Kautilya Arthashastra [sanskrit]
37,100 words | ISBN-13: 9788171106417
The Sanskrit edition of Kautilya’s Arthashastra, an ancient encyclopedic treatise dealing with the ssience of politics, economics and warfare. Other topics include internal and foreign affairs, civil, military, commercial, fiscal, judicial, tables of weights, measures of length and divisions of time. Kautilya is also named Vishnugupta and Chanakya and his Artha-shastra can be dated to 321-296 B.C. Original title: Kauṭilya-Arthaśāstra (कौटिल्य-अर्थशास्त्र).
Chapter 5.1
[English text for this chapter is available]
durgarāṣṭrayoḥ kaṇṭakaśodhanamuktam || KAZ_05.1.01 ||
rājarājyayorvakṣyāmaḥ || KAZ_05.1.02 ||
rājānamavagṛhyopajīvinaḥ śatrusādhāraṇā vā ye mukhyāsteṣu gūḍhapuruṣapraṇidhiḥ kṛtyapakṣopagraho vā siddhiḥ yathoktaṃ purastādupajāpo'pasarpo vā yathā pāragrāmike vakṣyāmaḥ || KAZ_05.1.03 ||
rājyopaghātinastu vallabhāḥ saṃhatā vā ye mukhyāḥ prakāśamaśakyāḥ pratiṣeddhuṃ dūṣyāḥ teṣu dharmarucirupāṃśudaṇḍaṃ prayuñjīta || KAZ_05.1.04 ||
dūṣyamahāmātrabhrātaramasatkṛtaṃ sattrī protsāhya rājānaṃ darśayet || KAZ_05.1.05 ||
taṃ rājā dūṣyadravyopabhogātisargeṇa dūṣye vikramayet || KAZ_05.1.06 ||
śastreṇa rasena vā vikrāntaṃ tatraiva ghātayedbhrātṛghātako'yamiti || KAZ_05.1.07 ||
tena pāraśavaḥ paricārikāputraśca vyākhyātau || KAZ_05.1.08 ||
dūṣyaṃ mahāmātraṃ vā sattriprotsāhito bhrātā dāyaṃ yāceta || KAZ_05.1.09 ||
taṃ dūṣyagṛhapratidvāri rātrāv upaśayānamanyatra vā vasantaṃ tīkṣṇo hantā brūyād hato'yaṃ dāyakāmukaḥ iti || KAZ_05.1.10 ||
tato hatapakṣamupagṛhyetaraṃ nigṛhṇīyāt || KAZ_05.1.11 ||
dūṣyasamīpasthā vā sattriṇo bhrātaraṃ dāyaṃ yācamānaṃ ghātena paribhartsayeyuḥ || KAZ_05.1.12 ||
taṃ rātrau iti samānam || KAZ_05.1.13 ||
dūṣyamahāmātrayorvā yaḥ putraḥ pituḥ pitā vā putrasya dārānadhicarati bhrātā vā bhrātuḥ tayoḥ kāpaṭikamukhaḥ kalahaḥ pūrveṇa vyākhyātaḥ || KAZ_05.1.14 ||
dūṣyamahāmātraputramātmasaṃbhāvitaṃ vā sattrī rājaputrastvaṃ śatrubhayādiha nyasto'si ityupajapet || KAZ_05.1.15 ||
pratipannaṃ rājā rahasi pūjayetprāptayauvarājyakālaṃ tvāṃ mahāmātrabhayānnābhiṣiñcāmi iti || KAZ_05.1.16 ||
taṃ sattrī mahāmātravadhe yojayet || KAZ_05.1.17 ||
vikrāntaṃ tatraiva ghātayetpitṛghātako'yamiti || KAZ_05.1.18 ||
bhikṣukī vā dūṣyabhāryāṃ sāṃvadanikībhirauṣadhībhiḥ saṃvāsya rasenātisaṃdadhyāt || KAZ_05.1.19 ||
ityāpyaprayogaḥ || KAZ_05.1.20 ||
dūṣyamahāmātramaṭavīṃ paragrāmaṃ vā hantuṃ kāntāravyavahite vā deśe rāṣṭrapālamantapālaṃ vā sthāpayituṃ nāgarasthānaṃ vā kupitamavagrāhituṃ sārthātivāhyaṃ pratyante vā sapratyādeyamādātuṃ phalgubalaṃ tīkṣṇayuktaṃ preṣayet || KAZ_05.1.21 ||
rātrau divā vā yuddhe pravṛtte tīkṣṇāḥ pratirodhakavyañjanā vā hanyuḥ abhiyoge hataḥ iti || KAZ_05.1.22 ||
yātrāvihāragato vā dūṣyamahāmātrāndarśanāyāhvayet || KAZ_05.1.23 ||
te gūḍhaśastraistīkṣṇaiḥ saha praviṣṭā madhyamakakṣyāyāmātmavicayamantaḥpraveśanārthaṃ dadyuḥ || KAZ_05.1.24 ||
tato dauvārikābhigṛhītāstīkṣṇāḥ dūṣyaprayuktāḥ sma iti brūyuḥ || KAZ_05.1.25 ||
te tadabhivikhyāpya dūṣyān hanyuḥ || KAZ_05.1.26 ||
tīkṣṇasthāne cānye vadhyāḥ || KAZ_05.1.27 ||
bahirvihāragato vā dūṣyānāsannāvāsānpūjayet || KAZ_05.1.28 ||
teṣāṃ devīvyañjanā vā duḥstrī rātrāvāvāseṣu gṛhyeteti samānaṃ pūrveṇa || KAZ_05.1.29 ||
dūṣyamahāmātraṃ vā sūdo bhakṣakāro vā te śobhanaḥ iti stavena bhakṣyabhojyaṃ yāceta bahirvā kvacidadhvagataḥ pānīyam || KAZ_05.1.30 ||
tadubhayaṃ rasena yojayitvā pratisvādane tāvevopayojayet || KAZ_05.1.31 ||
tadabhivikhyāpya rasadau iti ghātayet || KAZ_05.1.32 ||
abhicāraśīlaṃ vā siddhavyañjano godhākūrmakarkaṭakakūṭānāṃ lakṣaṇyānāmanyatamaprāśanena manorathānavāpsyasi iti grāhayet || KAZ_05.1.33 ||
pratipannaṃ karmaṇi rasena lohamusalairvā ghātayetkarmavyāpadā hataḥ iti || KAZ_05.1.34 ||
cikitsakavyañjano vā daurātmikamasādhyaṃ vā vyādhiṃ dūṣyasya sthāpayitvā bhaiṣajyāhārayogeṣu rasenātisaṃdadhyāt || KAZ_05.1.35 ||
sūdārālikavyañjanā vā praṇihitā dūṣyaṃ rasenātisaṃdadhyuḥ || KAZ_05.1.36 ||
ityupaniṣatpratiṣedhaḥ || KAZ_05.1.37 ||
ubhayadūṣyapratiṣedhastu || KAZ_05.1.38 ||
yatra dūṣyaḥ pratiṣeddhavyastatra dūṣyameva phalgubalatīkṣṇayuktaṃ preṣayet gaccha amuṣmindurge rāṣṭre vā sainyamutthāpaya hiraṇyaṃ vā vallabhādvā hiraṇyamāhāraya vallabhakanyāṃ vā prasahyānaya durgasetuvaṇikpathaśūnyaniveśakhanidravyahastivanakarmaṇāmanyatamadvā kāraya rāṣṭrapālyamantapālyaṃ vāyaśca tvā pratiṣedhayenna vā te sāhāyyaṃ dadyātsa bandhavyaḥ syāt iti || KAZ_05.1.39 ||
tathaivetareṣāṃ preṣayedamuṣyāvinayaḥ pratiṣeddhavyaḥ iti || KAZ_05.1.40 ||
tameteṣu kalahasthāneṣu karmapratighāteṣu vā vivadamānaṃ tīkṣṇāḥ śastraṃ pātayitvā pracchannaṃ hanyuḥ || KAZ_05.1.41 ||
tena doṣeṇetare niyantavyāḥ || KAZ_05.1.42 ||
purāṇāṃ grāmāṇāṃ kulānāṃ vā dūṣyāṇāṃ sīmākṣetrakhalaveśmamaryādāsu dravyopakaraṇasasyavāhanahiṃsāsu prekṣākṛtyotsaveṣu vā samutpanne kalahe tīkṣṇairutpādite vā tīkṣṇāḥ śastraṃ pātayitvā brūyuḥ evaṃ kriyante ye'munā kalahāyante iti || KAZ_05.1.43 ||
tena doṣeṇetare niyantavyāḥ || KAZ_05.1.44 ||
yeṣāṃ vā dūṣyāṇāṃ jātamūlāḥ kalahāsteṣāṃ kṣetrakhalaveśmānyādīpayitvā bandhusaṃbandhiṣu vāhaneṣu vā tīkṣṇāḥ śastraṃ pātayitvā tathaiva brūyuḥ amunā prayuktāḥ smaḥ iti || KAZ_05.1.45 ||
tena doṣeṇetare niyantavyāḥ || KAZ_04.4.46 ||
durgarāṣṭradūṣyānvā sattriṇaḥ parasparasyāveśanikān kārayeyuḥ || KAZ_05.1.47 ||
tatra rasadā rasaṃ dadyuḥ || KAZ_05.1.48 ||
tena doṣeṇetare niyantavyāḥ || KAZ_05.1.49 ||
bhikṣukī vā dūṣyarāṣṭramukhyaṃ dūṣyarāṣṭramukhyasya bhāryā snuṣā duhitā vā kāmayate ityupajapet || KAZ_05.1.50 ||
pratipannasyābharaṇamādāya svāmine darśayet asau te mukhyo yauvanotsikto bhāryāṃ snuṣāṃ duhitaraṃ vābhimanyate iti || KAZ_05.1.51 ||
tayoḥ kalaho rātrau iti samānam || KAZ_05.1.52 ||
dūṣyadaṇḍopanateṣu tu yuvarājaḥ senāpatirvā kiṃcidapakṛtyāpakrānto vikrameta || KAZ_05.1.53 ||
tato rājā dūṣyadaṇḍopanatāneva preṣayetphalgubalatīkṣṇayuktāniti samānāḥ sarva eva yogāḥ || KAZ_05.1.54 ||
teṣāṃ ca putreṣvanukṣiyatsu yo nirvikāraḥ sa pitṛdāyaṃ labheta || KAZ_05.1.55 ||
evamasya putrapautrānanuvartate rājyamapāstapuruṣadoṣam || KAZ_05.1.56 ||
svapakṣe parapakṣe vā tūṣṇīṃ daṇḍaṃ prayojayet || KAZ_05.1.57ab ||
āyatyāṃ ca tadātve ca kṣamāvānaviśaṅkitaḥ || KAZ_05.1.57cd ||
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Arthashastra Chapter 5.1
The Kautiliya Arthasastra: 3 Volumes
by R.P. Kangle (2019)
[Publisher: Motilal Banarsidass Publishers Pvt. Ltd.]
Buy now!
A Dictionary of Technical Terms in Kautilya's Arthasastra
by Bijoya Goswami Dev And Debarchana Sarkar Dev (2005)
DSA (Sanskrit), Jadavpur University Series; [Publisher: Sanskrit Pustak Bhandar]
Buy now!
Kautilya's Arthasastra with Five Commentaris
by Acharya Vishnu Gupta (आचार्य विष्णु गुप्त) (1991)
1947 pages; Set of 4 Volumes; [Sampurnanand Sanskrit University]
Buy now!
The Arthasastra of Kautilya (Bengali Translation)
by Radhagovinda Basak (2015)
971 pages; Set of 2 Volumes; [Sanskrit Book Depot]
Buy now!
Arthasastra of Kautilya (Hindi Translation)
by Vachaspati Gairola (वाचस्पति गैरोला) (2017)
910 pages; कौटिलीय अर्थशास्त्रम् (संस्कृत एवम् हिन्दी अनुवाद); [Publisher: Chaukhambha Vidya Bhawan]
Buy now!
Kautiliya Arthasastra (Gujarati translation)
by Niteen R. Desai (નીતીન ર દેસાઈ) (2010)
359 pages; [Philosophical-Cultural Test] કૌટિલીય અર્થશાસ્ત્ર (દાર્શનિક -સાંસ્કૃતિક પરીક્ષણ); [Publisher: Lalbhai Dalpatbhai Bharatiya Sanskriti Vidyamandir, Ahemdabad]
Buy now!
Kautilya Arthashastra (Kannada translation)
by Ankita Pustaka, Bangalore (2010)
632 pages; ಕೌತಲಿಯ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ;
Buy now!
Kautilya Economics (Marathi)
by B R Hivargaonkar (0)
586 pages; कौटिलीय अर्थशास्त्र; [Publisher: Varada Books, Pune]
Buy now!
Arthasastram Kautilyan (Malayalam)
by K.V.M. (2016)
568 pages; कौटिलीय अर्थशास्त्र; [Publisher: Kerala Sahitya Akademi, Thrissur]; ISBN: 9788176903004
Buy now!