Kathasaritsagara [sanskrit]
by C. H. Tawney | 2014 | 226,424 words | ISBN-13: 9789350501351
The Sanskrit edition of the Kathasaritsagara referencing the English translation and grammatical analysis. Written by Somadeva and dating from the 12th century, the Kathasaritsagara (or Katha-sarit-sagara) represents an epic legend narrating the adventures of Naravahanadatta as he strives to become the destined emperor of the Vidyadharas. Alternative titles: (Kathāsaritsāgara, कथासरित्सागर, Kathā-sarit-sāgara)
Chapter 8
evaṃ guṇāḍhyavacasā sātha saptakathāmayi |
svabhāṣayā kathā divyā kathitā kāṇabhūtinā || 1 ||
[Analyze grammar]
tathaiva ca guṇāḍhyena paiśācyā bhāṣayā tayā |
nibaddhā saptabhir varṣair granthalakṣāṇi sapta sā || 2 ||
[Analyze grammar]
maitāṃ vidyādharā hārṣuriti tāmātmaśoṇitaiḥ |
aṭavyāṃ maṣyabhāvācca lilekha sa mahākaviḥ || 3 ||
[Analyze grammar]
tathā ca śrotumāyātaiḥ siddhavidyādharādibhiḥ |
nirantaramabhūttatra savitānamivāmbaram || 4 ||
[Analyze grammar]
guṇāḍhyena nibaddhāṃ ca tāṃ dṛṣṭvaiva mahākathām |
jagāma muktaśāpaḥ san kāṇabhūtir nijāṃ gatim || 5 ||
[Analyze grammar]
piśācā ye 'pi tatrāsannanye tatsahacāriṇaḥ |
te 'pi prāpurdivaṃ sarve divyamākarṇya tāṃ kathām || 6 ||
[Analyze grammar]
pratiṣṭhāṃ prāpaṇīyaiṣā pṛthivyāṃ me bṛhatkathā |
ayamartho 'pi me devyā śāpāntoktāvudīritaḥ || 7 ||
[Analyze grammar]
tatkathaṃ prāpayāmyenāṃ kasmai tāvatsamarpaye |
iti cācintayattatra sa guṇāḍhyo mahākaviḥ || 8 ||
[Analyze grammar]
athaiko guṇadevākhyo nandidevābhidhaḥ paraḥ |
tamūcaturupādhyāyaṃ śiṣyāvanugatāvubhau || 9 ||
[Analyze grammar]
tatkāvyasyārpaṇasthānamekaḥ śrīsātavāhanaḥ |
rasiko hi vahetkāvyaṃ puṣpāmodamivānilaḥ || 10 ||
[Analyze grammar]
evamastviti tau śiṣyāvantikaṃ tasya bhūpateḥ |
prāhiṇotpustakaṃ dattvā guṇāḍhyo guṇaśālinau || 11 ||
[Analyze grammar]
svayaṃ ca gatvā tatraiva pratiṣṭhānapurādbahiḥ |
kṛtasaṃketa udyāne tasthau devīvinirmite || 12 ||
[Analyze grammar]
gacchiṣyābhyāṃ ca gatvā tatsātavāhanabhūpateḥ |
guṇāḍhyakṛtireṣeti darśitaṃ kāvyapustakam || 13 ||
[Analyze grammar]
piśācabhāṣāṃ tāṃ śrutvā tau ca dṛṣṭvā tadākṛtī |
vidyāmadena sāsūyaṃ sa rājaivam abhāṣata || 14 ||
[Analyze grammar]
pramāṇaṃ saptalakṣāṇi paiśācaṃ nīrasaṃ vacaḥ |
śoṇitenākṣaranyāso dhikpiśācakathāmimām || 15 ||
[Analyze grammar]
tataḥ pustakamādāya gatvā tābhyāṃ yathāgatam |
śiṣyābhyāṃ tadguṇāḍhyāya yathāvṛttamakathyata || 16 ||
[Analyze grammar]
guṇāḍhyo 'pi tadākaṇya sadyaḥ khedavaśo 'bhavat |
tattvajñena kṛtāvajñaḥ ko nāmāntarna tapyate || 17 ||
[Analyze grammar]
saśiṣyaśca tato gatvā nātidūraṃ śiloccayam |
viviktaramyabhūbhāgamagnikuṇḍaṃ vyadhātpuraḥ || 18 ||
[Analyze grammar]
tatrāgnau pattramekaikaṃ śiṣyābhyāṃ sāśru vīkṣitaḥ |
vācayitvā sa cikṣepa śrāvayanmṛgapakṣiṇaḥ || 19 ||
[Analyze grammar]
naravāhanadattasya caritaṃ śiṣyayoḥ kṛte |
granthalakṣaṃ kathāmekāṃ varjayitvā tadīpsitām || 20 ||
[Analyze grammar]
tasmiṃśca tāṃ kathāṃ divyāṃ paṭhatyapi dahatyapi |
parityaktatṛṇāhārāḥ śṛṇvantaḥ sāśrulocanāḥ || 21 ||
[Analyze grammar]
āsannabhyetya tatraiva niścalā baddhamaṇḍalāḥ |
nikhilāḥ khalu sāraṅgavarāhamahiṣādayaḥ || 22 ||
[Analyze grammar]
atrāntare ca rājābhūdasvasthaḥ sātavāhanaḥ |
doṣaṃ cāsyāvadanvaidyāḥ śuṣkamāṃsopabhogajam || 23 ||
[Analyze grammar]
ākṣiptāstannimittaṃ ca sūpakārā babhāṣire |
asmākamīdṛśaṃ māṃsaṃ dadate lubdhakā iti || 24 ||
[Analyze grammar]
pṛṣṭāśca lubdhakā ūcurnātidūre girāvitaḥ |
paṭhitvā patramekaikaṃ ko 'pyagnau kṣipati dvijaḥ || 25 ||
[Analyze grammar]
tatsametya nirāhārāḥ śṛṇvanti prāṇino 'khilāḥ |
nānyato yānti tenaiṣāṃ śuṣkaṃ māṃsamidaṃ kṣudhā || 26 ||
[Analyze grammar]
iti vyādhavacaḥ śrutvā kṛtvā tāneva cāgrataḥ |
svayaṃ sa kautukādrājā guṇāḍhyasyāntikaṃ yayau || 27 ||
[Analyze grammar]
dadarśa taṃ samākīrṇaṃ jaṭābhirvanavāsataḥ |
praśāntaśeṣaśāpāgnidhūmikābirivābhitaḥ || 28 ||
[Analyze grammar]
athainaṃ pratyabhijñāya sabāṣpamṛgamadhyagam |
namaskṛtya ca papraccha taṃ vṛttāntaṃ mahīpatiḥ || 29 ||
[Analyze grammar]
so 'pi svaṃ puṣpadantasya rājñe śāpādiceṣṭitam |
jñānī kathāvatāraṃ tamācakhyau bhūtabhāṣayā || 30 ||
[Analyze grammar]
tato gaṇāvatāraṃ taṃ matvā pādānato nṛpaḥ |
yayāce tāṃ kathāṃ tasmāddivyāṃ haramukhodgatām || 31 ||
[Analyze grammar]
athovāca sa taṃ bhūpaṃ guṇāḍhyaḥ sātavāhanam |
rājan ṣaḍgranthalakṣāṇi mayā dagdhāni ṣaṭkathāḥ || 32 ||
[Analyze grammar]
lakṣamekamidaṃ tvasti kathaikā saiva gṛhyatām |
macchiṣyau tava cātraitau vyākhyātārau bhaviṣyataḥ || 33 ||
[Analyze grammar]
ityuktvā nṛpamāmantrya tyaktvā yogena tāṃ tanum |
guṇāḍhyaḥ śāpanirmuktaḥ prāpa divyaṃ nijaṃ padam || 34 ||
[Analyze grammar]
atha tāṃ guṇāḍhyadattāmādāya kathāṃ bṛhatkathāṃ nāmnā |
nṛpatiragānnijanagaraṃ naravāhanadattacaritamayīm || 35 ||
[Analyze grammar]
guṇadevanandidevau tatra ca tau tatkathākaveḥ śiṣyau |
kṣitikanakavastravāhanabhavanadhanaiḥ saṃvibheje saḥ || 36 ||
[Analyze grammar]
tābhyāṃ saha ca kathāṃ tāmāśvāsya sa sātavāhanastasyāḥ |
tadbhāṣayāvatāraṃ vaktuṃ cakre kathāpīṭham || 37 ||
[Analyze grammar]
sā ca citrarasanirbharā kathā vismṛtāmarakathā kutūhalāt |
tadvidhāya nagare nirantarāṃ khyātimatra bhuvanatraye gatā || 38 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Kathasaritsagara Chapter 8
The Ocean of Story
by C.H. Tawney (2014)
Being C.H. Tawney's Translation of Somadeva's Katha Sarit Sagara (Kathasaritsagara): (Ten Volumes)
Buy now!
Kathasaritsagar
by Kedarnath Sharma Saraswat (2005)
The Only Edition with the Sanskrit Text and its Hindi Translation (An Old and Rare Book) Set of 3 Vol.
Buy now!
Kathasaritsagara of Somadeva Bhatta (Sanskrit Text Only)
by Vasudeva Laksmana Sastri (2013)
Katha Sarit Sagar in Marathi
by H. A Bhave (1995)
Set of 5 Volumes; Published by Varada Books, Pune. 2256 pages (Throughout B/W Illustrations).
Buy now!
Katha Sarit Sagara (Tamil)
by S. V. Ganapati (எஸ். வி. கணபதி) (2014)
[கதா சரித் சாகரம்] Published by Alliance Publications.
Buy now!
Galpa Shono
by Abhijit Chattopadhyay (2014)
[গল্প শোনো] Galpa Shono: Bengali Translation of 'Suno Kahani From Katha Sarit Sagar'; 9788126015436; Published by Sahitya Akademi, Delhi.
Buy now!