Mahabharata [sanskrit]

699,462 words | ISBN-10: 812150094X | ISBN-13: 9788121500944

The Sanskrit edition of the Mahabharata, one of the largest epic poems ever written, consisting of 100,000 metrical verses. Consisting of 18 books, the Mahabharata details the history and legends concerning ancient India (Bharata), including a major battle campaign involving the Kauravas and the Pandavas, also known as the Kurukshetra War. This portion also contains the Bhagavad-Gita. Alternative titles: Mahābhārata (महाभारत).

bhīṣma uvāca |
etacchrutvā gurorvākyaṃ vyāsaśiṣyā mahaujasaḥ |
anyonyaṃ hṛṣṭamanasaḥ pariṣasvajire tadā || 1 ||
[Analyze grammar]

uktāḥ smo yadbhagavatā tadātvāyatisaṃhitam |
tanno manasi saṃrūḍhaṃ kariṣyāmastathā ca tat || 2 ||
[Analyze grammar]

anyonyaṃ ca sabhājyaivaṃ suprītamanasaḥ punaḥ |
vijñāpayanti sma guruṃ punarvākyaviśāradāḥ || 3 ||
[Analyze grammar]

śailādasmānmahīṃ gantuṃ kāṅkṣitaṃ no mahāmune |
vedānanekadhā kartuṃ yadi te rucitaṃ vibho || 4 ||
[Analyze grammar]

śiṣyāṇāṃ vacanaṃ śrutvā parāśarasutaḥ prabhuḥ |
pratyuvāca tato vākyaṃ dharmārthasahitaṃ hitam || 5 ||
[Analyze grammar]

kṣitiṃ vā devalokaṃ vā gamyatāṃ yadi rocate |
apramādaśca vaḥ kāryo brahma hi pracuracchalam || 6 ||
[Analyze grammar]

te'nujñātāstataḥ sarve guruṇā satyavādinā |
jagmuḥ pradakṣiṇaṃ kṛtvā vyāsaṃ mūrdhnābhivādya ca || 7 ||
[Analyze grammar]

avatīrya mahīṃ te'tha cāturhotramakalpayan |
saṃyājayanto viprāṃśca rājanyāṃśca viśastathā || 8 ||
[Analyze grammar]

pūjyamānā dvijairnityaṃ modamānā gṛhe ratāḥ |
yājanādhyāpanaratāḥ śrīmanto lokaviśrutāḥ || 9 ||
[Analyze grammar]

avatīrṇeṣu śiṣyeṣu vyāsaḥ putrasahāyavān |
tūṣṇīṃ dhyānaparo dhīmānekānte samupāviśat || 10 ||
[Analyze grammar]

taṃ dadarśāśramapade nāradaḥ sumahātapāḥ |
athainamabravītkāle madhurākṣarayā girā || 11 ||
[Analyze grammar]

bho bho maharṣe vāsiṣṭha brahmaghoṣo na vartate |
eko dhyānaparastūṣṇīṃ kimāsse cintayanniva || 12 ||
[Analyze grammar]

brahmaghoṣairvirahitaḥ parvato'yaṃ na śobhate |
rajasā tamasā caiva somaḥ sopaplavo yathā || 13 ||
[Analyze grammar]

na bhrājate yathāpūrvaṃ niṣādānāmivālayaḥ |
devarṣigaṇajuṣṭo'pi vedadhvaninirākṛtaḥ || 14 ||
[Analyze grammar]

ṛṣayaśca hi devāśca gandharvāśca mahaujasaḥ |
vimuktā brahmaghoṣeṇa na bhrājante yathā purā || 15 ||
[Analyze grammar]

nāradasya vacaḥ śrutvā kṛṣṇadvaipāyano'bravīt |
maharṣe yattvayā proktaṃ vedavādavicakṣaṇa || 16 ||
[Analyze grammar]

etanmanonukūlaṃ me bhavānarhati bhāṣitum |
sarvajñaḥ sarvadarśī ca sarvatra ca kutūhalī || 17 ||
[Analyze grammar]

triṣu lokeṣu yadvṛttaṃ sarvaṃ tava mate sthitam |
tadājñāpaya viprarṣe brūhi kiṃ karavāṇi te || 18 ||
[Analyze grammar]

yanmayā samanuṣṭheyaṃ brahmarṣe tadudāhara |
viyuktasyeha śiṣyairme nātihṛṣṭamidaṃ manaḥ || 19 ||
[Analyze grammar]

nārada uvāca |
anāmnāyamalā vedā brāhmaṇasyāvrataṃ malam |
malaṃ pṛthivyā vāhīkāḥ strīṇāṃ kautūhalaṃ malam || 20 ||
[Analyze grammar]

adhīyatāṃ bhavānvedānsārdhaṃ putreṇa dhīmatā |
vidhunvanbrahmaghoṣeṇa rakṣobhayakṛtaṃ tamaḥ || 21 ||
[Analyze grammar]

bhīṣma uvāca |
nāradasya vacaḥ śrutvā vyāsaḥ paramadharmavit |
tathetyuvāca saṃhṛṣṭo vedābhyāse dṛḍhavrataḥ || 22 ||
[Analyze grammar]

śukena saha putreṇa vedābhyāsamathākarot |
svareṇoccaiḥ sa śaikṣeṇa lokānāpūrayanniva || 23 ||
[Analyze grammar]

tayorabhyasatorevaṃ nānādharmapravādinoḥ |
vāto'timātraṃ pravavau samudrānilavejitaḥ || 24 ||
[Analyze grammar]

tato'nadhyāya iti taṃ vyāsaḥ putramavārayat |
śuko vāritamātrastu kautūhalasamanvitaḥ || 25 ||
[Analyze grammar]

apṛcchatpitaraṃ brahmankuto vāyurabhūdayam |
ākhyātumarhati bhavānvāyoḥ sarvaṃ viceṣṭitam || 26 ||
[Analyze grammar]

śukasyaitadvacaḥ śrutvā vyāsaḥ paramavismitaḥ |
anadhyāyanimitte'sminnidaṃ vacanamabravīt || 27 ||
[Analyze grammar]

divyaṃ te cakṣurutpannaṃ svasthaṃ te nirmalaṃ manaḥ |
tamasā rajasā cāpi tyaktaḥ sattve vyavasthitaḥ || 28 ||
[Analyze grammar]

ādarśe svāmiva chāyāṃ paśyasyātmānamātmanā |
nyasyātmani svayaṃ vedānbuddhyā samanucintaya || 29 ||
[Analyze grammar]

devayānacaro viṣṇoḥ pitṛyānaśca tāmasaḥ |
dvāvetau pretya panthānau divaṃ cādhaśca gacchataḥ || 30 ||
[Analyze grammar]

pṛthivyāmantarikṣe ca yatra saṃvānti vāyavaḥ |
saptaite vāyumārgā vai tānnibodhānupūrvaśaḥ || 31 ||
[Analyze grammar]

tatra devagaṇāḥ sādhyāḥ samabhūvanmahābalāḥ |
teṣāmapyabhavatputraḥ samāno nāma durjayaḥ || 32 ||
[Analyze grammar]

udānastasya putro'bhūdvyānastasyābhavatsutaḥ |
apānaśca tato jñeyaḥ prāṇaścāpi tataḥ param || 33 ||
[Analyze grammar]

anapatyo'bhavatprāṇo durdharṣaḥ śatrutāpanaḥ |
pṛthakkarmāṇi teṣāṃ tu pravakṣyāmi yathātatham || 34 ||
[Analyze grammar]

prāṇināṃ sarvato vāyuśceṣṭā vartayate pṛthak |
prāṇanāccaiva bhūtānāṃ prāṇa ityabhidhīyate || 35 ||
[Analyze grammar]

prerayatyabhrasaṃghātāndhūmajāṃścoṣmajāṃśca yaḥ |
prathamaḥ prathame mārge pravaho nāma so'nilaḥ || 36 ||
[Analyze grammar]

ambare snehamabhrebhyastaḍidbhyaścottamadyutiḥ |
āvaho nāma saṃvāti dvitīyaḥ śvasano nadan || 37 ||
[Analyze grammar]

udayaṃ jyotiṣāṃ śaśvatsomādīnāṃ karoti yaḥ |
antardeheṣu codānaṃ yaṃ vadanti maharṣayaḥ || 38 ||
[Analyze grammar]

yaścaturbhyaḥ samudrebhyo vāyurdhārayate jalam |
uddhṛtyādadate cāpo jīmūtebhyo'mbare'nilaḥ || 39 ||
[Analyze grammar]

yo'dbhiḥ saṃyojya jīmūtānparjanyāya prayacchati |
udvaho nāma varṣiṣṭhastritīyaḥ sa sadāgatiḥ || 40 ||
[Analyze grammar]

samuhyamānā bahudhā yena nīlāḥ pṛthagghanāḥ |
varṣamokṣakṛtārambhāste bhavanti ghanāghanāḥ || 41 ||
[Analyze grammar]

saṃhatā yena cāviddhā bhavanti nadatāṃ nadāḥ |
rakṣaṇārthāya saṃbhūtā meghatvamupayānti ca || 42 ||
[Analyze grammar]

yo'sau vahati devānāṃ vimānāni vihāyasā |
caturthaḥ saṃvaho nāma vāyuḥ sa girimardanaḥ || 43 ||
[Analyze grammar]

yena vegavatā rugṇā rūkṣeṇārujatā rasān |
vāyunā vihatā meghā na bhavanti balāhakāḥ || 44 ||
[Analyze grammar]

dāruṇotpātasaṃcāro nabhasaḥ stanayitnumān |
pañcamaḥ sa mahāvego vivaho nāma mārutaḥ || 45 ||
[Analyze grammar]

yasminpāriplave divyā vahantyāpo vihāyasā |
puṇyaṃ cākāśagaṅgāyāstoyaṃ viṣṭabhya tiṣṭhati || 46 ||
[Analyze grammar]

dūrātpratihato yasminnekaraśmirdivākaraḥ |
yoniraṃśusahasrasya yena bhāti vasuṃdharā || 47 ||
[Analyze grammar]

yasmādāpyāyate somo nidhirdivyo'mṛtasya ca |
ṣaṣṭhaḥ parivaho nāma sa vāyurjavatāṃ varaḥ || 48 ||
[Analyze grammar]

sarvaprāṇabhṛtāṃ prāṇānyo'ntakāle nirasyati |
yasya vartmānuvartete mṛtyuvaivasvatāvubhau || 49 ||
[Analyze grammar]

samyaganvīkṣatāṃ buddhyā śāntayādhyātmanityayā |
dhyānābhyāsābhirāmāṇāṃ yo'mṛtatvāya kalpate || 50 ||
[Analyze grammar]

yaṃ samāsādya vegena diśāmantaṃ prapedire |
dakṣasya daśa putrāṇāṃ sahasrāṇi prajāpateḥ || 51 ||
[Analyze grammar]

yena sṛṣṭaḥ parābhūto yātyeva na nivartate |
parāvaho nāma paro vāyuḥ sa duratikramaḥ || 52 ||
[Analyze grammar]

evamete'diteḥ putrā mārutāḥ paramādbhutāḥ |
anāramantaḥ saṃvānti sarvagāḥ sarvadhāriṇaḥ || 53 ||
[Analyze grammar]

etattu mahadāścaryaṃ yadayaṃ parvatottamaḥ |
kampitaḥ sahasā tena vāyunābhipravāyatā || 54 ||
[Analyze grammar]

viṣṇorniḥśvāsavāto'yaṃ yadā vegasamīritaḥ |
sahasodīryate tāta jagatpravyathate tadā || 55 ||
[Analyze grammar]

tasmādbrahmavido brahma nādhīyante'tivāyati |
vāyorvāyubhayaṃ hyuktaṃ brahma tatpīḍitaṃ bhavet || 56 ||
[Analyze grammar]

etāvaduktvā vacanaṃ parāśarasutaḥ prabhuḥ |
uktvā putramadhīṣveti vyomagaṅgāmayāttadā || 57 ||
[Analyze grammar]

Other editions:

Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Mahabharata Chapter 315

Cover of edition (2013)

The complete Mahabharata (12 Volumes)
by Kisari Mohan Ganguly (2013)

4900 pages; [Publisher: Munshiram Manoharlal Publishers Pvt. Ltd.] ISBN: ‎ 812150094X or 9788121500944;

Buy now!
Cover of edition (2003)

The Mahabharata in Kannada (Set of 32 Volumes)
by Bharatha Darshana Bangalore (2003)

ಶ್ರೇಮಹಭಾರತ [ಮಹಾಭಾರತ]; 13907 pages;

Buy now!
Cover of edition (2008)

The Complete Mahabharata (9 volumes)
by M. N. Dutt (2008)

6415 pages; Sanskrit Text with English Translation; [Edited By: Dr. Ishwar Chandra Sharma & Dr. O.N. Bimali] [Publisher: Parimal Publication Pvt. Ltd.]

Buy now!
Cover of edition (2017)

Mahabharata (Hindi Translation, Six Volumes)
by Sahityacharya Pandit Ramnarayandutt Shastri Pandey "Ram" (2017)

7350 pages; [महाभारत] [Publisher: Gita Press, Gorakhpur] 44 Color and Black/white illustrations.

Buy now!
Cover of Bengali edition

The Mahabharata in Bengali (Two Volumes)
by Akshay Library, Kolkata (2019)

3049 pages; [মহাভারত] [মহার্ষী বদভ্যাস (Maharishi Vedvyas)]

Buy now!
Cover of Gujarati edition

Mahabharat in Gujarati (20 Volumes)
by Dinkar Joshi (દિનકર જોશી) (2010)

14252 pages; [મહાભારત] [Publisher: Pravin Prakashan Pvt. Ltd, Rajkot]

Buy now!
Cover of edition (2018)

Shri Mahabharatam in Malayalam (2 volumes)
by Swami Mridananda (2018)

1681 pages; [Publisher: Ramakrishna Math, Thrissur]

Buy now!
Cover of edition (2018)

Mahabharata in Telugu (7 Volumes)
by Gita Press, Gorakhpur (2018)

7248pages

Buy now!
Like what you read? Consider supporting this website: