Lakshminarayana Samhita [sanskrit]

by Shwetayan Vyas | 1,169,834 words | ISBN-10: 8170801818 | ISBN-13: 9788170801818

The Lakshminarayana Samhita Chapter 143 (Sanskrit text), including grammatical analysis, glossary and relevant print editions. The Lakshmi-narayana-samhita is an encyclopaedic work devoted to Narayana although it deals with various deities. The work is written in Puranic style and divided into four books according to the four Yugas. In total, the work consists of roughly 120,000 metrical verses.

śrīnārāyaṇa uvāca |
tatra vastrāpathe lakṣmi kārtikyāṃ kurute tu yaḥ |
yātrāṃ vigāhya tattīrthe kṛtamokṣaḥ prajāyate || 1 ||
[Analyze grammar]

dāmodare saritproktā svarṇarakṣābhidhā śubhā |
brahmakuṇḍaṃ tatra tīrthaṃ tathā brahmeśvaraḥ śivaḥ || 2 ||
[Analyze grammar]

kālameghaśca saṃprokto bhavo dāmodarastathā |
gavyūtidvitaye dūre kālikā śikharopari || 3 ||
[Analyze grammar]

indreśvaro vāyudiśi mṛgīkuṇḍo bhavāntike |
kṛte sāraṇikaṃ tīrthaṃ tretāyāṃ hemamārakam || 4 ||
[Analyze grammar]

paścime unnabīleti kṣetraṃ yojanadūragam |
tatra tīrthānyanekāni siddhasthānāni ṣoḍaśa || 5 ||
[Analyze grammar]

sūryakuṇḍastatra tīrthaṃ gaṃgeśo maṃgalaṃ tathā |
siddheśvaramahādevo gavyūtiḥ paści me pure || 6 ||
[Analyze grammar]

indreśvare cakratīrthaṃ hāṭakeśastu paścime |
yakṣeśvarī mahādevī tata uparikṣmādharaḥ || 7 ||
[Analyze grammar]

somaliṃgeti madhyaḥ sa yatra tīrthānyanekaśaḥ |
gajendrasya padaṃ tatra tatraiva rasakūpikā || 8 ||
[Analyze grammar]

kuṇḍānāṃ ca śataṃ tatra hyambikā śikharopari |
pradyumnaśca tathā sāmbastathā gorakṣako'pi ca || 9 ||
[Analyze grammar]

gaṇeśo hanumāṃścāpi rāmalakṣmaṇamādhavāḥ |
vasanti vanamadhye te tattannāmnā vanāni ca || 10 ||
[Analyze grammar]

bhavastatra samāyātaḥ kathayāmi kathāmimām |
kailāsaśikhare ramye śivasya sannidhau kvacit || 11 ||
[Analyze grammar]

brahmaviṣṇusurendrādyā devāstatrā''yayurdrutam |
viṣṇuḥ provāca taṃ śaṃbhuṃ daityānāṃ ca varapradam || 12 ||
[Analyze grammar]

nāhaṃ pālayituṃ śaktastvaṃ dadāsi varān bahūn |
daityānāṃ dānavānāṃ ca rakṣasā ca maheśvara || 13 ||
[Analyze grammar]

vikṛtiṃ yānti paścāt te kaṣṭavadhyā bhavanti me |
śrupvovāca tadā śaṃbhurvaraṃ yadi dadāmi na || 14 ||
[Analyze grammar]

tadā tu tapasā daityāḥ sarvaṃ kuryurhi bhasmitam |
tvayā'haṃ brahmaṇā devairvaradānāya yojitaḥ || 15 ||
[Analyze grammar]

madīyā prakṛtistveṣā tāṃ kathaṃ tyaktumutsahe |
yena kena prakāreṇa prajāḥ pālyāstvayā prabho || 16 ||
[Analyze grammar]

kṣantavyaṃ me varadānakarmāpi bahudaṃ bhavet |
tvāṃ vinā śrīhare viṣṇo daityānāmantako hi kaḥ || 17 ||
[Analyze grammar]

mayā vā brahmaṇā vāpi varadānena yojitāḥ |
daityā vā dānavā vā ca rākṣasā vāpi ye ca ke || 18 ||
[Analyze grammar]

tvayā yuktyā prahantavyā nānyathā kuśalaṃ bhavet |
aparādhastu soḍhavyaḥ karuṇāsāgaro bhavān || 19 ||
[Analyze grammar]

jālandharo hiraṇyākṣo hiraṇyakaśipustathā |
anye cāsuramūrdhanyā yuktyā tvayaiva ghātitāḥ || 20 ||
[Analyze grammar]

yathā yuktiṃ bhavānvetti tathā jānāti nā'paraḥ |
vayaṃ tu varadāsteṣāṃ bhavāṃsteṣāṃ tu śāntikṛt || 21 ||
[Analyze grammar]

ityasmābhiścālitaṃ vai saṃsāracakrakaṃ mahat |
tathaivaitat saṃcalati kṣamasva puruṣottama || 22 ||
[Analyze grammar]

ahaṃ vyakto vicarāmi tenā''gacchanti devatāḥ |
daityāśca varalābhārthaṃ tato'vyakto bhavāmyaham || 23 ||
[Analyze grammar]

devīṃ tu pārvatīṃ rakṣa gacchāmyaviditasthalam |
iti kṛtvā mahādevastatraivāntaradhīyata || 24 ||
[Analyze grammar]

kailāsaṃ tu parityajya raivatācalamāgataḥ |
girīṇāṃ madhyamāsthāya tyaktvā divye ca vāsasī || 25 ||
[Analyze grammar]

gajā'jitaṃ parityajya tyaktvā mūrtaṃ surūpakam |
bhittvā bhūmitalaṃ śaṃbhuḥ sthāṇurūpo babhūva ha || 26 ||
[Analyze grammar]

yasmātsvayaṃ babhūveti bhaveśvaraḥ svayaṃ śivaḥ |
svayaṃbhūrvai bhavo jāto bhaveśvarataḍāgake || 27 ||
[Analyze grammar]

atrāntare tu kailāse te na paśyanti śaṃkaram |
tato devāḥ pracalitāḥ kṛtvā gaurīṃ puraḥsarām || 28 ||
[Analyze grammar]

nandibhadrādayaḥ sarve devā indrādayastathā |
putreṇa sahitā devī siṃhārūḍhā svayaṃ yayau || 29 ||
[Analyze grammar]

adhiruhya garutmantaṃ yayau viṣṇuḥ sanātanaḥ |
haṃsādhirūḍho bhagavān brahmā cāyāti pṛṣṭhataḥ || 30 ||
[Analyze grammar]

airāvataṃ samāruhya devarājo gataḥ svayam |
gaṃgā sarasvatī devī yamunā ca śaradvatī || 31 ||
[Analyze grammar]

devatāścāgatāḥ sarvā nāgā yakṣāśca kinnarāḥ |
adhiruhya gireḥ śṛṃgamambādevī vyavasthitā || 32 ||
[Analyze grammar]

brahmā viṣṇustathā devā mārgayāṃcakrurīśvaram |
dadṛśustaṃ taḍāgasya nimnabhūmau maheśvaram || 33 ||
[Analyze grammar]

kimarthaṃ vā kathaṃ cātrā samāyātāḥ surādayaḥ |
mayā tvatraiva vastavyaṃ bhaveśvarasurūpataḥ || 34 ||
[Analyze grammar]

bhavanto yadi santuṣṭāḥ surā nadyaśca sevakāḥ |
girau raivatake viṣṇurambā sarve'tra vāhakāḥ || 35 ||
[Analyze grammar]

siṃhādayo'pi tiṣṭhantu kailāso'nya ivātra vai |
suvarṇā bhagavatpatnī svarṇarekhā nadī matā || 6 ||
[Analyze grammar]

tatra gaṃgāsarasvatyādayo vasantu sarvadā |
parvate svarṇarakṣā sā svarṇarekhā tu sā bhuvi || 37 ||
[Analyze grammar]

evaṃ śaṃbhurbhaveśākhyo viṣṇurdāmodaraḥ svayam |
brahmā svayaṃbhūstatrāsti cendra indreśvare sthitaḥ || 38 ||
[Analyze grammar]

anyā'nye yatra sāralyaṃ tatra tatra vyavasthitāḥ |
tata etanmahattīrthaṃ mṛtyusaṃsāratārakam || 39 ||
[Analyze grammar]

bahurātraṃ haristatra kṛtvā daityanibarhaṇam |
samāgatya ca viśrāntiṃ nayatyeva dayānidhiḥ || 40 ||
[Analyze grammar]

reme raivatake viṣṇuryāvadābhūtasaṃplavam |
hiraṇyakaśipuṃ hatvā gatvā ca raivate girau || 41 ||
[Analyze grammar]

śarabhaṃ śivamāskandya nārasiṃhaṃ mumoca saḥ |
hiraṇyākṣaṃ tathā hatvā gatvā raivatake girau || 42 ||
[Analyze grammar]

vane vyāghramavaskandya vārāhaṃ samumoca vai |
pṛthvīṃ kṛtvā samāṃ devaḥ pṛthuścovāsa raivate || 43 || || 1 ||
[Analyze grammar]

jayamālā pṛthunā dāmodarāṃse niveśitā |
brahmaghnaśca surāpaśca bhrūṇahā gurutalpagaḥ || 44 ||
[Analyze grammar]

svarṇarakṣājale snāto mucyate sarvapātakaiḥ |
bhavadāmodarā'mbānāṃ darśanādyāti dhāma tat || 45 ||
[Analyze grammar]

vāmanastu baliṃ prāpya jitvā raivatake sthitaḥ |
kailāsaparvataṃ tyaktvā devīṃ devāṃśca saṃgatān || 46 ||
[Analyze grammar]

vaiśākhe paṃcadaśyāṃ tu bhūmiṃ bhittvā bhavo'bhavat |
tasminneva dine lakṣmi svarṇarakṣānadījalāt || 47 ||
[Analyze grammar]

panthānaṃ vāsukiḥ prāpa sarvapāpapraṇāśanam |
airāvatapadākrānta ūrjayanto mahāgiriḥ || 48 ||
[Analyze grammar]

susrāva toyaṃ bahudhā gajapādodbhavaṃ śuci |
vastrāpathasya kṣetrasya pramāṇaṃ śṛṇu padmaje || 49 ||
[Analyze grammar]

harasya bhramato bhūmau patitaṃ vastrabhūṣaṇam |
tāvanmātraṃ hi tatkṣetraṃ devairvastrāpathaṃ kṛtam || 50 ||
[Analyze grammar]

uttareṇa nadī bhadrā pūrvaṃ kuṃkumavāpikā |
dakṣiṇe ca baleḥ sthānamūrjayantīnadīmanu || 51 ||
[Analyze grammar]

paścimāyāṃ paraṃ nadyoḥ saṃgamo vāmanātpuraḥ |
etadvastrāpathaṃ kṣetraṃ bhuktimuktipradāyakam || 52 ||
[Analyze grammar]

jñeyaḥ kṣetrasya cāyāmo yojanānāṃ catuṣṭayam |
kṣetrasya dīrghatā yojanānāṃ dvādaśakaṃ matā || 53 ||
[Analyze grammar]

bhūmau luṇṭhandaṇḍavacca kṛtvā prakrāmati kramāt |
daṇḍapramāṇabhūmervā prakramed dhūlikāṃ vahan || 54 ||
[Analyze grammar]

sa saptasāgarāṃ pṛthvīṃ śāsitvā'nne hareḥ padam |
śatabhaumavimānastho divyadeho vrajatyatha || 55 ||
[Analyze grammar]

vidhāya bhujabandhaṃ vā pādau badhvā śanaiḥ śanaiḥ |
maunena mānuṣo yāyād dāmodaraṃ bhaveśvaram || 56 ||
[Analyze grammar]

sarvapāpaiḥ pramucyeta mokṣamante hyavāpnuyāt |
vastrāpathe mahākṣetre nagare vāmanasthale || 57 ||
[Analyze grammar]

vaśiṣṭho bhagavāṃstaptuṃ tapastatrājagāma ha |
īśānakoṇe nagarāt svarṇarekhānadījale || 58 ||
[Analyze grammar]

snātvā dhyātvā hariṃ devaṃ praṇanāma muniryadā |
tadā hariharau tatra samāyātau tamūcatuḥ || 59 ||
[Analyze grammar]

tvaṃ vai varṣaśataṃ cātra ghore tapasi saṃsthitaḥ |
maharṣe tava tuṣṭau svaḥ kiṃ te prārthyaṃ vadasva tat || 60 ||
[Analyze grammar]

vasiṣṭhaḥ prāha deveśau yadi deyo varo mama |
tadā bhavadbhyāmatraiva stheyamācandratārakam || 61 ||
[Analyze grammar]

mamāpi darśanaṃ sevā yuvayoḥ sarvadā bhavet |
atra ye pāpino lokā jalaṃ pītvā kṣaṇaṃ ca vā || 62 ||
[Analyze grammar]

grahīṣyanti ca viśrāmaṃ teṣāṃ pāpalayo bhavet |
hyetadvāsiṣṭhasaṃjñaṃ ca tīrthaṃ khyātaṃ bhavetsadā || 63 ||
[Analyze grammar]

tathāstviti samuccārya devau cāṃśena tiṣṭhataḥ |
svarṇadurge tu nagare kṛṣṇāyā uttare taṭe || 64 ||
[Analyze grammar]

dātārasya tu daityasya vināśāya sudarśanam |
cakraṃ vai prahitaṃ tacca dagdhvā 'suramupāgatam || 65 ||
[Analyze grammar]

tadā nārāyaṇo yatra viśrāmaṃ prāptavān hariḥ |
tatra trivikramo devaḥ siddheśvaraśca śaṃkaraḥ || 66 ||
[Analyze grammar]

śrīkṛṣṇo rādhayā sākaṃ gaṇeśo hanumāṃstathā |
devāścānye samāyātā nārāyaṇadidṛkṣayā || 67 ||
[Analyze grammar]

parvatīyajanaiḥ śuddhaiḥ kalyāṇīyasumārgagaiḥ |
divyadṛṣṭyā tu te devā dṛṣṭāstatra samāgatāḥ || 68 ||
[Analyze grammar]

tairbhaktapuṃgavairdevāḥ sāttvataiḥ samapūjitāḥ |
namaskṛtāstathā devāḥ prasannā jagaduśca tān || 69 ||
[Analyze grammar]

bhaktyā tu bhavatāṃ tuṣṭā vadantu kimapekṣitam |
prāhuste tu tadā devān yadi deyo varo bhavet || 70 ||
[Analyze grammar]

vasantu cātra saṃsthāne kalyāṇāya tu dehinām |
parvatīyāstathā'raṇyavāsino'pi tvadīkṣaṇāt || 71 ||
[Analyze grammar]

muktiṃ yāsyanti tasmādvai saṃprayacchantu tadvaram |
tathāstviti varaṃ datvā sthitāścāṃśaistu mandire || 72 ||
[Analyze grammar]

suvarṇasiṃharājñā vai kārite'tra mahattare |
suvarṇakalaśaiḥ svarṇā''sanadvāraiḥ suśobhite || 73 ||
[Analyze grammar]

raktapītaiḥ śvetanīlairmaṇibhiḥ kṛtabhūmike |
sphāṭikādyaiśca suklṛptasopānabhittimaṇḍale || 74 ||
[Analyze grammar]

atrāgatya tu ye lokā kariṣyantīkṣaṇādikam |
dānaṃ puṇyaṃ japa homaṃ sādhusādhvyāditarpaṇam || 75 ||
[Analyze grammar]

śrāddhaṃ tathotsavaṃ daivaṃ teṣāṃ puṇyamanantakam |
udyāpanaṃ kariṣyanti jīrṇoddhāraṃ ca ye janāḥ || 76 ||
[Analyze grammar]

naivedyaṃ phaladānādi satāṃ sevāṃ dhanādibhiḥ |
tanubhiśca kariṣyanti te yāsyantyakṣaraṃ padam || 77 ||
[Analyze grammar]

itiśrīlakṣmīnārāyaṇīyasaṃhitāyāṃ prathame kṛtayugasantāne raivate vastrāpathe vividhatīrthabhaveśvaradāmodarasvayaṃbhūtrivikramavāsiṣṭhasvarṇarakṣādinivāsakāraṇapradarśanādināmā tricatvāriṃśadadhikaśatatamo'dhyāyaḥ || 143 ||
[Analyze grammar]

Other editions:

Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Lakshminarayana Samhita Chapter 143

Cover of edition (2011)

Shri Lakshmi Narayana Samhita
by Chowkhamba Sanskrit Series Office (2011)

शेतायनव्यास (Shwetayan Vyas)

Buy now!
Let's grow together!

I humbly request your help to keep doing what I do best: provide the world with unbiased sources, definitions and images. Your donation direclty influences the quality and quantity of knowledge, wisdom and spiritual insight the world is exposed to.

Let's make the world a better place together!

Like what you read? Help to become even better: