanto'pi śaknuvanti kartum |
- ṛtavo vasantādayaḥ | svaliṅgāni cihnāni patraphalakusumaśītoṣṇavarṣādīni | paryaye | yasyartor yaḥ paryāyaḥ svakāryāvasaras tasmin sa ṛtus taṃ dharmaṃ svayam eva pratipadyate, na puruṣaprayatnam apekṣate | cūtamañjaryo vasante svayam eva puṣyanti, na mūle salilasekam apekṣante | evaṃ puruṣakarmāṇy adṛṣṭāni | nāsti sa padārtho yo na karmāpekṣate | tathā hi | varṣāṇāṃ svasvabhāvo yo vṛṣṭipradaḥ, bhavati ca rājadoṣād rāṣṭradoṣād vā kadācid avagrahaḥ | tasmāt karmaśaktir evānapasāryā | vṛttānurodhād asakṛd anugrahaṇam |
-
anye tu ślokatrayam apy anyathā vyācakṣate | karmaśaktīnāṃ svabhāvaniyamo'nenocyata ity āhuḥ |
-
(1.28) yat phalaṃ yasmin karmaṇy āhitaṃ prajāpatinā sa karmaviśeṣaḥ punaḥ punaḥ sṛjyamāno'nuṣṭhīyamānaḥ svayaṃ tat phalaṃ bhajate dadātīty arthaḥ | tena yāgaḥ kṛto yadā phaliṣyati na tadā kiṃcid anyad apekṣata iti pratipāditaṃ bhavati | sevā hi svakṛtā api mantripurohitādivākyam apekṣate | naivaṃ yāgaḥ | dṛṣṭas tu vyāpāras tenāpekṣyate | dṛṣṭādṛṣṭakāraṇadvayajanyatvāt sarvasya kāryasyādṛṣṭāntarāpekṣā niṣidhyate tadānīm |
-
(1.29) karmāṇīṣṭāniṣṭaphalapradāni vidhipratiṣedhaviṣayāṇi | karmāṇi dviśa udāharati | hiṃsrāhiṃsre iti | hiṃsā pratiṣiddhā | tasyā narakādiphalapradānaṃ niyamitam | yo brāhmaṇāyāvaguret yo māmakāyāvaguret taṃ śatena yātayād iti vākyaśeṣebhyaḥ | sā tataḥ svabhāvān na cyavate | prāyaścitteṣu viśeṣaṃ vakṣyāmaḥ | ahiṃsraṃ vihitam | tasyāpi neṣṭaphaladānāt svabhāvacyutir asti | dharmādharmayor eva viśeṣāyate | vihitaṃ karma dharmaḥ, pratiṣiddham adharmaḥ, tayor viśeṣāḥ satyānṛtādayaḥ | satyaṃ vihitam anṛtaṃ pratiṣiddham | evaṃ sarvāṇi pūrvottarapadāni vihitapratiṣiddhaviśeṣapradarśanāni |
-
(1.30) avyabhicaritadṛṣṭakāryakāraṇasaṃbandhīni karmāṇi | dṛṣṭāntaḥ yathartuliṅgānīti | śeṣaṃ samānam || 1.30 ||
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Verse 1.30
Manusmriti Medhatithi Bhasya in Bengali (Set of 2 Volumes)
by Shri Bhutnath Saptatirth (2022)
Publisher: Tathagata, Kolkata; ISBN-13: 9789391867720.
Buy now!![Manusmriti with Manubhashya [sanskrit] - book cover](/uploads/a/Manusmriti-Sanskrit_3.jpg)
