Lakshminarayana Samhita [sanskrit]
by Shwetayan Vyas | 1,169,834 words | ISBN-10: 8170801818 | ISBN-13: 9788170801818
The Lakshminarayana Samhita Chapter 70 (Sanskrit text), including grammatical analysis, glossary and relevant print editions. The Lakshmi-narayana-samhita is an encyclopaedic work devoted to Narayana although it deals with various deities. The work is written in Puranic style and divided into four books according to the four Yugas. In total, the work consists of roughly 120,000 metrical verses.
Chapter 70
śrīpuruṣottama uvāca |
śṛṇu nārāyaṇīśri tvaṃ grāhayet sadgurormanūn |
sahasraśākhādhyāyī ca sarvayajñeṣu dīkṣitaḥ || 1 ||
[Analyze grammar]
tāpaso vipravaryo'pi na guruḥ syādavaiṣṇavaḥ |
mahābhāgavato yaśca mama dhyānaparāyaṇaḥ || 2 ||
[Analyze grammar]
bhaktimārgapradeṣṭā vaiṣṇavo gururbhaved budhaḥ |
ācāryaḥ sadguruḥ sādhurbhavabandhavidārakaḥ || 3 ||
[Analyze grammar]
tasmānmantrān hi gṛhṇīyādoṃkārasahitān śuciḥ |
ādau sarvatra mantrāṇāṃ yojayet praṇavaṃ prabhum || 4 ||
[Analyze grammar]
oṃkāro'haṃ paravrahma praṇavo mantranāyakaḥ |
omityekākṣaraṃ pūrvaṃ caturthyantā mamā'bhidhā || 5 ||
[Analyze grammar]
tataśca dvyakṣaraṃ nāma namaḥ ityevaṃ pūrayedapi |
oṃ śrīkṛṣṇanandajāya namaḥ evaṃ vaded guruḥ || 6 ||
[Analyze grammar]
mantracatuṣṭayaṃ śreṣṭhaṃ mantradaśakamuttamam |
sapta dvādaśa ca dve ca gāyatryaścottamā mama || 7 ||
[Analyze grammar]
trayodaśa tathā mantrāstrayaḥ śreṣṭhāḥ sadā mama |
trayastriṃśadavatāramantrāḥ śreṣṭhāstathā mama || 8 ||
[Analyze grammar]
trayostriṃśacchriyo mantrāḥ śreṣṭhāḥ sarve matā mama |
eko vā sarva evāpi hyaneke vā yatheṣṭakam || 9 ||
[Analyze grammar]
grāhyā mantrā hi śiṣyeṇa guruḥ parīkṣya vā'rpayet |
pañcadaśordhvaśatamantradevo'smi hariḥ svayam || 10 ||
[Analyze grammar]
trayastriṃśanmama mantrāścānye madrūpavarṇinaḥ |
rūparūpitādātmyādvai yujyante mayi sarvaśaḥ || 11 ||
[Analyze grammar]
yo bhakto yatsvarūpasya tanmantraṃ śṛṇuyād guroḥ |
parabrahmataroḥ śākhāḥ śataṃ ca daśa paṃca ca || 12 ||
[Analyze grammar]
tāni tāni ca rūpāṇi tattanmantraiḥ prapūjya ca |
ārādhya matsvarūpāṇi yāsyantyeva hi māṃ harim || 13 ||
[Analyze grammar]
parabrahmasampradāyāḥ sarve meṃ'gāni padmaje |
madutpannamidaṃ sarvaṃ matto naivātiricyate || 14 ||
[Analyze grammar]
anādiśrīkṛṣṇanārāyaṇe protā mayīśvarāḥ |
avatārāstathā muktā jīvāḥ protā harau mayi || 15 ||
[Analyze grammar]
avatāriṇya evemāḥ śaktayo mayi saṃsthitāḥ |
sarvā mantrasvarūpiṇyaḥ protā mayi harau prabhau || 16 ||
[Analyze grammar]
itivijñāya mantrāṇāṃ śataṃ paṃcadaśādhikam |
vidvān vijñāya dadyādvai viduṣe tvadhikāriṇe || 17 ||
[Analyze grammar]
sa syād ācāryasamrāṭ vai sarvamantraprado guruḥ |
parabrahmasampradāyā''cāryasamrāṭa nigadyate || 18 ||
[Analyze grammar]
nyūnamantrapradā nyūnā ācāryāste bhavanti vai |
svataḥprakāśobhagavān sthāpyate vai mayā guruḥ || 19 ||
[Analyze grammar]
parabrahmasampradāyā''cāryasamrāṭ manupradaḥ |
sarvamanūpadeṣṭā sa matsvarūpo bhavatyapi || 20 ||
[Analyze grammar]
tvaṃ lakṣmīśca tathā gurvī sthāpyate vai mayā priye |
parabrahmasampradāyācāryasamrājñī mantradā || 21 ||
[Analyze grammar]
sarvamanūpadeṣṭrī tvaṃ matsvarūpātmikā hyasi |
kiṃ ca lakṣmi śṛṇu cānyanmantre yannāma vidyate || 22 ||
[Analyze grammar]
sa tanmanostathā''cāryaḥ madaṃśo vartate sadā |
sā tanmanostathā''cāryāṇī ca bodhyā madājñayā || 23 ||
[Analyze grammar]
evaṃ manūn niyuñjīta gṛhṇīyācca gurormukhāt |
sabījo'yaṃ bhavenmantro gurostaijasabhāsuraḥ || 24 ||
[Analyze grammar]
daivabalo gurorbalī manurmokṣaprado bhavet |
śiṣyabalo'dhikaḥ syādvai manurbhuktipramuktidaḥ || 25 ||
[Analyze grammar]
bījaṃ sarvatra mantreṣu kṛṣṇakānto'hameva tu |
nityā'napāyinī śaktiḥ śrīrlakṣmīrvidyate manau || 26 ||
[Analyze grammar]
oṃkāro me'bhidhānaṃ śri akārā'haṃ pareśvaraḥ |
ukāraḥ śrīstvamevāsi makāro bhakta eva me || 27 ||
[Analyze grammar]
akāro'haṃ parātmā ca ukāraśceśvarā matāḥ |
makāraśca jīvavṛndā tadātmā oṃ mato mama || 28 ||
[Analyze grammar]
akāraścāniruddhaśca ukārastu pradyamnakaḥ |
makāraḥ saṃkarṣaṇastredhā omityahaṃ śrīhariḥ || 29 ||
[Analyze grammar]
akāraśca svayaṃ viṣṇurukāraḥ śaṃkarastathā |
makāraśca viśvasṛḍ vai tredhā'haṃ parameśvaraḥ || 30 ||
[Analyze grammar]
akāraścā'kṣaraṃ brahma ukāro muktakoṭayaḥ |
makāraścāvatārā me tredhāhaṃ puruṣottamaḥ || 31 ||
[Analyze grammar]
akāro brahmasṛṣṭirme ukāraśceśvarasṛjiḥ |
makāro jīvasṛṣṭiśca tredhāhaṃ parameśvaraḥ || 32 ||
[Analyze grammar]
akāro'haṃ parabrahma uśca brahmapriyā mama |
maśca haripriyāḥ sarvāstredhā'haṃ paramaḥ prabhuḥ || 33 ||
[Analyze grammar]
ahaṃ svāmī svāminī tvaṃ śeṣā dāsāstathā pare |
evaṃ me vidyate hārdaṃ praṇavārthe hi dāsatā || 34 ||
[Analyze grammar]
dāsā dāsyo mama bhaktāḥ paratantrāḥ sadā mama |
dehendriyamano'haṃdhīguṇā bhaktasya me vaśāḥ || 35 ||
[Analyze grammar]
mayyarpitā hi te divyā mattantrā matprajīvanāḥ |
ato mama padasthasya madicchādhīnavartanam || 36 ||
[Analyze grammar]
mamaiva sarvasaṃkalpāt prārabdhaṃ tasya vidyate |
mamaiva lakṣmi sāmarthyānnā'labhyaṃ tasya vidyate || 37 ||
[Analyze grammar]
mayyarpitabharaḥ śrīśe matkarmaiva samācaret |
paramātmā hyahaṃ svāmī bhaktastu dāsa eva me || 38 ||
[Analyze grammar]
icchayā viniyoktavyo bhaved dāso hi sarvadā |
dāsī bhṛtyā kiṃkarī ca niyoktavyā mamā''śritā || 39 ||
[Analyze grammar]
mamā'haṃ matsvarūpau vai mama bhaktasya netarau |
tasmād dehādibandhaiḥ sa mukto nityo mamā''śrayāt || 40 ||
[Analyze grammar]
kurvannapi hi karmāṇi matkṛtānyeva tāni vai |
na lepaṃ labhate taiśca bhakto me bandhavarjitaḥ || 41 ||
[Analyze grammar]
māyā bhaktasya me divyā bhaktaṃ rañjayati dhruvam |
ānandayati divyā sā mokṣārthaṃ yojayatyapi || 42 ||
[Analyze grammar]
evaṃ lakṣmi mama manormāhātmyamudita tava |
anādiśrīkṛṣṇanārāyaṇo'haṃ cā'kṣarādhipaḥ || 43 ||
[Analyze grammar]
puruṣottamasaṃjño'haṃ cā'vatārī pareśvaraḥ |
parameśvara evā'haṃ paramātmā sanātanaḥ || 44 ||
[Analyze grammar]
pūrṇabrahma parabrahma bhagavān sarvakāraṇam |
mamā'vatārāḥ kṛṣṇādyā vāsudevādayo'pi ca || 45 ||
[Analyze grammar]
bhūmādayo'pīśvarāśca rādhālakṣmyādiśaktayaḥ |
mamāṃ'śā viṣṇurudrā'jā devāścāṃ'śakalāṃ'śakāḥ || 46 ||
[Analyze grammar]
mānavādyāstadaṃśāśca tiryañcaḥ pādapāstathā |
kiṃcidaṃśāṃśasaṃbhūtāḥ sṛṣṭayaḥ santi caiva me || 47 ||
[Analyze grammar]
tatra nārāyaṇaścā'haṃ nārā ityātmasaṃhatiḥ |
tatrā'yanaṃ karomyeva tato nārāyaṇo'smyaham || 48 ||
[Analyze grammar]
narājjāteṣu tattveṣu vāsī nārāyaṇo'smyaham |
nāre carācare loke'ntaḥstho nārāyaṇo'smyaham || 49 ||
[Analyze grammar]
sahasraśīrṣā puruṣaḥ sahasrākṣaḥ sahasrapāt |
yasmānmattaḥ samutpannaḥ so'haṃ vai parameśvaraḥ || 50 ||
[Analyze grammar]
yadbhūtaṃ yacca bhāvyaṃ ca yasmāt sarvaṃ pareśvarāt |
amṛtatvasya ceśānaḥ so'haṃ śrīpuruṣottamaḥ || 51 ||
[Analyze grammar]
vāsudevo yato bhāti hiraṇyagarbha ityapi |
savitā ca yato bhāti so'haṃ śrīpuruṣottamaḥ || 52 ||
[Analyze grammar]
vedādiśca parā vāṇī yasya bhāṣā susaṃskṛtā |
svaro yasya prakaṇṭhādvai so'haṃ śrīpuruṣottamaḥ || 53 ||
[Analyze grammar]
paramātmā tu yaścāste māyī ca māyayā'rcitaḥ |
māyeśo māyayā śūnyaḥ so'haṃ śrīpuruṣottamaḥ || 54 ||
[Analyze grammar]
pāde sṛṣṭistripāde cā'kṣaraṃ dhāmā'sti yasya vai |
bhūlīlāśrīpatiryo'sti so'haṃ śrīpuruṣottamaḥ || 55 ||
[Analyze grammar]
yajñanārāyaṇaścā'haṃ sarvanārāyaṇo'smi ca |
bhinnanārāyaṇarūpaḥ so'haṃ śrīpuruṣottamaḥ || 56 ||
[Analyze grammar]
yanmūrtermūrtayaḥ santi viprādyā mānavāḥ surāḥ |
candraḥ sūryo'gnirdyurvidyut so'haṃ śrīpuruṣottamaḥ || 57 ||
[Analyze grammar]
etādṛśasya me dāsyaṃ naranārībhirādarāt |
mantraṃ labdhvā prakartavyaṃ rahasyaṃ mokṣadaṃ hi tat || 58 ||
[Analyze grammar]
viśvataḥ pāṇipādo'haṃ cakṣuṣmān viśvatastathā |
viśvāni bhuvanānyeva dhāmāni tvapi santi me || 59 ||
[Analyze grammar]
evaṃ bṛhatsvarūpo'haṃ śrīpatiḥ puruṣottamaḥ |
īśvaryā vai tvayā sākaṃ divyamaṃgalarūpavān || 60 ||
[Analyze grammar]
bṛhaddeho mānavarjyo yuvā hariḥ patistava |
reme reme tvayā lakṣmyā śriyā sākaṃ hi śāśvataḥ || 61 ||
[Analyze grammar]
ahaṃ jagajjananyā vai kumāro nityayauvanaḥ |
kandarpāṃ'rbudalāvaṇyastiṣṭhāmi parame pade || 62 ||
[Analyze grammar]
muktisthānaṃ paraṃ vyoma muktamuktānikāśritam |
śāśvatānandasaukhyādisaṃbhṛtaṃ cā'kṣaraṃ mama || 63 ||
[Analyze grammar]
golokaścāpi vaikuṇṭho'vyākṛto'mṛta ityapi |
bhogārthāni hi dhāmāni mayā kṛtāni santi vai || 64 ||
[Analyze grammar]
hiraṇmayāstathā vairājādyāśca māyikāstathā |
sādāśaivā vaiṣṇavāśca prādhānikāścabhūmayaḥ || 65 ||
[Analyze grammar]
āvaraṇāni sarvāṇi satyādimānavādayaḥ |
pātālāntāśca līlāyāḥ krīḍāsaubhāgyasaṃbhṛtāḥ || 66 ||
[Analyze grammar]
sarve lokā mama krīḍālīlādyarthā mayā kṛtāḥ |
bhoge nityā sthitirme dhāmasvavatārarūpiṇaḥ || 67 ||
[Analyze grammar]
līlāṃ tu saṃhare lakṣmi māyāmayaṃ hi tad yataḥ |
tripādvyāpyakṣaraṃ dhāma paramaṃ me hi śāśvatam || 68 ||
[Analyze grammar]
tripād vibhūtirnityā sā tatra dhāmāni yāni me |
golokādīni sarvāṇi nityānyeva parāṇi hi || 69 ||
[Analyze grammar]
pādo'syaiśvarajaivādilokā anityasaṃjñakāḥ |
līlātmakā hi te sarve krīḍārthaṃ vai mayā kṛtāḥ || 70 ||
[Analyze grammar]
nitye'kṣare ca goloke vaikuṇṭhe'vyākṛte'mṛte |
acyutaḥ śāśvato divyaḥ sadā yauvanamāśritaḥ || 71 ||
[Analyze grammar]
tiṣṭhāmyanādiśrīkṛṣṇanārāyaṇaḥ pumuttamaḥ |
śrīkṛṣṇaśca tathā nārāyaṇo bhūmā tathā prabhuḥ || 72 ||
[Analyze grammar]
vāsudevaḥ sadā lakṣmi tava rūpaiḥ samanvitaḥ |
muktānikābrahmapriyāharipriyābhiḥ saṃyutaḥ || 73 ||
[Analyze grammar]
rādhāvirajāgopībhirgoloke mama śaktibhiḥ |
lakṣmīhariṇīkamalādisevito vikuṇṭhake || 74 ||
[Analyze grammar]
ramāśrīpārṣadānībhiḥ sevito'vyākṛte prabhuḥ |
vāsudevīpadminībhiḥ sevito'mṛtadhāmani || 75 ||
[Analyze grammar]
muktairgopaiḥ sevakaiśca pārṣadairabhisevitaḥ |
avatārasvarūpo'haṃ bhinnarūpo vasāmi vai || 76 ||
[Analyze grammar]
nityasaṃbhogamīśvaryā śriyā lakṣmyā ca rādhayā |
tvayā ca ramayā vāsudevyā kamalayā saha || 77 ||
[Analyze grammar]
vinde'haṃ sarvadā lakṣmi bhūmyā ca divyayā sadā |
nityā sā tvaṃ jaganmātā mama śrīranapāyinī || 78 ||
[Analyze grammar]
sarvagatā sadā vibhvī hīśānāṃ jagatāṃ sadā |
sarvataḥ pāṇipādāḍhyā sarvato'kṣiśiromukhī || 79 ||
[Analyze grammar]
parameśī jaganmātā nārāyaṇī hiraṇmayī |
tvattanāvāsthitaṃ sarvaṃ jagat sthāvarajaṃgamam || 80 ||
[Analyze grammar]
jagatsthitilayau syātāṃ tavonmīlanamīlanāt |
sarvasyādyā mahābrāhmī mahālakṣmīḥ pareśvarī || 81 ||
[Analyze grammar]
lakṣyā'lakṣyasvarūpā tvaṃ kṛtsnaṃ vyāpya vyavasthitā |
vibhūtistvaṃ pare dhāmni rādhā golokavāsinī || 82 ||
[Analyze grammar]
lakṣmīrvaikuṇṭhavāsā ca ramā'vyākṛtavāsinī |
padmā'mṛtanivāsā ca vibhūtiścā''kṣarī mama || 83 ||
[Analyze grammar]
īśvarāṇāṃ ca lokeṣu jīvānāmaṇḍakeṣu ca |
līlaiśvaryavapustvaṃ vai bhavasi bhūmikātmikāḥ || 84 ||
[Analyze grammar]
īśvarāṇāṃ bhūmayaścā''layāḥ prāsādakoṭayaḥ |
smṛddhayo vāṭikāḥ kṣetradivyaviṣayabhūmayaḥ || 85 ||
[Analyze grammar]
bhavatyeva bhavatīti līlā me sarvasampadaḥ |
āvaraṇāni tattvāni tvaṃ sādāśaivagāni ca || 86 ||
[Analyze grammar]
vaiṣṇavāni ca tattvāni māyikānyapi yāni ca |
hairaṇmayāni tattvāni vairājādīni yāni ca || 87 ||
[Analyze grammar]
satyādidyunivāsāni mānavānyapi yāni ca |
pātāleṣu tathā yāni tattvāni bhogabhūmayaḥ || 88 ||
[Analyze grammar]
jalabhūtaijasavāyumayāni yāni santi ca |
tāni sarvāṇi te lakṣmi līlārūpāṇi santi vai || 89 ||
[Analyze grammar]
rūparasagandhasparśarūpā tvaṃ svararūpiṇī |
lakṣmīrūpatvamāpannā dhanadravyādināmikā || 90 ||
[Analyze grammar]
evaṃ jagatsvarūpā tvaṃ jagataḥ śrīḥ śritā himām |
vedā vedyaṃ samastaṃ vai tava rūpaṃ hi padmaje || 91 ||
[Analyze grammar]
strīrūpamakhilaṃ lakṣmi tava rūpaṃ vapustava |
saundaryaṃ śīlamaujjvalyaṃ saubhāgyaṃ mārdavaṃ sukham || 92 ||
[Analyze grammar]
lāvaṇyaṃ cāpi saugandhyaṃ cākarṣaṇaṃ rasādikam |
tavaivaṃ rūpaṃ kamale sarvanārīṣu saṃsthitam || 93 ||
[Analyze grammar]
brāhmī nārāyaṇīśrīścā''kṣarī muktānikā ramā |
brahmapriyā ca kamalā haripriyā ca māṇikī || 94 ||
[Analyze grammar]
rādhā lakṣmīḥ parāvidyā ramā śrīśca narāyaṇī |
vidyā sarasvatī mātā vaiṣṇavī padminī satī || 95 ||
[Analyze grammar]
padmā ca padmajā cā'bdhiputrī raṃbhā ca rādhikā |
bhūrlīlā sukhadālakṣmīrhariṇī mādhavīśvarī || 96 ||
[Analyze grammar]
gaurī kārṣṇī kṛṣṇanārāyaṇī svāhā svadhā ratiḥ |
sampat smṛddhirvāsudevī virajā ca hiraṇmayī || 97 ||
[Analyze grammar]
bhārgavī śivarājñīśrī rāmā śrīkāntavallabhā |
etāni tava nāmāni sadā prātaḥ paṭheddhi yaḥ || 98 ||
[Analyze grammar]
sa smṛddhiṃ mahatīṃ lakṣmīṃ śriyamāpnotyanāśinīm |
hiraṇyavarṇāṃ hariṇīṃ suvarṇarajatasrajām || 99 ||
[Analyze grammar]
jyotsnāṃ hiraṇmayīṃ lakṣmīṃ vindate matsvarūpiṇīm |
utkṛṣṭagandharūpādisvarūpāṃ puṣṭivardhinīm || 100 ||
[Analyze grammar]
tava dātā prabhuḥ śrīmān puruṣottama eva ca |
paranārāyaṇaḥ svāmī vātsalyakaruṇā'rṇavaḥ || 101 ||
[Analyze grammar]
suśīlaḥ subhagaḥ pūrṇakāmaśca sarvaśaktimān |
svargāpavargasukhadaḥ śaraṇaṃ sarvadehinām || 102 ||
[Analyze grammar]
so'haṃ me dāsabhaktāya dāsyai sākaṃ tvayā'pyaham |
māṃ cā'rpayāmi deveśi parasparātmaveditām || 103 ||
[Analyze grammar]
śrīmannārāyaṇaḥ svāmī śrīpatiḥ puruṣottamaḥ |
anādiśrīkṛṣṇanārāyaṇaḥ so'haṃ gatiḥ parā || 104 ||
[Analyze grammar]
śaraṇaṃ mandiraṃ vāso bandhuḥ pitā patiḥ suhṛt |
mātā bhrātā rakṣitā ca pālako jagatāṃ prabhuḥ || 105 ||
[Analyze grammar]
kalyāṇaguṇavān śrīśaḥ sarvakāmaphalapradaḥ |
prākṛtaguṇaśūnyo'haṃ nirguṇo divyamūrtimān || 106 ||
[Analyze grammar]
divyā'saṃkhyaguṇaiśvaryarūpalāvaṇyasaṃyutaḥ |
amṛte śāśvate divye'nante'kṣare pare pade || 107 ||
[Analyze grammar]
nivasāmi brahmaloke brahmānandasukhānvite |
atitejomaye śuddhe pralayādivivarjite || 108 ||
[Analyze grammar]
asaṃkhye cā'jare nitye jāgratsvapnādivarjite |
samānādhikarahite'ntā''dyavirahite śubhe || 109 ||
[Analyze grammar]
atisarvotkṛṣṭatejobhṛte cānandasāgare |
yadakṣaraṃ vedavedyaṃ yasmin devāḥ sādhyā niṣeduḥ || 110 ||
[Analyze grammar]
adhiviśve niṣeduśca devā vidustadāsate |
tadakṣaraṃ me paramaṃ sadā paśyanti sūrayaḥ || 111 ||
[Analyze grammar]
yatra gāvo bhūriśṛṃgā ayāsa āsate'bhitaḥ |
te ha nākasya mahimānaṃ viduḥ sādhyayoginaḥ || 112 ||
[Analyze grammar]
tiṣṭhāmastatra satataṃ yuvānau śrīnarāyaṇau |
yatra svasāro yuvatyastvadādyā mama vallabhāḥ || 113 ||
[Analyze grammar]
tatprāpya na nivartante paramākṣaradhāma me |
etanmokṣapadaṃ divyaṃ prayānti mantravedinaḥ || 114 ||
[Analyze grammar]
iti śrīlakṣmīnārāyaṇīyasaṃhitāyāṃ tṛtīye dvāparasantāne mahāmantragūḍhārthajñānaprāpyādinirūpaṇanāmā saptatitamo'dhyāyaḥ || 70 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Lakshminarayana Samhita Chapter 70
Shri Lakshmi Narayana Samhita
by Chowkhamba Sanskrit Series Office (2011)
शेतायनव्यास (Shwetayan Vyas)
Buy now!