Kathasaritsagara [sanskrit]
by C. H. Tawney | 2014 | 226,424 words | ISBN-13: 9789350501351
The Sanskrit edition of the Kathasaritsagara referencing the English translation and grammatical analysis. Written by Somadeva and dating from the 12th century, the Kathasaritsagara (or Katha-sarit-sagara) represents an epic legend narrating the adventures of Naravahanadatta as he strives to become the destined emperor of the Vidyadharas. Alternative titles: (Kathāsaritsāgara, कथासरित्सागर, Kathā-sarit-sāgara)
Chapter 4
evaṃ sa nivasaṃs tatra vatseśasya pitur gṛhe |
gomukhādyaiḥ svasacivaiḥ sevyamāno 'nurāgibhiḥ || 1 ||
[Analyze grammar]
viharaṃś cāpy alaṃkāravatyā devyānuraktayā |
mānavighnāsahodgāḍhatatpremamuṣiterṣyayā || 2 ||
[Analyze grammar]
naravāhanadatto 'tha kadācinmṛgakānanam |
jagāma rathamāruhya paścādārūḍhagomukhaḥ || 3 ||
[Analyze grammar]
pralambabāhau tasmiṃśca vipravīre 'grayāyini |
cakārākheṭakakrīḍāṃ sa tatra sahito 'nugaiḥ || 4 ||
[Analyze grammar]
sarvaprāṇena dhāvatsu rathāśveṣvapi tasya saḥ |
pralambabāhus tadvegaṃ vijitya purato yayau || 5 ||
[Analyze grammar]
so 'vadhītsāyakaiḥ siṃhavyāghrādīnsyandane sthitaḥ |
pralambabāhus tvasinā pādacārī jaghāna tān || 6 ||
[Analyze grammar]
aho śauryamaho jaṅghājavo 'syeti visismiye |
naravāhanadattaś ca dṛṣṭvā dṛṣṭvā sa taṃ dvijam || 7 ||
[Analyze grammar]
kṛtākheṭaḥ pariśrāntaḥ sa sasārathigomukhaḥ |
pralambabāhau subhaṭe tasminnagrasare tataḥ || 8 ||
[Analyze grammar]
rathārūḍhastṛṣākrāntaḥ salilānveṣaṇakramāt |
vatseśvarātmajo dūraṃ viveśānyanmahāvanam || 9 ||
[Analyze grammar]
tatrotphullahiraṇyābjaṃ divyaṃ prāpa mahatsaraḥ |
dvitīyam iva bahvarkabimbaṃ bhūmigataṃ nabhaḥ || 10 ||
[Analyze grammar]
tatra sa snātapītāmbhāḥ kṛtasnānādisānugaḥ |
tadekadeśe caturo dūrādaikṣata pūruṣān || 11 ||
[Analyze grammar]
divyākṛtīn divyavastrān divyābharaṇabhūṣitān |
hemāmbujāni sarasastasmāduccitya gṛhṇataḥ || 12 ||
[Analyze grammar]
upāgātkautukāttāṃś ca pṛṣṭaḥ ko 'sīti tair api |
anvayaṃ nāma vṛttāntaṃ nijaṃ tebhyaḥ śaśaṃsa saḥ || 13 ||
[Analyze grammar]
te 'pyevaṃ darśanaprītāḥ pṛṣṭavantaṃ tamabruvan |
asti madhye mahāmbhodheḥ śrīmaddvīpavaraṃ mahat || 14 ||
[Analyze grammar]
yan nārikeladvīpākhyaṃ khyātaṃ jagati sundaram |
tatra santi ca catvāraḥ parvatā diyabhūmayaḥ || 15 ||
[Analyze grammar]
maināko vṛṣabhaścakro balāhaka iti smṛtāḥ |
caturṣu teṣu catvāro nivasāma ime vayam || 16 ||
[Analyze grammar]
eko 'smākaṃ rūpasiddhirnāmnā vividharūpadhṛt |
pramāṇasiddhiraparo bṛhatsūkṣmapramāṇadṛk || 17 ||
[Analyze grammar]
jñānasiddhistṛtīyaś ca bhaviṣyadbhūtabhāvyavit |
devasiddhiścaturtho 'pi sarvadaivatasiddhibhṛt || 18 ||
[Analyze grammar]
te vayaṃ hemakamalānyetānyādāya sāṃpratam |
devaṃ pūjayituṃ yāmaḥ śvetadvīpe śriyaḥ patim || 19 ||
[Analyze grammar]
tadbhaktā hi vayaṃ sarve tatprasādena cādriṣu |
teṣu sveṣvādhipatyaṃ naḥ siddhiyuktāś ca saṃpadaḥ || 20 ||
[Analyze grammar]
tadehi darśayāmas te śvetadvīpe hariṃ prabhum |
nayāmastvantarikṣeṇa yadi te rocate sakhe || 21 ||
[Analyze grammar]
ity uktavadbhis taiḥ sākaṃ devaputrais tatheti saḥ |
naravāhanadatto 'tra svādhīnāmbuphalādike || 22 ||
[Analyze grammar]
gomukhādīnavasthāpya śvetadvīpaṃ vihāyasā |
yayau gṛhītaḥ svotsaṅge tanmadhyāddevasiddhinā || 23 ||
[Analyze grammar]
tatrāvatīrya gaganād dūrād evopasṛtya ca |
pārśvasthitābdhitanayaṃ pādāntasthavasuṃdharam || 24 ||
[Analyze grammar]
śaṅkhacakragadāpadmaiḥ sevyamānaṃ savigrahaiḥ |
bhaktyopagīyamānaṃ ca gandharvair nāradādibhiḥ || 25 ||
[Analyze grammar]
praṇamyamānaṃ devaiś ca siddhair vidyādharais tathā |
agropaviṣṭagaruḍaṃ śeṣaśayyāgataṃ harim || 26 ||
[Analyze grammar]
sa dadarśa caturbhistaiḥ prāpito devaputrakaiḥ |
kasya nābhyudaye heturbhavetsādhusamāgamaḥ || 27 ||
[Analyze grammar]
tato 'rcitaṃ devaputraiḥ kaśyapādyaiś ca saṃstutam |
naravāhanadattas tamastauṣītprāñjaliḥ prabhum || 28 ||
[Analyze grammar]
namo 'stu tubhyaṃ bhagavan bhaktakalpamahīruha |
lakṣmīkalpalatāśliṣṭavapuṣe 'bhīṣṭadāyine || 29 ||
[Analyze grammar]
namas te divyahaṃsāya sanmānasanivāsine |
satatoditanādāya parākāśavihāriṇe || 30 ||
[Analyze grammar]
tubhyaṃ namo 'tisarvāya sarvābhyantaravartine |
guṇātikrāntarūpāya pūrṇaṣāḍguṇyamūrtaye || 31 ||
[Analyze grammar]
brahmā te nābhikamale svadhyāyodyan mṛdudhvaniḥ |
tadbhūtānekacaraṇo 'py eṣa ṣaṭcāraṇāyate || 32 ||
[Analyze grammar]
bhūmipādo dyumūrdhā tvaṃ dikśrotro 'rkendulocanaḥ |
brahmāṇḍajaṭharaḥ ko'pi puruṣo gīyase budhaiḥ || 33 ||
[Analyze grammar]
tvatto dhāmanidheścāsau bhūtagrāmo vijṛmbhate |
nātha sphuliṅgasaṃghāta iva prajvalato 'nalāt || 34 ||
[Analyze grammar]
punaś ca praviśatyeṣa tvām eva pralayāgame |
dinānte vigrahavrāta iva vāsamahādrumam || 35 ||
[Analyze grammar]
sṛjasy ullasitaḥ svāṃśāṃs tvam etān bhuvaneśvarān |
anantavelākṣubhitas taraṅgān iva vāridhiḥ || 36 ||
[Analyze grammar]
viśvarūpo 'py arūpastvaṃ viśvakarmāpi cākriyaḥ |
viśvādhāro 'py anādhāraḥ kaḥ sa tattvamavaiti te || 37 ||
[Analyze grammar]
tāṃ tāmṛddhiṃ surāḥ prāptāstvatprasannekṣaṇekṣitāḥ |
tatprasīda prapannaṃ māṃ paśya paśyārdrayā dṛśā || 38 ||
[Analyze grammar]
evaṃ kṛtastutiṃ dṛṣṭvā saprasādena cakṣuṣā |
naravāhanadattaṃ taṃ harirnāradam abhyadhāt || 39 ||
[Analyze grammar]
gaccha kṣīrodasaṃbhūtā yā varāpsarasaḥ purā |
nyāsīkṛtya mayāhas te śakrasya sthāpitāḥ svakāḥ || 40 ||
[Analyze grammar]
tāstasmānmama vākyena mṛgayitvā mahāmune |
āropya tadrathe sarvāḥ satvaraṃ tvamihānaya || 41 ||
[Analyze grammar]
ity ukto hariṇā gatvā nāradaḥ sa tatheti tāḥ |
āninye 'psarasaḥ śakrāttadrathena samātaliḥ || 42 ||
[Analyze grammar]
tena tāsūpanītāsu praṇatenāpsaraḥsvatha |
vatsarājatanūjaṃ taṃ bhagavānādideśa saḥ || 43 ||
[Analyze grammar]
naravāhanadattaitāstubhyamapsaraso mayā |
dattā vidyādharendrāṇāṃ bhaviṣyaccakravartine || 44 ||
[Analyze grammar]
tvamāsāmucito bhartā bhāryāścaitāstavocitāḥ |
kāmadevāvatāro hi nirmitastvaṃ purāriṇā || 45 ||
[Analyze grammar]
tac chrutvā pādapatite tasminvatseśvarātmaje |
labdhaprasādamudite harirmātalimādiśat || 46 ||
[Analyze grammar]
naravāhanadatto 'sāv apsaraḥ sahitastvayā |
prāpyatāṃ svagṛhaṃ yāvat pathā yenāyamicchati || 47 ||
[Analyze grammar]
evaṃ bhagavatādiṣṭe sāpsaraskaḥ praṇamya tam |
naravāhanadattaḥ sa rathaṃ mātalisārathim || 48 ||
[Analyze grammar]
āruhya devaputraistaiḥ sākaṃ kṛtanimantraṇaiḥ |
nārikelamagāddvīpaṃ devaiścaiva kṛtaspṛhaḥ || 49 ||
[Analyze grammar]
tatra tair arcito rūpasiddhiprabhṛtibhiḥ kṛtī |
caturbhir divyapuruṣaiḥ śakrasārathinā yutaḥ || 50 ||
[Analyze grammar]
mainākavṛṣabhādyeṣu tannivāsādriṣu kramāt |
apsarobhiḥ samaṃ tābhiḥ svargaspardhiṣvaraṃsta saḥ || 51 ||
[Analyze grammar]
madhumāsāgamotphullanānātaruvanāsu ca |
vijahāra tadudyānavanabhūmiṣu kautukī || 52 ||
[Analyze grammar]
paśyaitāstarumañjaryaḥ pṛthupuṣpavilocanaiḥ |
kāntaṃ vasantamāyāntaṃ paśyantīva vikasvaraiḥ || 53 ||
[Analyze grammar]
janmakṣetre 'tra mā bhūnnaḥ saṃtāpo 'rkakaroṣmajaḥ |
itīvācchāditaṃ paśya phullaiḥ sarasijaiḥ saraḥ || 54 ||
[Analyze grammar]
paśyojjvalaṃ karṇikāram upetyāpi visaurabham |
vimuñcantyalayo nīcaṃ śrīmantam iva sādhavaḥ || 55 ||
[Analyze grammar]
paśyeha kiṃnarīgītaiḥ kokilānāṃ ca kūjitaiḥ |
rutair alīnāṃ saṃgītamṛturājasya tanyate || 56 ||
[Analyze grammar]
ityādi devaputrāste bruvāṇāstāmadarśayan |
naravāhanadattāya tasmai svopavanāvalīm || 57 ||
[Analyze grammar]
tatpureṣv api cikrīḍa paśyanvatseśvarātmajaḥ |
sa vasantotsavoddāmapranṛtyatpauracarcarīḥ || 58 ||
[Analyze grammar]
bubhuje sāpsaraskaś ca bhogānatrāmarocitān |
sukṛto yatra gacchanti tatraiṣāmṛddhayo 'grataḥ || 59 ||
[Analyze grammar]
evaṃ sthitvā tricaturāndivasāndevaputrakān |
naravāhanadattas tānsuhṛdo nijagāda saḥ || 60 ||
[Analyze grammar]
gacchāmyahaṃ svanagarīṃ tātasaṃdarśanotsukaḥ |
tadyūyaṃ tāṃ purīmetya kṛtārthayata paśyata || 61 ||
[Analyze grammar]
tac chrutvā te 'bruvandṛṣṭaḥ sārastasyāḥ puro bhavān |
kimanyatpraptividyena smartavyāstu vayaṃ tvayā || 62 ||
[Analyze grammar]
ity uktvā pratimuktastair upanītendrasadratham |
naravāhanadatto 'sau mātaliṃ tam abhāṣata || 63 ||
[Analyze grammar]
yatradivyasarastīre sthitā me gomukhādayaḥ |
tena mārgeṇa kauśāmbīṃ purīṃ prāpaya māmiti || 64 ||
[Analyze grammar]
tatas tatheti tenoktaḥ sāpsaraskaḥ sa tadrathe |
āruhya tatsaraḥ prāpa gomukhādīndadarśa ca || 65 ||
[Analyze grammar]
āyāta svapathā śīghraṃ sarvaṃ vakṣyāmi vo gṛhe |
ity uktvā tāṃś ca kauśāmbīṃ yayau śakrarathena saḥ || 66 ||
[Analyze grammar]
tatrāvatīrya nabhasaḥ pūjitaṃ preṣya mātalim |
apsarobhir yutastābhiḥ sa viveśa svamandiram || 67 ||
[Analyze grammar]
sthāpayitvā ca tās tatra gatvā vatseśvarasya saḥ |
tadāgamanahṛṣṭasya vavande caraṇau pituḥ || 68 ||
[Analyze grammar]
māturvāsavadattāyāḥ padmāvatyās tathaiva ca |
abhyanandaṃś ca te 'pyenaṃ darśanātṛptacakṣuṣaḥ || 69 ||
[Analyze grammar]
tāvac ca sa rathārūḍho gomukho 'tra sasārathiḥ |
pralambabāhunā tena vipreṇa samamāyayau || 70 ||
[Analyze grammar]
atha sthite mantrivarge pitrā pṛṣṭaḥ śaśaṃsa saḥ |
naravāhanadattas taṃ svavṛttāntaṃ mahādbhutam || 71 ||
[Analyze grammar]
dadāti tasya kalyāṇamitrasaṃyogamīśvaraḥ |
icchatyanugrahaṃ yasya kartuṃ sukṛtakarmaṇaḥ || 72 ||
[Analyze grammar]
iti śaṃsatsu sarveṣu rājā vatseśvaro 'tha saḥ |
cakāra tuṣṭastanayasyācyutānugrahotsavam || 73 ||
[Analyze grammar]
dadarśa pādapatanāyānītā gomukhena ca |
hariprasādalabdhāstāḥ sadāro 'psarasaḥ snuṣāḥ || 74 ||
[Analyze grammar]
devarūpāṃ devaratiṃ devamālāṃ tathaiva ca |
devapriyāṃ caturthīṃ ca ceṭībhiḥ pṛṣṭanāmakāḥ || 75 ||
[Analyze grammar]
kvāhaṃ kva mayyapsaraso diṣṭyāhaṃ rājasūnunā |
naravāhanadattena bhuvi svarnagarī kṛtā || 76 ||
[Analyze grammar]
itīvāvakirantī mā sindūraṃ vitatotsavā |
caladraktapatākābhiḥ kauśāmbī dadṛśe tadā || 77 ||
[Analyze grammar]
naravāhanadattaś ca pitrordattotsavo dṛśoḥ |
anyāḥ saṃbhāvayām āsa bhāryā mārgonmukhīrnijāḥ || 78 ||
[Analyze grammar]
tāścaturbhir dinair varṣair iva taṃ ca kṛśīkṛtāḥ |
anandayan varṇayantyas tāṃ tāṃ virahavedanām || 79 ||
[Analyze grammar]
gomukho vanavāse ca rakṣato rathavājinaḥ |
pralambabāhoḥ siṃhādivadhaśauryamavarṇayat || 80 ||
[Analyze grammar]
evaṃ śrutisukhāñ śṛṇvan kathālāpān ayantraṇān |
nirvarṇayamś ca kāntānāṃ rūpaṃ sa nayanāmṛtam || 81 ||
[Analyze grammar]
kurvaṃścāṭūni ca pibanmadhūni sacivair yutaḥ |
naravāhanadatto 'tra taṃ kālamavasatsukhī || 82 ||
[Analyze grammar]
ekadāntaralaṃkāravatīvāsagṛhe sthitaḥ |
savayasyaḥ sa śuśrāva tūryakolāhalaṃ bahiḥ || 83 ||
[Analyze grammar]
tato hariśikhaṃ senāpatiṃ nijam uvāca saḥ |
akasmātkuta etatsyāttūryanādo mahāniha || 84 ||
[Analyze grammar]
etac chrutvaiva nirgatya praviśya ca sa taṃ kṣaṇāt |
vyajijñapaddhariśikho vatsarājasutaṃ prabhum || 85 ||
[Analyze grammar]
rudro nāma vaṇigdeva nagaryāmiha vidyate |
itaḥ suvarṇadvīpaṃ ca sa jagāma vaṇijyayā || 86 ||
[Analyze grammar]
āgacchato nijas tasya saṃprāpto 'py arthasaṃcayaḥ |
abdhau vahanabhaṅgena nimagno nāśamāgataḥ || 87 ||
[Analyze grammar]
uttīrṇaścātmanaivaiko deva jīvansa vāridheḥ |
prāptaścādya dinaṃ ṣaṣṭhamihāpanno nijaṃ gṛham || 88 ||
[Analyze grammar]
dināni katicidyāvadiha tiṣṭhati duḥkhitaḥ |
tāvat svārāmato daivātprāptastena nidhirmahān || 89 ||
[Analyze grammar]
tadgotrajānāṃ ca mukhājjñātaṃ vatseśvareṇa tat |
tato 'dyāgatya tenāsau vijñapto vaṇijā prabhuḥ || 90 ||
[Analyze grammar]
saratnaughā mayā labdhāścatasro hemakoṭayaḥ |
tadādiśati devaścedarpayiṣyāmi tā iti || 91 ||
[Analyze grammar]
jalāśayena muṣitaṃ dīnaṃ dṛṣṭvaiva vedhasā |
kṛpayā saṃvibhaktaṃ tvāṃ ko muṣṇātyajaḍāśayaḥ || 92 ||
[Analyze grammar]
gaccha bhuṅkṣa yathākāmaṃ dhanaṃ prāptaṃ svabhūmitaḥ |
iti vatseśvareṇāpi vyādiṣṭo 'sau vaṇiktataḥ || 93 ||
[Analyze grammar]
sa eṣa pādayo rājñaḥ patitvā harṣanirbharaḥ |
tūryāṇi vādayanyāti svagṛhaṃ sānugo vaṇik || 94 ||
[Analyze grammar]
evaṃ hariśikhenoktāṃ śrutvā dhārmikatāṃ pituḥ |
naravāhanadattaḥ svān sacivānvismito 'bravīt || 95 ||
[Analyze grammar]
yadi tāvad dharaty arthāṃs tadanveva dadāti kim |
citramucchrāyapātābhyāṃ krīḍatīva vidhirnṛṇām || 96 ||
[Analyze grammar]
tac chrutvā gomukho 'vādīdīdṛśyeva gatirvidheḥ |
samudraśūrasya kathā tathā cātra niśamyatām || 97 ||
[Analyze grammar]
babhūva nagaraṃ pūrvaṃ nṛpater harṣavarmaṇaḥ |
sphītaṃ harṣapuraṃ nāma saurājyasukhitaprajam || 98 ||
[Analyze grammar]
tasminsamudraśūrākhyo nagare 'bhūnmahāvaṇik |
kulajo dhārmiko dhīrasattvo bahudhaneśvaraḥ || 99 ||
[Analyze grammar]
sa vaṇijyāvaśādgacchansuvarṇadvīpamekadā |
āruroha pravahaṇaṃ taṭaṃ prāpya mahāmbudheḥ || 100 ||
[Analyze grammar]
gacchatas tasya tenābdhau kiṃciccheṣe tadadhvani |
ghoraḥ samudabhūnmegho vāyuś ca kṣobhitārṇavaḥ || 101 ||
[Analyze grammar]
tenormivegavikṣipte vahane makarāhate |
bhagne parikaraṃ baddhvā so 'mbudhāvapatadvaṇik || 102 ||
[Analyze grammar]
yāvac ca bāhuvikṣepair vīro 'tra tarati kṣaṇam |
tāvac ciramṛtaṃ prāpta puruṣaṃ pavaneritam || 103 ||
[Analyze grammar]
tadārūḍhaś ca bāhubhyāṃ kṣiptāmburvidhinaiva saḥ |
nītaḥ suvarṇadvīpaṃ tad anukūlena vāyunā || 104 ||
[Analyze grammar]
tatrāvatīrṇaḥ puline sa tasmānmṛtamānuṣāt |
kaṭīnibaddhaṃ sagranthiṃ tasyāvaikṣata śāṭakam || 105 ||
[Analyze grammar]
unmucya vīkṣate yāvac chāṭakaṃ kaṭito 'sya tat |
tāvattadantarāddivyaṃ ratnāḍhyaṃ prāpa kaṇṭhakam || 106 ||
[Analyze grammar]
taṃ dṛṣṭvānarghamādāya kṛtasnānastutoṣa saḥ |
manvāno 'bdhau vinaṣṭaṃ taddhanaṃ tasyāgratastṛṇam || 107 ||
[Analyze grammar]
tato gatvānna kalaśapurākhyaṃ nagaraṃ kramāt |
hastasthakaṇṭhako devakulamekaṃ viveśa saḥ || 108 ||
[Analyze grammar]
tatra chāyopaviṣṭaḥ sa vārivyāyāmato bhṛśam |
pariśrāntaḥ śanair nidrāṃ yayau vidhivimohitaḥ || 109 ||
[Analyze grammar]
suptasya tatra cākasmādāgatāḥ purarakṣiṇaḥ |
dadṛśus tasya hastasthaṃ kaṇṭhakaṃ tamasaṃvṛtam || 110 ||
[Analyze grammar]
ayaṃ sa kaṇṭhako rājasutāyā iha kaṇṭhataḥ |
hāritaścakrasenāyā dhruvaṃ cauro 'yam eva saḥ || 111 ||
[Analyze grammar]
ity uktvā taiḥ prabodhyāsau ninye rājakulaṃ vaṇik |
tatra pṛṣṭaḥ svayaṃ rājñā sa yathāvṛttam abhyadhāt || 112 ||
[Analyze grammar]
mithyā vakty eṣa cauro 'yam imaṃ paśyata kaṇṭhakam |
iti prasārya taṃ rājā yāvat sabhyān bravīti saḥ || 113 ||
[Analyze grammar]
tāvat prabhāsvaraṃ dṛṣṭvā nipatya nabhaso javāt |
gṛdhrastaṃ kaṇṭhakaṃ hṛtvā jagāma kvāpy adarśanam || 114 ||
[Analyze grammar]
athātyārtasya vaṇijaḥ krandataḥ śaraṇaṃ śivam |
vadhe rājñā krudhādiṣṭe śuśruve bhāratī divaḥ || 115 ||
[Analyze grammar]
mā sma rājanvadhīrenamasau harṣapurādvaṇik |
sādhuḥ samuraśūrākhyo viṣaye 'bhyāgatastava || 116 ||
[Analyze grammar]
kaṇṭhako yena nīto 'bhūtsa cauraḥ purarakṣiṇām |
bhayena vihvalo naśyannipastyābdhau mṛto niśi || 117 ||
[Analyze grammar]
ayaṃ tu tasya caurasya kāyaṃ prāpyādhiruhya ca |
vaṇigbhagnapravahaṇastīrtvāmbhodhimihāgataḥ || 118 ||
[Analyze grammar]
tadā ca tatkaṭībaddhaśāṭakagranthito 'munā |
vaṇijā kaṇṭhakaḥ prāpto na nīto 'nena ve gṛhāt || 119 ||
[Analyze grammar]
tadacauramimaṃ rājanvaṇijaṃ muñca dhārmikam |
saṃmānya prahiṇuṣvainam ity uktvā virarāma vāk || 120 ||
[Analyze grammar]
etac chrutvā sa saṃtuṣya muktvā taṃ vaṇijaṃ vadhāt |
samudraśūraṃ saṃmānya dhanai rājā visṛṣṭavān || 121 ||
[Analyze grammar]
sa ca prāptadhanaḥ krītabhāṇḍo bhūyo bhayaṃkaram |
svadeśameṣyanvahanenottatārāmbudhiṃ vaṇik || 122 ||
[Analyze grammar]
tīrṇābdhiś ca tato gatvā sārthena saha sa kramāt |
aṭavīṃ prāpadekasminvāsare divasātyaye || 123 ||
[Analyze grammar]
tasyāmāvasite sārthe rātrau tasmiṃś ca jāgrati |
samudraśūro nyapataccaurasenātra durjayā || 124 ||
[Analyze grammar]
hanyamāne tayā sārthe bhāṇḍāṃstyaktvā palāyya saḥ |
samūdraśūro nyagrodhamārūḍho 'bhūdalakṣitaḥ || 125 ||
[Analyze grammar]
hṛtāśeṣadhane yāte caurasainye bhayākulaḥ |
tatraiva tāṃ tarau rātriṃ duḥkhārtaś ca nināya saḥ || 126 ||
[Analyze grammar]
prātas tasya taroḥ pṛṣṭhe gatadṛṣṭiḥ sa daivataḥ |
dīpaprabhāmivāpaśyatsphurantīṃ pattramadhyagām || 127 ||
[Analyze grammar]
vismayāttatra cārūḍho gṛdhranīḍamavaikṣata |
antaḥsthabhāsvarānargharatnābharaṇasaṃcayam || 128 ||
[Analyze grammar]
jagrāha tasmāt sarvaṃ tat tanmadhye prāpa kaṇṭhakam |
taṃ sa yaṃ prāptavānsvarṇadvīpe gṛdhro 'harac ca yam || 129 ||
[Analyze grammar]
tataḥ prāptāmitadhano nyagrodhād avaruhya saḥ |
hṛṣṭo gacchan kramāt prāpa nijaṃ harṣapuraṃ puram || 130 ||
[Analyze grammar]
tatra tasthau vaṇikso 'tha vītānyadraviṇaspṛhaḥ |
samudraśūraḥ svajanaiḥ saha nandanyathecchayā || 131 ||
[Analyze grammar]
abdhau tatpatanaṃ so 'rthanāśastattaraṇaṃ tataḥ |
sā kaṇṭhakasya ca prāptis tasyaivāpagamaḥ sa ca || 132 ||
[Analyze grammar]
sā niṣkāraṇanigrāhyadaśāvāptiḥ sa tatkṣaṇam |
tuṣṭvāddvīpeśvarāllābhastadabdhestaraṇaṃ punaḥ || 133 ||
[Analyze grammar]
so 'tha sarvāpahāraś ca pathiḥ sauraiḥ samāgamāt |
paryante tasya vaṇijastarupṛṣṭhāddhanāgamaḥ || 134 ||
[Analyze grammar]
tadevamīdṛśaṃ deva vicitraṃ ceṣṭitaṃ vidheḥ |
sukṛtī cānubhūyaiva duḥkham apy aśrute sukham || 135 ||
[Analyze grammar]
iti gomukhataḥ śrutvā śraddhāyotthāya ca vyadhāt |
naravāhanadatto 'tra snānādidivasakriyām || 136 ||
[Analyze grammar]
anyedyuretya cāsthānagataṃ taṃ bālasevakaḥ |
śūraḥ samaratuṅgākhyo rājaputro vyajijñapat || 137 ||
[Analyze grammar]
deva saṅgrāmavarṣeṇa nāśito gotrajena me |
deśaścaturbhir yuktena putrair vīrajitādibhiḥ || 138 ||
[Analyze grammar]
tadeṣa gatvā pañcāpi baddhvā tānānayāmy aham |
prabhorviditamastvetadity uktvā tatra so 'gamat || 139 ||
[Analyze grammar]
tam alpasainyaṃ tān anyān bhūrisainyān avetya saḥ |
vatseśvarasutas tasya dideśānu balaṃ nijam || 140 ||
[Analyze grammar]
so 'gṛhītvaiva tanmānī gatvā pañcāpi tānripūn |
svabāhubhyāṃ raṇe jitvā saṃyamyānītavān samam || 141 ||
[Analyze grammar]
tathā jayinamāyāntaṃ vīraṃ saṃmānya sa prabhuḥ |
naravāhanadattas taṃ praśaśaṃsa svasevakam || 142 ||
[Analyze grammar]
citram ākrāntaviṣayān sabalān indriyopamān |
jitvānena ripūn pañca puruṣārthaḥ prasādhitaḥ || 143 ||
[Analyze grammar]
tac chrutvā gomukho 'vādīc chrutā ced deva nedṛśī |
rājñaś camaravālasya kathā tac chṛṇu vacmi tām || 144 ||
[Analyze grammar]
hastināpuramityasti nagaraṃ tatra cābhavat |
rājā cāmaravālākhyaḥ koṣadurgabalānvitaḥ || 145 ||
[Analyze grammar]
babhūvus tasya samarabālādyā bhūmyanantarāḥ |
rājāno gotrajāste ca saṃbhūyaivamacintayan || 146 ||
[Analyze grammar]
ayaṃ camaravālo 'smānekaikaṃ bādhate sadā |
tadete militāḥ sarve vidadhmo 'sya parābhavam || 147 ||
[Analyze grammar]
iti saṃmantrya pañcaite tajjayāya yiyāsavaḥ |
prasthānalagnaṃ kṣitipāḥ papracchurgaṇakaṃ rahaḥ || 148 ||
[Analyze grammar]
apaśyansa śubhaṃ lagnaṃ paśyannaśakunāni ca |
jagāda gaṇako nāsti lagnaṃ saṃvatsare 'tra vaḥ || 149 ||
[Analyze grammar]
yathā tathā ca yātānāṃ na yuṣmākaṃ bhavejjayaḥ |
kiṃ cātra vo 'nubandhena samṛddhiṃ tasya paśyatām || 150 ||
[Analyze grammar]
bhogo nāma phalaṃ lakṣmyāḥ sa tasmādadhiko 'sti vaḥ |
na cecchrutā śrūyatāṃ tatkathātra vaṇijordvayoḥ || 151 ||
[Analyze grammar]
babhūva kautukapuraṃ nāmeha nagaraṃ purā |
tasminn anvarthanāmābhūd rājā bahusuvarṇakaḥ || 152 ||
[Analyze grammar]
yaśovarmeti tasyāsītsevakaḥ kṣatriyo yuvā |
tasmai dātāpi sa nṛpo nādātkiṃcitkadācana || 153 ||
[Analyze grammar]
yadā yadā ca nṛpatistenārtyā yācyate sma saḥ |
ādityaṃ darśayannevaṃ tam uvāca tadā tadā || 154 ||
[Analyze grammar]
ahamicchāmi te dātuṃ kiṃ punarbhagavānayam |
tubhyaṃ necchati me dātuṃ kiṃ karomyucyatāmiti || 155 ||
[Analyze grammar]
tataḥ so 'vasaraṃ cinvan yāvat tiṣṭhati duḥkhitaḥ |
sūryoparāgasamayas tāvad atrāgato 'bhavat || 156 ||
[Analyze grammar]
tatkālaṃ sa yaśovarmā gatvā satatasevakaḥ |
nṛpaṃ bhūrimahādānapravṛttaṃ taṃ vyajijñapat || 157 ||
[Analyze grammar]
yo dadāti na te tubhyaṃ dātuṃ saiṣa raviḥ prabho |
grasto 'dya vairiṇā yāvat tāvat kiṃcit prayaccha me || 158 ||
[Analyze grammar]
tac chrutvā sa hasitvā ca dattadāno mahīpatiḥ |
dadau vastrahiraṇyādi tasmai bahusuvarṇakam || 159 ||
[Analyze grammar]
kramattasmindhane bhukte khinnaḥ so 'dadati prabhau |
mṛtajāniryaśovarmā prayayau vindhyavāsinīm || 160 ||
[Analyze grammar]
kiṃ nirarthena dehena jīvatāpi mṛtena me |
tyakṣyāmyetaṃ puro devyā varaṃ prāpsyāmi vepsitam || 161 ||
[Analyze grammar]
ityagre vindhyavāsinyāḥ saṃviṣṭo darbhasaṃstare |
tanmanāḥ sa nirāhārastapo mahadatapyata || 162 ||
[Analyze grammar]
ādiśattaṃ ca sā svapne devī tuṣṭāsmi putra te |
dadāmyarthaśriyaṃ kiṃ te kiṃ vā bhogaśriyaṃ vada || 163 ||
[Analyze grammar]
tac chrutvā sa yaśovarma devīṃ tāṃ pratyabhāṣata |
etayor nipuṇaṃ vedmi nāhaṃ bhedaṃ śriyoriti || 164 ||
[Analyze grammar]
tatas tamavadaddevī svadeśe tarhi yau tava |
bhogavarmārthavarmāṇau vidyete vaṇijāvubhau || 165 ||
[Analyze grammar]
tayor gatvā śriyaṃ paśya tato yatsadṛśī ca te |
rociṣyate tatsadṛśī tvayāgatyārthyatāmiti || 166 ||
[Analyze grammar]
etac chrutvā prabudhyaiva sa prātaḥ kṛtapāraṇaḥ |
svadeśaṃ kautukaparaṃ yaśovarmā tato yayau || 167 ||
[Analyze grammar]
tatrāgātprathamaṃ tāvat sa gṛhānarthavarmaṇaḥ |
asaṃkhyahemaratnādivyavahārārjitaśriyaḥ || 168 ||
[Analyze grammar]
paśyaṃstāṃ saṃpadaṃ tasya yathāvattam upāyayau |
kṛtātithyaś ca tenāsau bhojanāya nyamantryata || 169 ||
[Analyze grammar]
tato 'trābhuṅkta saghṛtaṃ samāṃsavyañjanaṃ ca saḥ |
prāghuṇocitamāhāraṃ pārśve tasyārthavarmaṇaḥ || 170 ||
[Analyze grammar]
arthavarmā tu bhuṅkte sma ghṛtārdhapalasaṃyutān |
saktūn bhaktam api stokaṃ māṃsavyañjanam alpakam || 171 ||
[Analyze grammar]
sārthavāha kimetāvadaśnāsīti sakautukam |
sa yaśovarmaṇā pṛṣṭo vaṇigevam abhāṣata || 172 ||
[Analyze grammar]
adya tvaduparodhena samāṃsavyañjanaṃ mayā |
bhuktaṃ stokaṃ ghṛtasyārdhapalaṃ bhuktaṃ ca saktavaḥ || 173 ||
[Analyze grammar]
sadā tu ghṛtakarṣaṃ ca saktūṃścāśnāmi kevalān |
ato 'dhikaṃ me mandāgnerudare naiva jīryate || 174 ||
[Analyze grammar]
tac chrutvā sa yaśovarmā vicikitsannininda tām |
hṛdayena śriyaṃ tasya viphalāmarthavarmaṇaḥ || 175 ||
[Analyze grammar]
tato niśāgame bhaktaṃ kṣīraṃ cānāyayatpunaḥ |
arthavarmā vaṇiktasya sa yaśovarmaṇaḥ kṛte || 176 ||
[Analyze grammar]
yaśovarmā ca bhūyastadyathākāmamabhuṅkta saḥ |
athavarmāpi sa tadā kīrasyekaṃ palaṃ papau || 177 ||
[Analyze grammar]
tatraiva caikasthāne tāv āstīrṇaśayanāv ubhau |
yaśovarmārthavarmāṇau śanair nidrām upeyatuḥ || 178 ||
[Analyze grammar]
niśīthe ca yaśovarmā svapne 'paśyad aśaṅkitam |
praviṣṭān atra puruṣān daṇḍahastān bhayaṃkarān || 179 ||
[Analyze grammar]
dhigalpābhyadhikaḥ karṣo ghṛtasya kimiti tvayā |
māṃsaudanaś ca bhukto 'dya pītaṃ ca payasaḥ palam || 180 ||
[Analyze grammar]
iti krodhādbruvāṇaistair ākṛṣyaivātha pādataḥ |
puruṣair arthavarmā sa laguḍaiḥ paryatāḍyata || 181 ||
[Analyze grammar]
ghṛtakarṣapayomāṃsabhaktam abhyadhikaṃ ca yat |
bhuktaṃ tatsarvamudarādācakarṣuś ca tasya te || 182 ||
[Analyze grammar]
taddṛṣṭvā sa yaśovarmā prabuddho yāvadīkṣate |
tāvattasyāyayau śūlaṃ vibuddhasyārthavarmaṇaḥ || 183 ||
[Analyze grammar]
tataḥ krandan parijanair madyamānodaraś ca saḥ |
vamati smārthavarmā tadadhikaṃ yat sa bhuktavān || 184 ||
[Analyze grammar]
śāntaśūle tatas tasminyaśovarmā vyacintayat |
dhigdhigarthaśriyamimāṃ yasyā bhogo 'yamīdṛśaḥ || 185 ||
[Analyze grammar]
khalīkṛteyamīdṛśyā bhūyādabhavaniḥ śriyaḥ |
ityantaścintayanso 'tra rātriṃ tāmatyavāhayat || 186 ||
[Analyze grammar]
prātastamarthavarmāṇamāmantryaṃ sa yayau tataḥ |
yaśovarmā gṛhaṃ tasya vaṇijo bhogavarmaṇaḥ || 187 ||
[Analyze grammar]
tatrābhyāgādyathāvattaṃ tenāpi ca kṛtādaraḥ |
nimantrito 'bhūdvaṇijā tadaharbhojanāya saḥ || 188 ||
[Analyze grammar]
na cāsya vaṇijo 'paśyatsa kāṃciddhanasaṃpadam |
apaśyattu śubhaṃ veśma vāsāṃsyabharaṇāni ca || 189 ||
[Analyze grammar]
tataḥ sthite yaśovarmaṇy asmin prāvartatātra saḥ |
bhogavarmā vaṇik kartuṃ vyavahāraṃ nijocitam || 190 ||
[Analyze grammar]
anyasmādbhāṇḍamādāya dadāvanyasya tatkṣaṇam |
vinaiva svadhanaṃ mahyāddīnārānudapādayast || 191 ||
[Analyze grammar]
tvaritaṃ tān sa dīnārān bhṛtyahaste visṛṣṭavān |
svabhāryāyai vicitrann apānasaṃpādanāya ca || 192 ||
[Analyze grammar]
kṣaṇāc ca suhṛdekastamicchābharaṇanāmakaḥ |
upāgatyaiva rabhasādbhogavarmāṇam abhyadhāt || 193 ||
[Analyze grammar]
siddhaṃ bhojanamasmākamuttiṣṭhāgaccha bhuñjmahe |
suhṛdo militā hy anye tvatpratīkṣāḥ sthitā iti || 194 ||
[Analyze grammar]
adyāhaṃ nāgamiṣyāmi prāghuṇo 'yaṃ sthito hi me |
iti bruvāṇaṃ punarapyenaṃ sa suhṛdabravīt || 195 ||
[Analyze grammar]
bhavatā samamāyātu tarhi prāghuṇiko 'py ayam |
eṣo 'pi na kimasmākaṃ mittramuttiṣṭha satvaram || 196 ||
[Analyze grammar]
ity āgrahād bhogavarmā nīto mittreṇa tena saḥ |
yaśovarmayuto gatvā bhuṅkte smāharam uttamam || 197 ||
[Analyze grammar]
pītvā ca pānam āgatya sāyaṃ sa svagṛhe punaḥ |
sa yaśovarmako bheje vicitraṃ pānabhojanam || 198 ||
[Analyze grammar]
prāptāyāṃ niśi papraccha nijaṃ parijanaṃ ca saḥ |
kimadya rātriparyāptamasti naḥ sarakaṃ na vā || 199 ||
[Analyze grammar]
svāminnāstīti tenoktaḥ sa bheje śayanaṃ vaṇik |
pāsyāmo 'pararātre 'dya kathaṃ jalamiti bruvan || 200 ||
[Analyze grammar]
yaśovarmātha tatpārśve suptaḥ svapne 'tra dṛṣṭavān |
praviṣṭhān puruṣān dvitrān anyāṃs teṣāṃ ca pṛṣṭhataḥ || 201 ||
[Analyze grammar]
kasmād apararātrārthaṃ sarakaṃ bhogavarmaṇaḥ |
cintitaṃ nādya yuṣmābhiḥ kva bhavadbhiḥ sthitaṃ śaṭhāḥ || 202 ||
[Analyze grammar]
iti paścāt praviṣṭās te puruṣā daṇḍapāṇayaḥ |
pūrvapraviṣṭān krodhāt tān daṇḍāghātair atāḍayan || 203 ||
[Analyze grammar]
aparādho 'yameko naḥ kṣamyatāmiti vādinaḥ |
daṇḍāhatās te puruṣās te cānye niragus tataḥ || 204 ||
[Analyze grammar]
yaśovarmātha taddṛṣṭvā prabuddhaḥ samacintayat |
acintyopanatiḥ ślāghā bhogaśrīrbhogavarmaṇaḥ || 205 ||
[Analyze grammar]
bhogahīnā samṛddhāpi nārthaśrīrarthavarmaṇaḥ |
iti cintayatas tasya sāticakrāma yāminī || 206 ||
[Analyze grammar]
prātaś ca sa yaśovarmā tamāmantrya vaṇigvaram |
jagāma vindhyavāsinyāḥ pādamūlaṃ punas tataḥ || 207 ||
[Analyze grammar]
tapaḥsthaḥ svapnadṛṣṭāyāstasyāḥ pūrvoktayor dvayoḥ |
śriyorbhogaśriyaṃ tatra vavre sāsmai dadau ca tām || 208 ||
[Analyze grammar]
athāgatya yaśovarmā gṛhaṃ devīprasādataḥ |
acintitopagāminyā tasthau bhogaśriyā sukham || 209 ||
[Analyze grammar]
tadevaṃ bhogasaṃpannā śrīrapyalpatarā varam |
na punarbhogarahitā suvistīrṇāpyapārthakā || 210 ||
[Analyze grammar]
tatkiṃ camaravālasya rājñaḥ kārpaṇyasaṃpadā |
tapyadhve dānabhogāḍhyāṃ vīkṣadhve svāṃ śriyaṃ na kim || 211 ||
[Analyze grammar]
atastaṃ prati yuṣmākam avaskando na bhadrakaḥ |
yātrālagnaś ca nāstyeva nāpi vā dṛśyate jayaḥ || 212 ||
[Analyze grammar]
ity uktā api te tena pañca jyotirvidā nṛpāḥ |
yayuścamaravālaṃ taṃ nṛpaṃ pratyasahiṣṇavaḥ || 213 ||
[Analyze grammar]
sīmāprāptāṃś ca tān buddhvā niryāsyansamarāya saḥ |
rājā camaravālaḥ prāk snātvā haram apūjayat || 214 ||
[Analyze grammar]
aṣṭaṣaṣṭyuttamasthānaniyatair nāmabhiḥ śubhaiḥ |
yathāvattaṃ ca tuṣṭāva pāpaghnaiḥ sarvakāmadaiḥ || 215 ||
[Analyze grammar]
rājanyudhyasva niḥśaṅkaṃ śatrūñjeṣyasi saṃgare |
ity udgatāṃ ca gaganātso 'tha śuśrāva bhāratīm || 216 ||
[Analyze grammar]
tataḥ prahṛṣṭaḥ saṃnahya teṣāṃ nijabalānvitaḥ |
rājā camaravālo 'gne yuddhāya niragāddviṣām || 217 ||
[Analyze grammar]
triṃśadgajasahasrāṇi trīṇi lakṣāṇi vājinām |
koṭiḥ pādabhaṭānāṃ ca tasyāsīdvairiṇāṃ bale || 218 ||
[Analyze grammar]
svabale ca padātīnāṃ tasya lakṣāṇi viṃśati |
daśa dantisahasrāṇi hayānāṃ lakṣam apy abhūt || 219 ||
[Analyze grammar]
pravṛtte tu mahāyuddhe tayor ubhayasenayoḥ |
yathārthanāmni vīrākhye pratīhāre 'grayāyini || 220 ||
[Analyze grammar]
svayaṃ camaravālo 'sau rājā tatsamarāṅgaṇam |
mahāvarāho bhagavānmahārṇavamivāviśat || 221 ||
[Analyze grammar]
mamarda cālpasainyo 'pi parasainyaṃ mahat tathā |
yathāśvagajapattīnāṃ hayānāṃ rāśayo 'bhavan || 222 ||
[Analyze grammar]
dhāvitvā cātra samarabalaṃ taṃ saṃmukhāgatam |
āhatya śaktyā rājānaṃ pāśenākṛṣya baddhavān || 223 ||
[Analyze grammar]
tataḥ samaraśūraṃ ca hṛdi bāṇāhataṃ nṛpam |
dvitīyaṃ tadvadākṛṣya pāśenaiva babandha saḥ || 224 ||
[Analyze grammar]
tṛtīyaṃ cātra samarajitaṃ nāma mahīpatim |
vīrākhyas tatpratīhāro baddhvā tatpārśvamānayat || 225 ||
[Analyze grammar]
senāpatirdevabalastasyānīya samarpayat |
nṛpaṃ pratāpacandrākhyaṃ caturthaṃ sāyakāhatam || 226 ||
[Analyze grammar]
tataḥ pratapasenākhyas taddṛṣṭvā pañcamo nṛpaḥ |
krodhāccamaravālaṃ taṃ bhūpamabhyapatadraṇe || 227 ||
[Analyze grammar]
sa tu nirdhūya tadbāṇānsvaśaraugheṇa viddhavān |
rājā camaravālastaṃ lalāṭe tribhir āśugaiḥ || 228 ||
[Analyze grammar]
kaṇṭhakṣiptena pāśena taṃ ca kāla ivātha saḥ |
ākṛṣya svavaśe cakre śarāghātavighūrṇitam || 229 ||
[Analyze grammar]
evaṃ rājasubaddheṣu teṣu pañcasvapi kramāt |
hataśeṣāṇi sainyāni diśasteṣāṃ pradudruvuḥ || 230 ||
[Analyze grammar]
amitaṃ hemaratnādi bahūnyantaḥpurāṇi ca |
rājñā camaravālena praptānyeṣāṃ mahībhujām || 231 ||
[Analyze grammar]
tanmadhye ca mahādevī yaśolekheti viśrutā |
rājñaḥ pratāpasenasya prāptā tenāṅganottamā || 232 ||
[Analyze grammar]
tataḥ praviśya nagaraṃ vīradevabalau ca saḥ |
kṣattṛsenapatī paṭṭaṃ baddhvā ratnair apūrayat || 233 ||
[Analyze grammar]
pratāpasenāmahiṣīṃ kṣattradharmajiteti tām |
yaśolekhāṃ sa nṛpatiḥ svāvarodhavadhūṃ vyadhāt || 234 ||
[Analyze grammar]
bhujārjitāhamasyeti sehe sā capalāmi tam |
kāmamohapravṛttānāṃ śabalā dharmavāsanā || 235 ||
[Analyze grammar]
dinaś cābhyarthito rājñyā sa yaśolekhayā tayā |
rājā camaravālas tān baddhān pañcāpi bhūpatīn || 236 ||
[Analyze grammar]
pratāpasenaprabhṛtīn gṛhītavinayān natān |
mumoca nijarājyeṣu satkṛtya visasarja ca || 237 ||
[Analyze grammar]
tataḥ sa tadakaṇṭakaṃ vijitaśatru rājyaṃ nijaṃ samṛddhamaśiṣacciraṃ camaravālapṛthvīpatiḥ |
araṃsta ca varāpsarobhyadhikarūpalāvaṇyayā dviṣajjayapatākayā saha tayā yaśolekhayā || 238 ||
[Analyze grammar]
evaṃ bahūnapi ripūn rabhasapravṛttān dveṣākulān agaṇitasvaparasvarūpān |
eko 'py ananyasamapauruṣabhagnasāradarpajvarāñjayati saṃyugamūrdhni dhīraḥ || 239 ||
[Analyze grammar]
iti gomukhena kathitāmarthyāṃ śrutvā kathāṃ kṛtaślāghaḥ |
akarodatha naravāhanadattaḥ snānādi dinakāryam || 240 ||
[Analyze grammar]
nināya saṃgītarasāc ca tāṃ tathā niśāṃ sa gāyansvayamaṅganāsakhaḥ |
sarasvatī tasya nabhaḥsthitā yathā dadau priyābhiś cirasaṃstavaṃ varam || 241 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Kathasaritsagara Chapter 4
The Ocean of Story
by C.H. Tawney (2014)
Being C.H. Tawney's Translation of Somadeva's Katha Sarit Sagara (Kathasaritsagara): (Ten Volumes)
Buy now!
Kathasaritsagar
by Kedarnath Sharma Saraswat (2005)
The Only Edition with the Sanskrit Text and its Hindi Translation (An Old and Rare Book) Set of 3 Vol.
Buy now!
Kathasaritsagara of Somadeva Bhatta (Sanskrit Text Only)
by Vasudeva Laksmana Sastri (2013)
Katha Sarit Sagar in Marathi
by H. A Bhave (1995)
Set of 5 Volumes; Published by Varada Books, Pune. 2256 pages (Throughout B/W Illustrations).
Buy now!
Katha Sarit Sagara (Tamil)
by S. V. Ganapati (எஸ். வி. கணபதி) (2014)
[கதா சரித் சாகரம்] Published by Alliance Publications.
Buy now!
Galpa Shono
by Abhijit Chattopadhyay (2014)
[গল্প শোনো] Galpa Shono: Bengali Translation of 'Suno Kahani From Katha Sarit Sagar'; 9788126015436; Published by Sahitya Akademi, Delhi.
Buy now!