Hayanaratna by Balabhadra [sanskrit]

by Martin Gansten | 2020 | 40,771 words

The Sanskrit text of Balabhadra’s Hayaratna—a significant work within the realm of Indian astrology, particularly focused on the Tajika tradition, which adeptly intertwines ancient Indian and Perso-Arabic astrological knowledge.

[English text for this chapter is available]

atha daśāvicārādhyāyaḥ | tatra daśāśabdena śubhāśubhaphalapākakāla ucyate | atha pūrvoktaphalānāṃ dinavibhāgajñānaṃ daśājñānena vinā duḥśakam iti daśānayanam avaśyaṃ vaktavyam | yad āha sūryasūriḥ |

yad api sūcitam atra samāphalaṃ tanudhanādigataiḥ khacarais tu yat |
dinavibhāgam ṛte na hi gamyate tad aham atra daśānayanaṃ bruve ||

yādavo'pi |

vividhabhāvaphalotthaphalaṃ khago diśati tad yadanehasi daśā |
iti tadānayanaṃ nayasammataṃ paridadāmi vidāṃ saphalaṃ mude ||

atha daśānayanaprakāra ukto varṣatantre |

spaṣṭān salagnān khacarān vidhāya rāśīn vinātyalpalavaṃ tu pūrvam |
niveśya tasmād adhikādhikāṃśakramād ayaṃ syāt tu daśākramo'bde ||
ūnaṃ viśodhyādhikataḥ krameṇāṃśādyaṃ viśuddhāṃśakaśeṣakaikyam |
sarvādhikāṃśonmitam eva tat syād anena varṣasya mitis tu bhājyā ||
śuddhāṃśakāṃs tān guṇayed anena labdhadhruvāṅkena bhaved daśāyāḥ |
mānaṃ dinādyaṃ khalu tad grahasya phalāny athāsāṃ nigadet tu śāstrāt ||

ayam arthaḥ | daśānayane salagnānāṃ sarvagrahāṇāṃ rāśīn vihāya sarvanyūnāṃśo grahaḥ pūrvaṃ lekhyaḥ | punas tasmād yathā yathā yasya yasyāṃśādhikyaṃ tathā sa sa grahaḥ salagno niveśyaḥ | evaṃ niveśitāḥ sarve grahā hīnāṃśasaṃjñakāḥ syuḥ | varṣe ayaṃ daśākramaḥ syāt | punar ūnaṃ hīnam aṃśādyaṃ graham adhikato'dhikāṃśagrahād viśodhya krameṇa kiṃcid adhikāṃśaṃ tadagrimād viśodhya evaṃ sarve grahāḥ śodhyāḥ | śeṣāṃśānāṃ nāma pātyāṃśāḥ śuddhāṃśāś ca | punaḥ pātyāṃśānāṃ yogaḥ kartavyaḥ | sa yogaḥ hīnāṃśasāmyābhāve sarvagrahamadhye yo'dhikāṃśas tattulyam eva syād iti vyāptiḥ ||

nanu hīnāṃśasāmye'pi tadūrdhvordhvataḥ pātyā ity anenānītapātyāṃśayutiḥ sarvādhikāṃśatulyā bhavaty eveti ||

syād etat | yadi samāṃśāparasya pātyāṃśaśūnyatvaṃ syāt pātyāṃśābhāve daśādyabhāvo'pi syāt | na ceṣṭāpattiḥ | daśābhāve tu bhāvamunthāvarṣeśādiphalasyocchedāpatteḥ | kiṃ ca kṛśāṃśasāmye samāṃśāparakhagasya daśābhāvo yadi prācīnānām ācāryāṇām anumataḥ syāt tarhi ekarāśigānām eko'ṃśaṃ harati balī iti jātakoktavad balina ekasyaiva daśā syād ity uktaṃ syāt | aṃśādyasya samatve daśā ca vīryādhikasya pūrvā syāt iti vakṣyamāṇahillājavacane nirbalasyānantaraṃ daśety āśayo'vagamyate | anyathā samāṃśāparakhagadaśābhāvena tatkramākāṅkṣābhāvāt tannirṇāyakaṃ hillājatejaḥsiṃhādivākyaṃ balinaḥ pūrvā daśā ityādikam unmattapralapitam iva syāt ||

api ca lagnagrahāṇām aṣṭānām apy aṃśasāmye saptānāṃ pātyāṃśaśūnyatvād ekasyaiva samagravarṣaṃ daśā syāt | na hy ekasyaiva daśāphalaṃ śubham aśubhaṃ samagravarṣaṃ bhavatīti bālo'pi pratipadyate | na cāntardaśādivaśāt phalabheda iti vācyam | pātyāṃśābhāvena tadīyāntardaśāder api gaganakusumāyamānatvāt | ata eva śrīmannīlakaṇṭhadaivajñair ūnaṃ viśodhyādhikataḥ ity uktam | na tu ūrdhvasthagrahaśodhanam adhaḥsthitagrahe uktam ||

atra ūnāṃśagrahe tasmād adhikāṃśebhyaḥ śodhite sati grahāṇāṃ daśādinānāṃ tulyatve'pi na kāpi kṣatiḥ | tasmād dhīnāṃśasāmyābhāve pātyāṃśayogaḥ sarvādhikāṃśamito bhavati | varṣatantravākye avyayānām anekārthatvād evaśabdo vāśabdavācī jñeyaḥ | hīnāṃśasāmyaṃ kadācid bhavaty ataḥ śrīmannīlakaṇṭhadaivajñaiḥ pātyāṃśayogaḥ sarvādhikāṃśonmito bhavatīty uktaḥ | anyathā pātyāṃśayogam anuktvaiva lāghavāt sarvādhikāṃśair bhājyā ity abhidadhyur ity alam atiprasaṅgena ||

punaḥ pātyāṃśayogena savarṇitena varṣamitiḥ saurī 360 saurasāvanā 365|15|31|30 savarṇitā bhājyā yal labdhaṃ dinādyaṃ sa tasmin varṣe dhruvāṅkaḥ syāt | anena dhruvāṅkena grahāṇāṃ pātyāṃśā gomūtrikāsaṃjñena guṇanaprakāraviśeṣeṇa guṇitāḥ ṣaṣṭyopary upari labdhena yutāḥ santo grahāṇāṃ salagnānāṃ dinaghaṭīpalarūpāṇi daśāmānāni syuḥ ||

atropapattiḥ | tatra hīnāṃśagrahasyādyā daśā | tatrāgamarāvapramāṇaṃ yato vasiṣṭhanāradādibhir ādau sampūrṇaphalatoktā | punar daśāvadhijñānārtham ūnaṃ viśodhyādhikataḥ ity uktam | tato daśādinajñānārthaṃ trairāśikadvayam | tad yathā | yadi pātyāṃśayogena varṣadināni labhyante tadaikenāṃśena kim iti | labdham ekāṃśasya dinādiphalaṃ dhruvāṅkābhidham | punar anyo'nupātaḥ | yady ekenāṃśenedaṃ dinādiphalaṃ labhyate tadā grahasya pātyāṃśaiḥ kim iti | evaṃ trairāśikena grahāṇāṃ daśādināni syur iti sarvam upapannam |

atrodāharaṇam | tatrābdapraveśe'tisvalpāṃśo budho'stīti sa prathamato lekhyaḥ | tataḥ kiṃcid adhikāṃśaṃ lagnam | tataḥ sūryo'dhikāṃśaḥ | evaṃ sarve sthāpyāḥ | tata ūnāṃśo budhaḥ 2|18|24 adhikāṃśe lagne 8|53|2 viśodhyaḥ śeṣaṃ 6|34|38 lagnasyādhaḥ sthāpyam | evaṃ sarveṣāṃ pātyāṃśā jātāḥ | eṣāṃ pātyāṃśānāṃ yogaḥ 28|16|31 hīnāṃśasāmyābhāvāt sarvādhikāṃśacandrāṃśādinā 28|16|31 tulyo jātaḥ | anena vāradvayaṃ ṣaṣṭyā savarṇitena 101791 saurī varṣamitir 360 vāradvayaṃ ṣaṣṭyā savarṇitā 1296000 bhaktā labdho dinaghaṭīpalātmako dhruvakaḥ 12|43|55 | anena grahāṇāṃ pātyāṃśā gomūtrikayā guṇitāḥ ṣaṣṭyopary upari labdhena yutā jātāni grahāṇāṃ dinādidaśāmānāni | atra prakārāntaraṃ tājikālaṃkāre |

pātyāṃśanighnād atha sauravarṣād bahvaṃśabhaktād athavā daśāhāḥ ||

sauravarṣamitir 360 budhapātyāṃśa- 2|18|24 guṇā 830|24 sarvādhikāṃśair 28|16|31 bhaktā labdhā dinādyā budhadaśā 29|22|6 pūrvāgatasamaiva |

tatra daśāpraveśajñānārthaṃ saurāṇi daśādināni varṣapraveśakālīnārke rāśyādau yojyāni | tatsame'rke daśāpraveśāḥ syuh | udāharaṇam | varṣārambhe sūryaḥ 3|9|36|59 | yasmin kāle'yaṃ sūryaḥ sthitas tasminn eva

kāle pūrvoktaprakāreṇānītāsu daśāsu prathamato budhadaśā saury eva jātā dinādyā 29|22|6 | punar varṣapraveśakālārke 3|9|36|59 budhadaśāhā 29|22|6 aṃśādau yojitāḥ 4|8|59|5 jāto'grimadaśāpraveśārkaḥ | evam agre'pi | athātra varṣaphale saṃkrāntidivasān pañcāṅgapattre dṛṣṭvā tattaddaśāpraveśam ālakṣya phalāni vācyāni ||

ata eva sāmpradāyikāḥ kasmin kāle daśāpraveśo jāta iti saṃśayya saurasāvanadinādivarṣamānena daśāhāṃś ca samānayanti | tatra daśāpraveśakālajñānārthaṃ varṣapraveśavārādau prathamadaśādināni yojyāni upari saptataṣṭāni dvitīyadaśāpraveśe vāraghaṭīpalātmakaḥ kālo bhavati | punar dvitīyadaśāpraveśakāle dvitīyadaśādināni yojyāni tṛtīyadaśāpraveśakālo bhavati | evam agre'pi ||

udāharaṇam | śrāvaṇakṛṣṇanavamyāṃ śukravāsare sūryodayād gataghaṭīpaleṣu 5|36 varṣapraveśaḥ | asmin varṣapraveśakāle prathamaṃ budhadaśā jātā saurasāvanadivasādikā 29|47|50 | punar varṣapraveśavārādau 6|5|36 budhadaśāhā 29|47|50 yojitā 35|53|26 | vārasthāne 35 saptataṣṭe śeṣaṃ śanivāro jātaḥ | varṣapraveśadinād ārabhya ekonatriṃśaddināntaraṃ śanivāre sūryodayād gataghaṭīpaleṣu 53|26 dvitīyadaśāpraveśo lagnasya jātaḥ | punar asmin kāle 0|53|26 lagnadaśāhā yojitāḥ pūrvavat tṛtīyadaśāpraveśo vārādyaḥ kālo bhavati | evaṃ sarvatra ||

vāmanena tu munthāphalajñānārthaṃ lagnavan munthādaśāpi kartavyety uktam |

sarvagrahāṇāṃ munthāyā bhuktāṃśān svāṃś ca piṇḍayet || iti |

atha yatra dvayor bahūnāṃ grahāṇāṃ aṃśādisāmyaṃ tatra daśākramajñānam uktaṃ hillājena |

aṃśādyasya samatve daśā ca vīryādhikasya pūrvā syāt |
vīryasyāpi samatve spaṣṭālpagater daśā pūrvam ||

varṣatantre'pi |

śuddhāṃśasāmye balino daśādyā balasya sāmye'lpagates tu pūrvā || iti |

atra śuddhāṃśānāṃ pātyāṃśānāṃ sāmye adhikabalasya grahasyādyā daśā | naitad yuktam | yato daśākramajñānaṃ hīnāṃśakrameṇoktaṃ tatra hīnāṃśasāmyābhāve'pi pātyāṃśasāmyaṃ bhavati | udāharaṇam |

tatra hīnāṃśagrahāḥ pātyāṃśāś ca likhyante | atra sūryabudhaśukrasaurīṇāṃ pātyāṃśasāmyaṃ yady apy āgataṃ tathāpi balavicāraṃ vinaiva hīnāṃśakrameṇa budhaśukrāpekṣayā nyūnabalasyāpi raveḥ pūrvaṃ daśā tato budhasya tataḥ śukrasya tataḥ śaneḥ | evaṃ hillājavacanasya svavacanasyāpi vaiyarthyaṃ bhavati | tasmāt śuddhāṃśāḥ rāśiṃ vinā śuddhāḥ yathāvasthitāḥ ye'ṃśās teṣāṃ sāmye ity arthaḥ | śuddhāṃśānāṃ pātyāṃśānāṃ sāmye iti vyākhyānaṃ devānāmpriyasya sammatam iti |

atha gatisāmye'pi daśākramajñānam uktaṃ paddhatibhūṣaṇe |

gatisamatve saptasapter vaśāt |
proktādyair udayakramād atha ca tatsāmye tu pāṭhakramāt ||

ayam arthaḥ | gatisāmye'pi sūryavaśena prathamoditasya pūrvā daśā | tasyāpi sāmye lagnasūryacandrabhaumetyādiprasiddhapāṭhakramād daśā syāt ||

atra lagnagrahayor aṃśasāmye pūrvānītalagnabalagrahabalayor madhye yasyādhikyaṃ tasyādyā daśā | balasāmye lagnasya gatyabhāvāl lagneśagrahayor madhye yasyālpā gatis tasyādyā daśā | uktaṃ ca tājikasāre |

vīrye samāne tanukheṭayoś cet syātāṃ tadā lagnapakheṭayoś ca |
yasyālpabhuktiḥ khalu pūrvako'sau jñeyo grahajñair grahapākamārgaḥ || iti |

gater api sāmye uktaval lagneśagrahayor madhye pūrvoditasyādyā daśā | udayasāmye'pi kathitapāṭhakrameṇa daśākramo jñeya iti |

atha māsapraveśe daśānayanam uktaṃ muktāvalyām |

pātyāṃśayogena bhajed gataiṣyamāsāntaraṃ syād guṇako'py anena |
pātyāṃśakāḥ saṃguṇitā daśāḥ syur uktakramān māsaphale daśānām ||
hīnāṃśakānukramato yathāsthā lavaikyahṛnmāsamiter yad āptam |
pṛthak pṛthak tadguṇitāś ca te'ṃśā dināni māsaphale daśānām || iti |

samarasiṃhena sarvagrahānāṃ bhogyāṃśebhyo daśānayanam uktam |

sarvagrahabhuktāṃśān evaṃ saṃsthāpya bhogyabhāgebhyaḥ |
jātāṅkabhaktavarṣe yal labdhaṃ tena saṃguṇayet ||
pratyekaṃ bhuktāṃśā yo yo yasyāsti rāśisaṃkhyāṅkaḥ |
tasyāsti tatpramāṇā divasā ghaṭyaḥ palāni syuḥ ||
vyākhyā | sarvagrahāṇāṃ salagnānāṃ bhuktāṃśān karmabhūmau saṃsthāpya aṃśās triṃśanmadhye śodhitāḥ santo bhogyāṃśāḥ syuḥ | tebhyaḥ pūrvoktaprakāreṇa yo jāto'ṅkas tena varṣaparimāṇaṃ bhājyam ||

ayam arthaḥ | pūrvaṃ grahabhāgā hīnāṃśakrameṇa sthāpitāḥ | idānīṃ te bhāgās triṃśanmadhye śodhitāḥ santo bhogyabhāgā vaiparītyena hīnāṃśā jātāḥ | te punar vaiparītyakrameṇa pātyāṃśāḥ kartavyāḥ | teṣāṃ yogena varṣaṃ bhajet | yal labdhaṃ tena yasya yasya grahasya yo yo rāśisaṃkhyāṅko'ṃśasaṃghasaṃkhyāṅko'sti tattadgrahāṃśarūpāḥ pratyekaṃ bhuktāṃśāḥ idānīṃ pātyāṃśavaśena sthāpitāḥ tān saṃguṇayet | guṇane kṛte sati tattatpramāṇās tattadgrahāṃśavaśena daśā divasādyāḥ syuḥ | udāharaṇam |

tatra hīnāṃśādyā grahāḥ | eṣāṃ bhogyāṃśānāṃ vaiparītyakrameṇa śodhane pātyāṃśāḥ syuḥ | pātyāṃśānāṃ yogaḥ 27 anena varṣasaṃkhyā saurī 360 bhaktā labdho dinādidhruvakaḥ 13|20 | anena grahāṇāṃ pātyāṃśā guṇitā jātāḥ saurā daśādivasāḥ | ayaṃ daśākramaḥ samarasiṃhenāpracaradavastho'bhihitaḥ ||

atra kecit sarvagrahabhuktāṃśakarāśīn ālokya yo bhaved alpaḥ iti samarasiṃhavākye rāśiśabdasya saṃghavācitve vaktavye sarvagrahabhuktāṃśakasaṃghaṃ hy ālokya yo bhaved alpaḥ ity evaṃ samarasiṃho brūyāt | tan noktam ato rāśipadopādānasāmarthyād rāśyādigrahāṇāṃ salagnānāṃ daśā prāguktavidhinā vidheyety āhuḥ | katham | meṣādirāśiṣu prathamato'lparāśigo graho lekhyaḥ | tatas tadadhiko graho lekhyaḥ | evam uttaratrādhikādhikarāśisthāḥ salagnāḥ sarve grahā lekhyāḥ | tataḥ pūrvapūrvo graho rāśyādir agrimāgrimagrahāt śodhyaḥ | evaṃ sarve'pi śodhyāḥ | teṣāṃ rāśyādiyogasyāṃśān vidhāya tair varṣamānaṃ bhājyaṃ | yal labdhaṃ sa dinādidhruvakaḥ syāt | tena salagnagrahāṇāṃ kṛtāṃśānām aṃśādi guṇanīyaṃ | yad bhavati dinādikā daśā syāt ||

udāharaṇam | pātyarāśigrahāṇāṃ yogo rāśyādiḥ 10|0|0 | anenāṃśīkṛtena 300 sauravarṣamitir 360 bhaktā labdhaṃ dinādidhruvakaḥ 1|12 | anena śodhitā grahā aṃśīkṛtā guṇitā jātāḥ sarveṣāṃ daśādivasāḥ ||

(cont.)

yādavena tu rāśyādigrahāṇāṃ daśā prakārāntareṇoktā |

lagnādiriṣphāntagatagraheṣu

yo'lpo bhapūrvo hi khagaḥ sa cādau |
sthāpyo'dhiko'smād adhikas tato'gre

caivaṃ kramāl lagnamukhān vilikhya ||
lagnaṃ cāgrakhagāt tyajet tadanu taccheṣo vilagnād adhaḥ

sthāpyas taṃ vihagaṃ tadagrakhagataḥ śeṣas tu pūrvād adhaḥ |
evaṃ sarvakhagān viśodhya ca tataḥ saṃsthāpayet pūrvaval

lagnāt sarvakhagādhikaṃ tu vivaraṃ sarvādhikādho likhet ||
śuddhāṃśayogena bhajec ca varṣaṃ

labdhena lagnādikhagādharasthān |
śuddhāṃśakān saṃguṇayed daśā syāt

pṛthak pṛthag vyomasadāṃ dinādyā ||
dvau trayaś cet samarāśikheṭās tadalpabhāgaḥ prathamo vidheyaḥ |
samānabhāge'lpakalas tu liptātulye'lpavego hi gatau samāyām |
pūrvodito yo'tha vilagnakheṭau samau tadā lagnadaśaiva pūrvā || iti |

udāharaṇam | tatra lagnādikrameṇa sarve grahāḥ śodhitagrahāś ca likhyante | atra sarvakhagādhikaṃ vivaraṃ rāśyādi 2|24|39|45 sarvabhāvaprānte vartamānasya candrasyādhastāl likhitam | athaiṣāṃ śuddhānāṃ yogo rāśyādiḥ 13|14|23|25 eṣām aṃśāḥ 404|23|25 | anena sauraṃ varṣamānaṃ 360 bhaktaṃ labdho dinādidhruvakaḥ 0|53|24|50 | anena grahāṇām antarāṇy aṃśādīni guṇitāni jātā daśāhāḥ saurāḥ ||

athāntardaśāprakāra uktas tatraiva |

śuddhāṃśayogena bhajet svakīyaṃ daśādinādyaṃ ca phalena hanyāt |
śuddhāṃśakān svān nijataḥ krameṇa cāntardaśābhyo vidaśāpi caivam ||

rāśyādigrahaśuddhāṃśayogena |

(cont.)

atha hīnāṃśakramadaśādūṣaṇam āha sa eva |

pūrvālpabhuktāṃśakamārgato'tra daśākramo yaiḥ samavādi vipraiḥ |
nābodhi tair yāvanasampradāyo na cintitā vāpi phalārthayuktiḥ ||
tathā hi yo'lpāṃśakhago'ntyago'sya pūrvā daśā tatphaladā kathaṃ syāt |
antyā tathāṅgasthitabhūribhāgakheṭasya citreyam ato hi heyā ||

atra lagnasyaiva sarvāpekṣayā mukhyatvāt tatsamīpavartino grahasyādyā daśā dūravartinaḥ paścād iti sadyuktikavicārābhāvād dhīnāṃśamārgadaśāvaśyaṃ tyājyeti yādavoktiḥ | nanu yādavoktadaśāsādhane kiṃ mūlam | pūrvoktasamarasiṃhavākye rāśiśabdopādānāt samarasiṃhavākyam eva mūlam iti cen na | yato rāśiśabdo meṣādirāśivācakaḥ saṃghavācakaś ca | dvau rāśī puñjameṣādyau ity amarasiṃhokteḥ | atra rāśiśabdaḥ saṃgha-

vācī sampannaḥ | katham | aṃśakaśabdo hy atra rāśitriṃśadbhāgavācako'sti | rāśiśabdasya meṣādivācakatve saty api aṃśātmakatvāt teṣāṃ rāśīnāṃ pṛthag aṃśaśabdopādānaṃ vyarthaṃ syāt | ata eva sarvagrahabhuktāṃśān evaṃ saṃsthāpya iti padyadvayena samarasiṃhena bhogyabhāgebhya eva daśānayanaṃ svīyaṃ matāntareṇābhyadhāyi na bhogyarāśibhya iti ||

amum evābhiprāyaṃ manasy abhidhāya samarasiṃhābhiprāyajñais tejaḥsiṃhavāmanādibhiḥ sākṣād aṃśādigrahaṇam evākāri | kaiścid rāśityāgo'pi | tad yathā | tejaḥsiṃhaḥ |

spaṣṭāṃśādīn saptakheṭān salagnān

kṛtvāṃśādyaṃ bhuktam ādāya teṣām |
yo'lpāṃśaḥ syāt taddaśāṃśās tu pūrvaṃ

sthāphyās tasmād apy adho yo'dhikāṃśaḥ || iti |

vāmano'pi |

bhuktabhāgādikāḥ kheṭāḥ kartavyā lagnasaṃyutāḥ || iti |

muktāvalyām api |

nyūnāṃśasya daśādimā tadanu bahvaṃśasya ceti kramāt | iti |

tājikabhūṣaṇe'pi |

ādau hīnalavas tato'dhikalavas tasmād analpāṃśakaḥ | iti |

tājikasāre'pi |

sāṅgeṣu kheṭeṣu lavādinā yo hīnas tadaṃśān prathamaṃ vilikhya | iti |

tājikālaṃkāre'pi |

ādāv alpalavas tato'dhikalavaḥ | iti |

tājikatilake'pi |

spaṣṭīkṛtāṅgayutasaptadivaukasāṃ yo

bhāgādinā laghutaraḥ kila taddaśādau | iti |

grahajñābharaṇe'pi |

salagnasaptagrahahīnabhuktabhāgān vilikhya prathamaṃ ca | iti |

tājikaratnamālāyām api |

salagnasūryādiṣu khecareṣu yo'lpāṃśakaḥ sa prathamaṃ nidheyaḥ | iti |

ityādi bahūni vacāṃsi rāśirāhityapratipādakāni santi | yādavena tu kiṃ mūlam aṅgīkṛtya rāśyādigrahadaśānayanam abhāṇi tad abhiprāyaṃ vayaṃ na jānīmaḥ ||

atha ca tathā hi ityādipadyena tvayā yuktir uktā sāpi cintyā | na hi vācanike'rthe yuktiḥ prabhavet | pūrvoktavākyeṣu svalpāṃśagrahakrameṇa daśānayanābhidhānāt | atha ca lagnādityoḍupānām adhikabalavataḥ syād daśādyā tato'nyā iti jātakapaddhatau śrīpatyukter lagnāt dvādaśasthasya sūryācandramasor anyatarasya baliṣṭhasyādau daśā phaladā bhaven na veti saṃdehaḥ kasyāpi manasi na jāgarti tarām | tadvad yatkiṃcidbhāvastho graho'lpāṃśaḥ śubham aśubhaṃ svaphalaṃ dātuṃ samartha eva ||

nanu hīnāṃśādigrahāṇām ādyā daśoktā tato'nyeṣām iti | tatrālpāṃśānāṃ kathaṃ prathamataḥ phaladātṛtvam ||

ucyate |

ādau sampūrṇaphaladaṃ madhye madhyaphalapradam |
ante tucchaphalaṃ lagnaṃ sarvasminn evam eva hi ||

iti nāradakaśyapokteḥ sarvasmin gṛhe bhāve ca yathā yathā rāśisamīpavartyaṃśasthitatvaṃ bhavati tathā tathā mahat phaladātṛtvam asti | yathā yathāṃśopacayas tathā tathā phaladātṛtvam api prāggrahāpekṣayā kiṃcin nyūnam iti yuktiḥ ||

evaṃ jīrṇatājikaśāstramūlabhūtaṃ hīnāṃśakrameṇa daśānayanam | śrīmannīlakaṇṭhadaivajñair navīnatājikakartṛbhiś coktam | etat spaṣṭam uktaṃ muktāvalyām |

rāśyādihīnakramato grahādeḥ kecid vadanty ādhunikā daśāhān |
rāśīn apāsyeti purātanoktīr amanyamānās tu durāgraheṇa ||

ity alam atiprasaṅgena | anyeṣām api matāny āhur abhiyuktās tukajyotirvidaḥ |

vihīnarāśikramaśo daśāhān yathāsthitarkṣair jagur ittham eke |
kecit tu yuktāyanabhāgakebhyo rāśyādikebhyas tv apare'ṃśakebhyaḥ ||
yat khattakhuttavarakhindakaromakādyā

mlecchās tathā ca kṛtinaḥ smarasiṃhapūrvāḥ |
rāśīn apāsya jagur alpalavād daśādyaṃ

tad bhādigasya khacarasya balādhikatvāt || iti |

atha grahāṇāṃ tāsīradaśā muktāvalyām |

ye varṣamāsadinalagnanirīkṣakāḥ syus

te tatra tanmitadaśāpatayo na cānye |
ādyā daśādhikadṛśaś ca tatas tadūnasy-

eti krameṇa viduṣaḥ pravadanti varṣe ||
pṛthak pṛthag dṛṣṭikalādikena varṣādisaṃkhyādyumukhaṃ nihanyāt |
bhajed dṛgaikyena ca tanmitena labdhaṃ daśāhā dyuphale tu nāḍyaḥ ||

atra lagnanirīkṣakā grahā hīnāṃśakrameṇa daśāpradāḥ syuḥ iti tājikasāroktir na yuktisahā | yatas tāsīradaśā dṛṣṭimūlabhūtā dṛṣṭirahitasyālpāṃśakheṭasya sabalasyāpi daśābhāvāt ||

udāharaṇam | varṣalagnanirīkṣakāḥ sūryendubudhaguruśanayaḥ santi | teṣāṃ dṛṣṭiḥ kalādikā 50 caṃ 40 bu 30 bṛ 20 śa 10 | varṣasaṃkhyā saurī 360 svasvadṛṣṭyā guṇitā dṛṣṭyaikyena 150 bhaktā labdhā daśāhāḥ 120 caṃ 96 bu 72 bṛ 48 śa 24 | anenaiva krameṇa sūryādīnāṃ varṣe daśāḥ syuḥ ||

atha māsalagnanirīkṣakāḥ sūryabhaumaśukracandrāḥ | teṣāṃ dṛṣṭiḥ kalādikā 40 maṃ 25 śu 15 caṃ 10 | atra māsasaṃkhyā 30 | anenaiva krameṇa svasvadṛṣṭyā guṇitā dṛṣṭyaikyena 90 bhaktā labdhā māsadaśāhāḥ 13|20 maṃ 8|20 śu 5|0 caṃ 3|20 ||

evaṃ dinapraveśalagnanirīkṣakāś candraguruśukraśanibhaumāḥ | teṣāṃ dṛṣṭiḥ kalādikā caṃ 45 bṛ 30 śu 20 śa 15 maṃ 10 | dinapraveśayor antarālaghaṭikāḥ 60 kalpitāḥ svasvadṛṣṭyā guṇitā dṛgaikyena 120 bhaktā labdhā daśāghaṭikāḥ caṃ 22|30 bṛ 15 śu 10 śa 7|30 maṃ 5 ||

atha bhāvatasīradaśā tatraiva |

śodhyā lagnādayo bhāvāḥ svīyasvīyāgryabhāvataḥ |
pṛthak pṛthak ca śeṣāṃśās te kalpyā divasāḥ kramāt ||
lagnādīnām athaiteṣāṃ saurasāvanatoktavat |
ayaṃ daśākramo bhāvadaśākramaṇikābhidhaḥ ||

atha prakārāntaras tatraivoktaḥ |

evaṃ bhāvāntarāṃśās te pṛthak ca triṃśatā hatāḥ |
svasvodayoddhṛtā labdhaṃ syus tasīradaśāḥ kramāt ||
dinādyā lagnapūrvāṇāṃ svasvāmiphaladāyakāḥ |
saurasāvanatā cāsāṃ prakartavyā niruktavat ||

atra bhāvasvāmināṃ balena śubham aśubhaṃ daśāphalaṃ bhāvadaśādineṣu vācyam | tatrāpi dvirāśisvāmināṃ grahāṇāṃ phalaṃ punar āvartate | tatrāpi grahayogena mitraśatrurūpekṣaṇena kiṃcid vilakṣaṇaṃ phalaṃ vācyam | eṣāṃ saurasāvanārtham anupātaḥ | yadi māsasauradinaiḥ 30 māsasaurasāvanadināni 30|26|17|37|30 labhyante tadā tattadbhāvasauradivasaiḥ kānīti | evaṃ māsasaurasāvanadināni bhāvasaurāhair guṇyāni triṃśatā bhājyāni labdhā daśāyāḥ saurasāvanāhāḥ syur iti ||

atha bhāvatasīradaśāyāṃ prakārāntareṇa viśeṣas tatraivoktaḥ |

vyayasaṃdhyūnalagnāṃśās te syur bhuktāṃśakās tanoḥ |
lagnonalagnasaṃdhyaṃśās te tu bhogyāhvayāḥ smṛtāḥ ||
lagnasaṃdhivihīnā ye saṃdhyaṃśās te'rthabhāvajāḥ |
anyatrāpy evam evāṃśāḥ sādhyāḥ sakalabhāvajāḥ ||
saurasāvanatāṃ caiṣāṃ vidhāyoktavidhānataḥ |
ayaṃ daśākramo yad bhāvodbhavakramābhidhaḥ ||
tatra lagnaiṣyabhāgotthadaśādyā kīrtitā tanoḥ |
tadbhuktabhāgadinajā riṣphānte syāt punas tanoḥ ||

atrodāharaṇam | lagnabhāvaḥ 3|4|3|8 dhanabhāvāt 4|1|19|4 śodhito 0|27|15|56 jātā sauradinātmikā lagnadaśā | atha dhanabhāvaḥ 4|1|19|4 sahajabhāvāc chodhito 27|15|56 jātā dhanabhāvadaśā dinādyā | evaṃ sarvatra | atha bhāvāntarāṃśāḥ 27|15|56 triśatyā guṇitāḥ ṣaṣṭyopary upari labdhena yutāḥ 8179|40 karkodayena 343 bhaktā labdhāni 23|50|50 lagnatāsīradaśādināni | evaṃ sarvatra | varṣapraveśakālād eṣu divaseṣu lagneśasya candrasya phalaṃ śubham aśubhaṃ jñeyam | evam anyatrāpi ||

atha vyayabhāvasaṃdhiḥ 2|17|41|6 lagnabhāve 3|4|3|8 hīnaḥ 16|22|02 jātā lagnabhuktāṃśāḥ | atha lagnabhāvo 3|4|3|8 lagnasaṃdhau 3|17|41|6 ūnaḥ 13|37|58 jātā lagnabhogyāṃśāḥ | atha lagnasaṃdhiḥ 3|17|41|6 dhanasaṃdhau 4|14|57|2 ūnaḥ 27|15|56 jātā dhanabhāvadaśā sauradinādyā pūrvāgatasamaiva | atra prathamaṃ varṣapraveśakālalagnabhogyāṃśadinatulyā lagnadaśā | punar dhanādīnāṃ jñeyā | vyayabhāvadaśāprānte lagnabhuktāṃśadivasasamā lagnadaśā jñātavyeti ||

athaite daśādivasāḥ 27|15|56 māsasaurasāvanadivasair 30|26|17|37 gomūtrikayā guṇitāḥ 830|34|54|35 triṃśatā bhaktāḥ 27|41|9|49 jātāni saurasāvanātmakāni daśādināni | evaṃ sarvatra | atha māsapraveśe bhāvāntarāṃśā dvādaśabhaktā māsapraveśe grahāṇāṃ bhāvatasīradaśādināni syuḥ | dinapraveśe'pi bhāvāntarāṃśāḥ ṣaḍbhaktā dinapraveśe grahāṇām bhāvatasīradaśāghaṭyaḥ syur iti viśeṣaḥ ||

atha sthūlabhāvatasīradaśā tājikasāre |

bhāvasya cordhvāṅkamitiḥ śaraghnī hīnā svarāmendulavair dinādyā |
spaṣṭā daśā lagnamukhādikānāṃ jñeyā phalāny atra budhaiḥ svabhāvāt ||

udāharaṇam | lagnaṃ 3|4|3|8 asyordhvāṅkamitiḥ 3 śaraghnī 15 svatrayodaśāṃśena dinādinā 1|9|14 hīnā 13|50|46 jātā lagnadaśā dinādikā | evaṃ samastabhāvānāṃ daśā jñeyāḥ | ete daśāhā aṃśādityāgāt sthūlāḥ | atra śūnyamite bhāvordhvāṅke dvādaśarāśayaḥ pañcaguṇāḥ kartavyā iti viśeṣaḥ | atra sarvatra bhāvānāṃ daśādinayogaḥ ṣaṣṭyadhikaṃ śatatrayaṃ bhavati ||

atha varṣe bhāvadaśā trailokyaprakāśe uktā |

tanvādibhāṅkaguṇitābdhidinādrirāma-

nāḍyo daśās tanumukheśavaśād bhavanti |
tāsāṃ vyayārimṛtigasya na śobhanā syād

varṣe daśāṃ susaralāṃ dhiṣaṇo jagāda || iti |

atha varṣe kālahorādaśā | uktaṃ ca muktāvalyām |

varṣasvarāṃśapramitāni kecit procur dināni dyusadāṃ daśānām |
kālākhyahorādhipatikrameṇa tatsādhanopāyam atha pravacmi ||
vārapravṛtter gatanāḍikās tu dvighnāḥ śarāptā gatakālahorāḥ |
dineśvarāt ṣaṣṭhakaṣaṣṭhakānukrameṇa yaḥ syād atha vartamānaḥ ||
ādyā daśā tasya parāḥ pareṣāṃ tatṣaṣṭhaṣaṣṭhakramato'khilānām |
śarāptaśeṣaṃ tu gatābhidhānam eṣyaṃ tu tad vāṇaviśuddhaśeṣam ||
ubhe tu varṣādrilavena nighne śaroddhṛte sto gatagamyamāne |
dinādike ādidaśādhipasya gamyonmitādau tu daśā hi tasya ||
parāḥ pareṣāṃ tu yathāsthitāḥ syur gatonmitā ceti daśādimasya |
gataiṣyamāsāntaratas tu māse yātaiṣyaghasrāntarato dine'pi ||

atrodāharaṇam | tatra śrāvaṇavadinavamyāṃ śukravāsare udayād gataghaṭīpaleṣu 5|36 varṣapraveśaḥ | tatra raviḥ 3|9|36|59 dinamānaṃ 33|30 | atra kālahoreśānayanārthaṃ vārapravṛttyānayanāya sugamopāyo miśrakṛtaḥ |

rekhāsvadeśāntarayojanaiḥ palair nijāṅghrihīnaiḥ śaravedaghaṭyaḥ |
yutonitāḥ prākparato dinārdhayuktāḥ sphuṭas tair dinapapraveśaḥ ||

tatra madhyarekhānagarāt gargarāṭābhidhāt pūrvadiśi kāśī catuḥṣaṣṭi yojanāni | etāni nijacaturthāṃśa- 16 hīnāni 48 jātāni kāśyāṃ deśāntarapalāni | ebhiḥ palaiḥ śaravedaghaṭyaḥ pūrvadeśatvād yutā jātāḥ kāśyāṃ dhruvāṅkaḥ 45|48 | ayaṃ svadinārdhena 16|45 yuto 62|33 ahorātraghaṭikā- 60 hīno jātaḥ sūryodayād gataghaṭīpaleṣu 2|33 vārapravṛttikālaḥ | atha vārapravṛttighaṭikāḥ 2|33 iṣṭaghaṭikāsu 5|36 hīnā 3|3 jātā vārapravṛtter gataghaṭikāḥ | etā dviguṇitāḥ 6|6 pañcabhaktā labdhā gatakālahorā 1 | dinādhipāt śukrāt ṣaṣṭhakaṣaṣṭhakagaṇanayā dvitīyasya budhasya kālahorā | varṣe asyaiva ādyā daśā | tataḥ ṣaṣṭhaṣaṣṭhānukrameṇa candraśanigurubhaumaraviśukrāṇāṃ sauravarṣa- 360 saptamāṃśena 51|25|42|51|25 dinādinā saurasāvanavarṣa- 365|15|31|3o saptamāṃśena dinādinā 52|10|47|21|25 mitā krameṇaikaikasya daśā varṣe syāt ||

athādimadaśādhipasya budhasya daśāyā gatagamyakālānayanam | tatra pañcabhaktaśeṣaṃ 1|6 gatasaṃjñam | gataṃ 1|6 pañcasu hīnaṃ 3|54 jātaṃ gamyasaṃjñam | atha gataṃ 1|6 varṣādrilavena 51|25|42|51|25 gomūtrikayā guṇitaṃ ṣaṣṭyopary upari yutaṃ 56|34|17|8|33|30 pañcabhaktaṃ labdham ādyadaśāpater dinādi daśāmānaṃ gatasaṃjñaṃ 11|18|51|25|42|42 | atha gamyaṃ 3|54 varṣādrilavaguṇaṃ ṣaṣṭyopary upari yutaṃ 200|34|17|8|31|30 pañcabhaktaṃ labdham ādyadaśāpater dinādi daśāmānaṃ gamyābhidhaṃ 40|6|51|25|42|18 ||

atra vartamānahorāsvāmigrahasyādau daśā gamyakālamitā jñeyā | tataḥ kālahoreśakrameṇa varṣādrilavamitānyeṣāṃ daśā | punaḥ sarveṣāṃ grahā-

ṇāṃ prānte varṣasamāptau vartamānakālahorāsvāmina eva gatakālamitā daśā jñeyeti | evaṃ māsapraveśakālayor antarasaptamāṃśamitā māsapraveśahoreśādidaśā jñeyā | tathaiva dinapraveśe horeśādito dinapraveśakālayor antarasaptamāṃśamitā ghaṭikādidaśā dinapraveśe jñeyā | atrāpi vartamānahoreśasya gatagamyaṃ pūrvavat sādhyam iti ||

atha devakīrtimatena varṣapraveśādau haddādaśā tājikamuktāvalyām uktā |

haddāṃśā ravisaṃguṇās tanugatāḥ śrīdevakīrtyāśrayād

dhaddāsvāmidaśādināny atha tanau yo haddapas tatkramāt |
māse haddalavā dināni khalu māsarkṣād dine tatprave-

śarkṣād dvighnalavair mitā khalu daśāghaṭyo grahāṇāṃ smṛtāḥ ||
lāgnikagrahahaddāṃśā bhuktabhogyāṃśasaṃguṇāḥ |
taddaśā khāgnibhir bhaktā dvidhā te gatagamyake ||
gamyatulyā tatra daśā haddeśasyādimā bhavet |
tataḥ parāḥ pareṣāṃ syur yathāvat pustakasthitāḥ ||
bhuktatulyadinaprakhyā varṣānte bhāgrahaddajā |
lagnahaddaiṣyato haddādaśāḥ khāgnyaṃśakāvadhi ||
yātaiṣyamāsāntaravāsarādyaṃ hanyāt kharāmāvadhibhogyabhāgaiḥ |

tanusvahaddādhipatikrameṇa vyomānalaiḥ saṃvibhajed dinādyam ||
phalaṃ yad āptaṃ dyusadāṃ daśānāṃ

mānaṃ bhaven māsaphale sphuṭaṃ tat |

atha devakīrtimatena varṣalagnād varṣadaśeśvarāḥ sauradinātmakāḥ |

meṣādilagneṣu daśādināni grahāṇām |

atha māsapraveśe māsalagnān māsadaśeśvarāḥ sauradinātmakāḥ |

(cont.)

atha dinapraveśe dinapraveśalagnād dinadaśeśvarāḥ ghaṭikātmakāḥ |

(cont.)

atrodāharaṇam | tatra varṣapraveśe spaṣṭalagnaṃ rāśyādi 4|8|53|10 | atra samjñātantroktā meṣe'ṅgatarkāṣṭaśareṣubhāgā ityādinā haddāṃśā dvādaśaguṇāḥ bhaumādipañcagrahāṇāṃ vartamānahaddeśvaram ārabhya sauradaśādināni varṣe bhavanti | athātra siṃhalagne ṣaḍaṃśamitā guruhaddā gatā | vartamānā śukrahaddā pañcāṃśāvadhi vartate | tatra vartamānahaddeśvarasya daśāgatagamyajñānārthaṃ vartamānahaddeśvarasya pṛṣṭhasaṃsthagrahāṇāṃ haddāṃśāḥ spaṣṭalagnāṃśeṣu 8|53|10 hīnāḥ śeṣaṃ lagnagatahaddāyāḥ bhuktam 2|53|10 | bhuktaṃ vartamānahaddeśvarasya haddāṃśeṣu 5 hīnaṃ jātaṃ lagnasya haddāyāḥ bhogyaṃ 2|6|50 | bhuktaṃ bhogyaṃ ca dvādaśaguṇaṃ ṣaṣṭyopary upari yutaṃ ca jātāni bhuktāni 34|38 bhogyāni 25|22 daśādināni | tatra bhogyadaśādināni vartamānahaddeśvarasyādau jñeyāni | tataḥ krameṇānyeṣām | tad yathā | siṃhalagne vartamānahaddeśvarasya śukrasya bhogyadinādikā daśā 25|22 tataḥ śaner daśā dināni 84 budhasya 72 bhaumasya 72 guroḥ 72 | prānte

bhuktāṃśād ānītadaśā 34|38 vartamānahaddāsvāmina eva jñeyā | evaṃ ṣaṣṭyādhikaṃ śatatrayaṃ daśādināni bhavanti | atra madhye yadi rāśisamāptis tadā punā rāśiprārambhahaddāsvāmino daśāhāḥ syuḥ | yathānte bhaumadaśāyāḥ siṃhalagnasamāptau rāśiprārambhahaddāsvāmino guror daśā punar jāteti ||

atha māsapraveśe rāśyādi lagnaṃ 2|15|17 | atrāpi pūrvavan mithunalagne ṣaḍaṃśamitā budhahaddā ṣaḍaṃśamitā ca śukrahaddā gatā | vartamānahaddeśvaro guruḥ pañcāṃśāvadhi vartate | tasya bhuktaṃ 3|17 bhogyaṃ ca 1|43 | māse haddalavā dināni ity uktatvād vartamānahaddāṃśā eva haddāsvāmidaśādināni | tatra bhogyadināni 1|43 mitā daśā ādau guroḥ tataḥ pustakalikhitakrameṇānyeṣāṃ daśādināni maṃ 7 śa 6 bu 6 śu 6 | ante bhuktadivasamitā 3|17 guror eva daśā | evaṃ sarvatra ||

atha dinapraveśe lagnaṃ rāśyādi 1|12|17 | atra vṛṣalagne aṣṭāṃśamitā śukrahaddā gatā | vartamānā ṣaḍaṃśamitā budhahaddā | tatra budhahaddābhuktaṃ 4|17 bhogyaṃ ca 1|43 budhavarṣadaśāhair 72 guṇitaṃ triṃśadbhaktaṃ jātaṃ budhadaśābhuktaṃ ghaṭikātmakaṃ 8|34 bhogyaṃ ca 3|26 | yad vāṃśādi bhuktaṃ bhogyaṃ ca dviguṇaṃ ghaṭikādi daśābhuktaṃ bhogyaṃ ca bhavati | atra bhogyaghaṭikātmikā ca ādau vartamānahaddeśvarasya budhasya daśā 3|26 | tataḥ pustakalikhitakrameṇānyeṣāṃ haddeśvarāṇāṃ | haddāṃśāḥ dviguṇāḥ daśāghaṭikāḥ syuḥ guroḥ 16 śaneḥ 10 bhaumasya 6 śukrasya 16 | prānte bhuktaghaṭikādikā 8|34 budhasya daśā | evaṃ sarvatra |

athaiṣāṃ saurāṇāṃ daśādivasānāṃ saurasāvanajñānārthaṃ sugamopāyas tatraiva |

dvighnasvaśailaviśvāṃśayutā ete'khilāḥ smṛtāḥ |
paleṣu kvagnibhāgāḍhyā jāyante saurasāvanāḥ || iti |

udāharaṇam | śanidaśādināni saurāṇi 84 | eṣāṃ śailaviśvāṃśo dinādikaḥ 0|36|47 dvighnaḥ 1|13|34 daśādivaseṣu 84 yutaḥ 85|13|34 | paleṣu 34 daśādinānāṃ kvagnibhāgena 2 yutaḥ 36 jātāni śanidaśādināni 85|13|36 saurasāvanāni | evaṃ sarveṣu daśādivaseṣu saurasāvanatā kartavyeti | atha māsadaśāsaurasāvanīkaraṇe prakārāntaras tatraiva |

varṣārkabhāgena yadīnasāvanā daśā imāḥ syur dyusadāṃ dinādikāḥ |
tadeṣṭamāsāntaravāsaraiḥ kiyanmitāḥ prasādhyā iti vātra māsajāḥ ||

atha varṣe grahāṇāṃ nisargadaśā tatraivoktā |

rāśīśvarād vendubale'bjabhaumavicchukrajīvārkapataṅgajānām |
trighnāḥ śaśī dvau navakaṃ nakhāni dhṛtiḥ kṛtiḥ pūrṇaśarā dināni ||

ṣaḍaṃśatulyāḥ syus tāsāṃ nāḍikā dyuphale daśāḥ |
bhaveyur divasārambhavartamānabhahaddataḥ ||

varṣe candrasya sabalatve candrarāśīśakramato nisargadaśeśvarāḥ syuḥ | varṣadaśāyā dvādaśāṃśena māsadaśā jñeyā | varṣadaśāṣaḍaṃśena ghaṭikādyā dinadaśā bhavati |

naisargikadaśā ghasravidhuvīryoccaye smṛtā |
tadādimadaśābhuktabhogyaṃ candrarkṣapād bhavet ||
candrarāśīśabhuktaiṣyabhāgair nighnā ca taddaśā |
khāgnibhaktā gataiṣyaṃ tad antādau syād dinādikam ||
candreśvarasya madhye tu tatkrameṇānyakheṭajā |

varṣamāsadinapraveśe grahāṇāṃ nisargadaśācakram adaḥ |

atrodāharaṇam | varṣapraveśe spaṣṭacandraḥ 0|28|16|21 candrarāśīśvaro bhaumo rāśyādiḥ 8|19|57|8 | asyaiva ādyā daśā dinātmikā 6 | atha bhaumabhuktāṃśair 19|57|8 bhogyāṃśaiś ca 10|2|52 daśā 6 guṇitā 119|42|48 60|17|12 triṃśadbhaktā jātaṃ gataṃ 3|59|25 gamyaṃ ca 2|0|35 daśāmānam | tatrādau bhaumasya gamyadinādimitā daśā 2|0|35 tato budhasya daśādināni 27 śukrasya 60 guroḥ 54 raveḥ 60 śaneḥ 150 | ante bhaumasyaiva gatadivasamitā 3|59|25 daśā | evaṃ māsapraveśe'pi daśā jñeyā ||

atha naisargikādidaśādivasānāṃ māse dine ca spaṣṭīkaraṇam uktaṃ tatraiva |

naisargikā ye divasā niruktā gaurīmatān māsaphalārtham atra ||
gataiṣyamāsāntarasaṃgunās te khāgnyuddhṛtāḥ spaṣṭatarā bhaveyuḥ |
niruktavac cādyadaśāgataiṣyam ādyantayoḥ syād api tatra māse ||
balabhadramatoktānāṃ gaurīvat spaṣṭatā matā |
prāgdaśābhuktabhogyaṃ tu kuryād varṣadaśoktavat ||
naisargikadaśāhānāṃ tadvad eva sphuṭīkṛtiḥ |
prāgdaśaiṣyagatatvaṃ tu māse kuryān niruktavat ||
yātaiṣyadinaviśleṣanāḍikādyanusārataḥ |
sādhyā dinaphale proktakarmaṇā ghaṭikādaśāḥ ||

dinapraveśe dinapraveśalagnavartamānahaddeśasyādau nisargadaśā tatkrameṇānyeṣāṃ daśādināni jñeyāni ||

atha daśāphalavicāraḥ | tatra daśāphalavicāre viśeṣam āha tejaḥsiṃhaḥ |

samyag dhiyābdapadaśādhipayoś ca pūrvaṃ

vācyaṃ phalaṃ tadanu janmakhagānusārāt |
varṣodbhavaṃ janibhavaṃ ca daśāvipāka-

kālottham atra ca balatritayaṃ vicāryam ||
sūtau ca varṣasamaye'pi daśāvipāka-

kāle ca yo balayutaḥ sakalāpi tasya |
śreṣṭhā daśā tv aparadṛṣṭiyutisvadhātu-

sthānādibhedavaśapākaphalenduvīryāt ||
yo janmanīha sabalo vibalo'bdakāle

tatkālamadhyamabalaś ca daśā tadīyā |
ādye smṛtā laghuphalā viphalāparārdhe

jñeyā viparyayaphalā balavaiparītye ||
varṣe ca janmani balī vibalo vipāke

pāke balī ca vibalaḥ prasavābdakāle |
kālatraye'pi khalu madhyabalas trayo'mī

dātuṃ kṣamā bahuphalaṃ na ca yogajātam ||
yo vīryavān januṣi madhyabalaś ca varṣe

vīryojjhitaḥ śritadaśaḥ sa dale daśāyāḥ |
pūrve tu pūrṇaphalado'lpaphalo'parārdhe

kāryo viparyayavidhir viparītavīrye ||
vīryojjhitas trisamaye bahuduḥkhadāyī

yāvad balaṃ tu khacarasya phalaṃ ca tāvat |
yāvanty ahāny adhigataḥ sadṛśo balīyāṃs

tāvanti caiva suphalas tu sadābdavīryāt ||
ādhāram indujabalaṃ nikhilagrahāṇām

āhur balasya khalu daivavidaḥ purāṇāḥ |
tasmāc chubhāśubhaśaśāṅkabalādinotthaṃ

dadyuḥ phalaṃ nijadaśāsu śubhāśubhaṃ ca | iti |

atha daśāphalavicāre viśeṣam āha samarasiṃhaḥ |

varṣapatir yo jāto varṣadaśāyāṃ ca sa prabhuḥ kathitaḥ |
nijadhātvanusāravaśāt tasyādeśyaṃ phalaṃ viduṣā ||

tejaḥsiṃho'pi |

varṣeśvaro nikhilavarṣadaśeśvaro'tra

prokto balābalavaśena śubhāśubhaṃ ca |
dhatte svadhātujaphalaṃ prathamaṃ tato'tha

samyak trikālajanitaṃ balam asya bodhyam ||

ayam arthaḥ | varṣe varṣeśvarasyaiva daśāphalaṃ jñeyam | anyeṣāṃ grahāṇāṃ nijadaśāmitair dinair varṣeśadaśāyām antardaśāphalaṃ jñeyam | etat spaṣṭam uktaṃ tukajyotirvidbhiḥ |

varṣasvāmidaśāntare nijaphalās tābhyo'pi sūkṣmā daśāḥ | iti |

atrāpi yena graheṇa varṣeśa itthaśālaṃ karoti tasyaiva phalaṃ pūrṇaṃ jñeyam | anyasya phalaṃ kiṃcin nyūnaṃ jñeyam iti samarasiṃhaḥ ||

atha sūryādigrahāṇāṃ caturvidhadaśāphalāni tājikasāravāmanoktāni krameṇa likhyante |

gajāśvalābhaṃ balakāntivṛddhiṃ karoti bhūpatvam atho sakhitvam |
survarṇaratnāmbarabhūmilābhaṃ divāpatiḥ pūrṇabalo narāṇām ||
mānodayaṃ grāmapureṣu deśe vāṇijyato bahulārthalābham |
datte hi dārāsutamitrabhūpaiḥ prītiṃ nṛṇāṃ madhyabalo dineśaḥ ||
svabandhubhir svajanair virodhaṃ bhramodayaṃ dīptibalārthanāśam |
karoti nūnaṃ svadaśāpraveśe tāpārtikṛn naṣṭabalo dineśaḥ ||
śatror bhayaṃ nṛpater bhayaṃ ca

dhanopaghātaṃ vadhabandhanādyam |
karoti rogāgamanaṃ ca śokaṃ

balakṣayaṃ dagdhabalo dineśaḥ ||
lagnāt trilābhārinabhaḥsthito'rko nindyo'py asāv ardhaphalo daśāyām |
yāti tv asau madhyabalaḥ śubhatvaṃ sampūrṇavīryo'tiśubho niruktaḥ ||

vāmanaḥ |

nṛpatitvaṃ pradhānatvaṃ tejo hastyaśvavāhanam |
svadaśāyāṃ phalaṃ caiva datte pūrṇabalo raviḥ ||
vyāpāraṃ tu puragrāmād dravyalābhaṃ sukhāni ca |
svadaśāyāṃ phalaṃ caiva datte madhyabalo raviḥ ||
tejobhraṃśaṃ tathā ghātaṃ naiḥsvyaṃ bāndhavavigraham |
svadaśāyāṃ phalaṃ caiva datte nindyabalo raviḥ ||
rogaṃ ghātaṃ bhayaṃ śokaṃ vadhaṃ bandhanam eva ca |
nānānarthān mahākleśaṃ datte naṣṭabalo raviḥ ||

iti raviḥ |

nṛpāspadatvaṃ nṛpater dhanāptiṃ śatror vināśaṃ sukham adbhutaṃ ca |
strīraupyaśuklāmbaramauktikāptiṃ karoti sampūrṇabalo mṛgāṅkaḥ ||
vāṇijyato'rthāgamanaṃ ca loke

bhūpatvam annāmbaramitralābham |
datte svagehād atulaṃ ca saukhyaṃ

dharmodayaṃ madhyabalo mṛgāṅkaḥ ||
vairaṃ svamitrair nijabandhudāraiḥ

saukhyārthanāśaṃ prakaroti śīghram |
śleṣmodayaṃ vātakaphodayaṃ ca

kāntikṣayaṃ naṣṭabalo mṛgāṅkaḥ ||
bhikṣāṭanaṃ kleśavivādavairaṃ dhanapraṇāśaṃ prakaroti putraiḥ |
vairaṃ kaphārtiṃ manasi pramohaṃ rātrīśvaro dagdhabalo narāṇām ||
lagnāt trivittāyagato'pi candro nindyo hi dhatte'rdhaphalaṃ daśāyām |
yāti tv asau madhyabalaḥ śubhatvaṃ sampūrṇavīryo'tiśubho niruktaḥ ||

vāmanaḥ |

padaprāptiṃ nṛpād rājyaṃ strīlābhaṃ sukhasampadam |
sthānaprāptiṃ manaḥsaukhyaṃ datte pūrṇabalaḥ śaśī ||
vāṇijyaṃ saphalaṃ kuryāt svagehe'pi mahāsukham |
jñātiprādhānyam aiśvaryaṃ dadhyān madhyabalaḥ śaśī ||
dehe māndyaṃ suhṛddveṣaṃ mahāglāniṃ dhanakṣayam |
mitravairaṃ manastāpaṃ datte'dhamabalaḥ śaśī ||
tejohāniṃ mahākleśaṃ śītajvarakaraṃ param |
dauḥsthyaṃ pāpasamācāraṃ kuryān naṣṭabalaḥ śaśī ||

iti candraḥ |

kṣitisutaḥ sabalaḥ pṛtanādhipaṃ

tanubhṛtaṃ prakaroti raṇe jayam |
kanakatāmradhanāni dadāty asau

vividhasaukhyapadaṃ nṛpasaṃgamam ||
nṛpajanaiḥ kalaho'vaninandane bhavati madhyabale svabalakṣayaḥ |
parikaroti tanau rudhirāmayaṃ ripubhayaṃ sutadārabhayaṃ nṛṇām ||
vivādaṃ khalair vigrahaṃ putradārais

tathā vairito bhītim ugrāṃ narāṇām |
karoty eva bhaumo vinaṣṭo vinaṣṭaṃ

phalaṃ kṛtsnakaṃ cālpasaukhyaṃ nitāntam ||
vighāto'rthanāśaḥ svabhṛtyair virodhaṃ

mahāsaṃgare mṛtyukaṣṭaṃ svadehe |
kuje dagdhavīrye svavīryasya nāśaṃ

bhayaṃ śatruto raktapīḍā narāṇām ||
lagnāt triṣaṣṭhāyagato mahījo nindyo'pi so'rdhaḥ phalado daśāyām |
yāti tv asau madhyabalaḥ śubhatvaṃ sampūrṇavīryo'tiśubho niruktaḥ ||

vāmanaḥ |

kujaḥ pūrṇabalo dadyāt saṃgrāme vijayaśriyam |
daṇḍanāthapadaprāptiḥ senānāyaka eva ca ||
madhyavīryaḥ kujaḥ kuryāt tejasvitvaṃ jayaṃ raṇe |
rājyatantraṃ sthapatyaṃ ca rājyaṃ cālabhyam eva ca ||
hīnavīryaḥ kujaḥ kuryād bhaṅgaṃ kleśaṃ mahāgadam |
dehe ghātaṃ tu vaikalyaṃ raktasrāvaṃ mukhāt tathā ||

vivādaṃ vigrahaṃ yuddhaṃ jhakaṭaṃ ca mahābhayam |
svadaśāyāṃ phalaṃ caiva datte naṣṭabalaḥ kujaḥ ||

iti bhaumaḥ |

svabuddhito'rthāgamanaṃ ca rājyaṃ

saukhyaṃ ca hastārjitavittam ugram |
sampūrṇavīryānvitasomasūnur

datte vilāsaṃ svajanaiś ca bhṛtyaiḥ ||
sadbuddhivṛddhiṃ sutavittalābhaṃ

vidyāvilāsaṃ svajanaiś ca saukhyam |
somātmajo madhyabalo daśāyāṃ

datte hi saukhyaṃ vividhaiḥ prapañcaiḥ ||
kaṣṭodayaṃ saukhyabalārthanāśaṃ kīrtikṣayaṃ bhītim athārtim ugrām |
prāpnoti vairaṃ svajanaiś ca bhṛtyair nindye vipāke khalu candrasūnoḥ ||
svajātiduḥkhaṃ khalu vairam ugraṃ

kuryāc ca lokaiḥ saha cālpasaukhyam |
vidyārthanāśaṃ kumatiṃ kṛśatvaṃ

datte viśeṣeṇa budho hi dagdhaḥ ||
tyaktārirandhrāntyagato'nyato jño nindyo'pi so'rdhaḥ phalado daśāyām |
yāti tv asau madhyabalaḥ śubhatvaṃ sampūrṇavīryo'tiśubho niruktaḥ ||

vāmanaḥ |

sevayā sukhasaṃvṛddhir dhanalābho mahāyaśaḥ |
svabuddhyā rājyalābhaṃ ca kuryāt pūrṇabalo budhaḥ ||
dharmasiddhiṃ sukarmāptim atulām unnatiṃ tathā |

paṭhanāl lekhanād rājyaṃ dadyān madhyabalo budhaḥ ||
mānanāśaṃ mahākaṣṭaṃ dhananāśaṃ mahad bhayam |
kaliṃ gehe tathākīrtiṃ dadyād dhīnabalo budhaḥ ||
deśād deśāntaraprāptiṃ ghātaṃ bandhukulakṣayam |
bandhanaṃ buddhidoṣeṇa dadyān naṣṭabalo budhaḥ ||

iti budhaḥ |

aiśvaryalābhaṃ nṛpateś ca mānaṃ kāntyudgamaṃ rājyasamāgamaṃ ca |
datte narāṇāṃ sabalaḥ surejyo hemāmbarādyaṃ vividhaṃ vilāsam ||
vyāpārato'rthāgamanaṃ gurutvaṃ nṛpaiḥ suhṛttvaṃ sutadārasaukhyam |
prāpnoti mitrāmbaradharmalābhaṃ vācaspater madhyabalasya pāke ||
dāridryaduḥkhaiḥ paripīḍitāṅgaṃ dharmārthanāśaṃ ripujaṃ bhayaṃ ca |
strīputramitraiḥ kalahaṃ surejyo naṣṭo vinaṣṭaṃ prakaroti sarvam ||
duṣṭāmayārtiṃ dhanadharmanāśaṃ ripor bhayaṃ nṛpates tathaiva |
sukhakṣayaṃ mitrasutair virodhaṃ karoti dagdhaḥ surarājapūjyaḥ ||
lagnāt ṣaḍaṣṭāntyabhabhinnasaṃstho nindyo guruś cārdhaphalo daśāyām |
yāti tv asau madhyabalaḥ śubhatvaṃ sampūrṇavīryo'tiśubho niruktaḥ ||

vāmanaḥ |

maṇḍalasvāmitāṃ tejo narendratvam athāpi |
dhanam aiśvaryam ārogyaṃ dadyāj jīvo balādhikaḥ ||
vijñānaśāstrādhigamam ācāryatvaṃ nṛpāt sukham |

saukhyaṃ rājyādhikāraṃ ca dadyān madhyabalo guruḥ ||
dehe rogavivṛddhiṃ ca dāridryaṃ dharmavicyutim |
parābhavaṃ ripor bhītiṃ dadyān nyūnabalo guruḥ ||
dhananāśaṃ sthānanāśam ādhivyādhisamudbhavam |
dantapīḍāṃ karoty eva varṣe naṣṭabalo guruḥ ||

iti guruḥ |

rājyaṃ kalatraṃ ca sukhaṃ vilāsaṃ datte dhanaṃ kāñcanabhūpamānam |
śukrasya sampūrṇabalasya pākaḥ putrodayaṃ mitrasamāgamaṃ ca ||
strīpakṣato'rthāgamanaṃ ca saukhyaṃ miṣṭānnapānaṃ varasundarīś ca |
daityādhipo madhyabalo hi dhatte govājicitrāmbaravittalabdhim ||
itas tataḥ sambhramaṇaṃ ca puṃsāṃ karoti vijñānayaśo'rthanāśam |
sahotthamitrātmajakāminībhiḥ kleśaṃ sito naṣṭabalo'tikaṣṭam ||
putrakṣatiṃ rogabhayaṃ ca kaṣṭaṃ sukhārthanāśaṃ svajanair virodham |
prāpnoti dagdhe bhṛguje nitāntaṃ svamitradārādibhayaṃ ca puṃsām ||
lagnād vyayāṣṭārigṛhaṃ vihāya

daityādhipaḥ śeṣagṛhe'rdhadaḥ syāt |
nindyo'pi madhyaḥ śubhakṛn niruktaḥ

sampūrṇavīryo'tiśubhapradaḥ syāt ||

vāmanaḥ |

rājyaṃ lakṣmīṃ kalatraṃ ca putramitrasubhogyatām |
svadaśāyāṃ phalaṃ caiva datte pūrṇabalo bhṛguḥ ||
daṇḍeśaḥ sarvaśāstrajñaḥ svapakṣāc ca mahādhanam |
svadaśāyāṃ phalaṃ caiva dadyān madhyabalaḥ sitaḥ ||
bhramaṇaṃ niṣphalā sevā strīpakṣād asukhaṃ bhavet |
svadaśāyāṃ phalaṃ caiva dadyād alpabalaḥ sitaḥ ||

putraśokaṃ gṛhabhraṃśaṃ pathi mṛtyuṃ dhanakṣayam |
svadaśāyāṃ phalaṃ caiva datte naṣṭabalo bhṛguḥ ||

iti bhṛguḥ |

dadāti sampūrṇabalo'rkaputro nīcādhipatyaṃ gajaveśmalabdhim |
durgādisaṃsthānam atho sukhāptiṃ vāsāṃsi navyāni parāṅganāptim ||
kharoṣṭrakośādikadurgarakṣāṃ śanaiścaro madhyabalo nitāntam |
karoty anarthāgamanaṃ khalatvaṃ sukhārthanāśaṃ svajanair virodham ||
dhanakṣayaṃ caurabhayāribhītiṃ karoti vairaṃ svajanaiś ca mitraiḥ |
pataṅgajo naṣṭabalo narāṇāṃ sukhaṃ na kiṃcit svadaśāpraveśe ||
viyogaduḥkhaiḥ paritaptadehaṃ mitrārthanāśaṃ maraṇaṃ prakuryāt |
kharāṃśujo dagdhabalo nitāntaṃ duḥkhaṃ svadāraiḥ svasutair nitāntam ||
lagnāt triṣaṣṭhāyagato'rkaputro nindyo'pi so'py ardhaphalo daśāyām |
yāti tv asau madhyabalaḥ śubhatvaṃ sampūrṇavīryo'tiśubho niruktaḥ ||

vāmanaḥ |

aṭavyāṃ deśabhūpatvaṃ bhinnadeśādhikāratām |
svadaśāyāṃ phalaṃ caiva datte pūrṇabalaḥ śaniḥ ||
kośaguptiḥ kharoṣṭrāṇāṃ durgamārgādirakṣaṇam |
svadaśāyāṃ phalaṃ caiva datte madhyabalaḥ śaniḥ ||
viyogaṃ vigrahaṃ vyādhiṃ vikārān maraṇaṃ dhruvam |
svadaśāyāṃ phalaṃ caiva dhatte'dhamabalaḥ śaniḥ ||
nīcasevā gṛhodvegas tathā caurād dhanakṣayaḥ |
svadaśāyāṃ phalaṃ caiva datte naṣṭabalaḥ śaniḥ ||

iti śaniḥ ||

atha lagnadaśāphalam uktaṃ varṣatantre |

daśā tanoḥ svāmiphalena tulyaṃ phalaṃ dadātīty aparo viśeṣaḥ |
care śubhā madhyaphalādhamā ca dvimūrtibhe'smād viparītam ūhyam ||
aniṣṭam iṣṭaṃ ca samaṃ sthirarkṣe

kramād dṛkāṇaiḥ phalam uktam ādyaiḥ |
satsvāmiyogekṣaṇataḥ śubhaṃ syāt

pāpekṣanāt kaṣṭaphalaṃ ca vācyam ||

hāyanottame'pi |

pūrve tribhāge carabhe śubhā syān madhyā dvitīye tv adhamā tṛtīye |
sthire tv aniṣṭā prathame tribhāge śubhā dvitīye ca samā tṛtīye ||
pūrve tribhāge dvitanāv aniṣṭā

madhyā dvitīye śubhadā tṛtīye |
daśā vilagnasya budhair niruktā

jñeyaṃ phalaṃ sveśabhavaṃ tribhedaiḥ || iti |

lagnadaśāviśeṣaphalaṃ hillāje |

hemamuktāphaladravyalābham ārogyam uttamam |
kurute svāmisanmānaṃ daśā lagnasya cottamā ||
lābhaṃ kaṣṭena vittasya maitrīhīnasya sevanam |
manaso vikṛtiṃ yāti daśā madhyā vilagnajā ||
videśagamanaṃ kleśaṃ buddhināśaṃ kaliṃ vyayam |
mahāhāniṃ ca kurute kaṣṭā lagnadaśā phalam ||
krūralagnadaśāmadhye saukhyaṃ svalpaṃ dhanavyayam |
dehe duḥkhaṃ tathā kaṣṭaṃ mātulasya ca jāyate |
svāmimitraśubhair dṛṣṭe lagne madhyaphalaṃ bhavet ||

iti lagnadaśāphalam |

atra grahād varṣeśaphalavad daśāphalam ity uktaṃ tejaḥsiṃhena |

varṣeśvarasya viṣaye dyusadāṃ yad uktaṃ

pūrvaṃ phalaṃ nijadaśāsu tad eva cintyam |
śreṣṭhaṃ ca madhyam adhamaṃ ca balānusārāt

samyak tato grahaphalaṃ prathamaṃ vicintyam ||

iti grahāṇāṃ daśāphalāni ||

athāntardaśānayanaṃ varṣatantre |

daśāmānaṃ samāmānaṃ prakalpyoktena vartmanā |
antardaśāḥ sādhanīyāḥ prāk pātyāṃśavaśena ca |
ādāv antardaśā pākapates tatkramato'khilāḥ ||

ayam arthaḥ | pūrvaṃ hīnāṃśavaśena pātyāṃśāś ca niṣpāditās tatra pātyāṃśayogena varṣasthānābhiṣiktaṃ daśāmānaṃ bhajet | labdham antardaśānayane dhruvako dinādikaḥ | tena grahapātyāṃśāḥ pūrvavad gomūtrikayā guṇitāḥ ṣaṣṭyopary upari yutā grahasyāntardaśāmānaṃ dinādikaṃ bhavet | tatra prathamato mahādaśāsvāmina evāntardaśā tato likhitakrameṇa tadagrimāntardaśā tataḥ sarvādhikāṃśagrahānantaraṃ punar atihīnāṃśakrameṇa mahādaśāsvāmipṛṣṭhaparyantam antardaśā jñeyā ||

atrodāharaṇam | tatra śukramahādaśā dinādyā 90|42|17 | idam eva daśāmānaṃ varṣasthānābhiṣiktaṃ kalpitam | tataḥ sarvapātyāṃśayogena 28|16|31 prāgvad bhaktaṃ labdho dinādiḥ sarvagrahāṇām antardaśādhruvakaḥ 3|12|28|30 | anena śukrasya pātyāṃśāḥ 7|7|27 guṇitāḥ ṣaṣṭyopary upari yutāḥ jātā dinādyā śukradaśāyāṃ śukrāntardaśā 22|51|13|26 | evaṃ sarveṣām apy antardaśāḥ sādhanīyāḥ | evam antardaśābhyo'pi vidaśāḥ sādhyā ity uktaṃ vāmanena |

antardaśādināni syus tebhyaḥ proktena vartmanā |
sādhyāni vidaśāyāś ca dināni phalasiddhaye |
śubhayogekṣaṇān maitryā tat phalaṃ paricintayet ||

atha grahāṇām antardaśāphalāni tājikasāre |

nṛpaprasādaṃ dhanadhānyalābhaṃ sukhāgamaṃ mitrasutodayaṃ ca |
datte divānāthadaśādhipāke vidhor daśā strīsvajanāt pramodam ||
senāpater nṛpater dhanāptiṃ mitrārthalābhaṃ bahulaṃ sukhaṃ ca |
bhānor daśāyāṃ yadi bhūmisūnoḥ karoti raktāmbarabhūmilābham ||
sukhārthanāśo ripurogabhītir nirudyamatvaṃ vyasanāgamaś ca |

kupātradāne sakalārthanāśo budhasya tigmāṃśudaśāvipāke ||
hemāśvalābhaṃ sujanāt suhṛttvaṃ strīputrato vividhaṃ ca saukhyam |
divādhināthasya daśāpraveśe jīvasya datte sunṛpeṇa saṅgam ||
vairodayaṃ satpuruṣān nitāntaṃ dharmārthanāśaṃ vividhaṃ ca kaṣṭam |
śukrasya ced ghasrapater daśāyāṃ daśā prakuryāt kumatiṃ kṛśatvam ||
kṣucchastrabhūpālabhayaṃ vivādaṃ dehe kṛśatvaṃ svajaneṣu vairam |
saurī daśā tīvrakarasya pāke nṛṇāṃ prayāty akṣirujaṃ vidhatte ||

atra svadaśāyām svāntardaśāphalaṃ pūrvoktaṃ grahāṇāṃ daśāphalam eva jñeyam | ity arkadaśāyām antardaśāphalam ||

pittāsrarogaṃ svatanau kṛśatvaṃ

bhūpād bhayaṃ cārthabhayaṃ virodham |
kuryāc chaśāṅkasya daśāvipāke

bhānoḥ praviṣṭā tvarato'rthanāśam ||
sukhārthanāśaṃ nṛpater virodhaṃ kustrīprasaṅgaṃ kujanair vivādam |
bhaumasya tārādhipater daśāyāṃ daśā nṛṇāṃ dehabhayaṃ kṛśatvam ||
nānārtharatnāni suvarṇalābhaṃ

nijeṣṭavṛddhiṃ priyatāṃ ca loke |
baudhī śaśāṅkasya daśāṃ praviṣṭā

buddher vivṛddhiṃ prakaroti saukhyam ||

puṇyodayaṃ brāhmaṇadevabhaktiṃ

nṛpād dhanāptiṃ sutamitrasaukhyam |
datte śaśāṅkasya daśāvipāke

prāptā daśā devapurohitasya ||
lābhaṃ nṛpād rājajanāt suhṛttvaṃ satputramitrād bahulārthalābham |
śaukrī daśā candradaśāpraveśe kuryāc charīre paramāṃ ca puṣṭim ||
svabāndhavair mitrasutaiś ca vairaṃ śatrūdayaṃ kāntibalārthanāśam |
karoti candrasya daśāvipāke daśā hi mandasya kalatrakaṣṭam ||

iti candradaśāyām antardaśāphalam ||

dhanāgamaṃ kāñcanabhūmilābhaṃ prapoṣaṇaṃ mitrasutādikānām |
daśā kharāṃśor dharaṇīsutasya daśāpraveśe prakaroti saukhyam ||
hiraṇyanārīrajatārthalābhaṃ karoti saukhyaṃ vijayaṃ ripūṇām |
tārādhināthasya daśā prayātā bhaumasya pāke tu śubhā narāṇām ||
asadvyayaṃ mitrasutair virodhaṃ bhayaṃ ripūṇām asukhaṃ narāṇām |
karoti bhaumasya daśāvipāke śaśāṅkasūnor vividhaṃ ca kaṣṭam ||
sukhārthanāśaṃ nijamitrakaṣṭaṃ karoti nūnaṃ svajanair virodham |
kubhojanaṃ bhūmisutasya pāke daśā prapannā surapūjitasya ||
khalair vivādaṃ svajanair virodhaṃ rogodayaṃ rājabhayaṃ ripūṇām |
karoti śukrasya daśā daśāyāṃ kujasya kaṣṭaṃ bahulaṃ narāṇām ||
cakṣuḥprapīḍāṃ prakaroti puṃsāṃ pāpāsrarukśatrubhayaṃ kṣitīśāt |
saurī daśā bhūmisutasya pāke yadi prayātā svajanair virodham ||

iti bhaumadaśāyām antardaśāphalam ||

nānārthalābhaṃ prakaroti puṃsāṃ lābhaṃ kṣitīśāt svajanāc ca saukhyam |
prāptā hi sūryasya daśā daśāyāṃ saumyasya nityaṃ vividhaṃ vilāsam ||
kaṣṭaṃ śarīre nijabandhuvairaṃ saukhyārthanāśaṃ ca bhayaṃ kṣitīśāt |
vātavyathāṃ somadaśā prapannā cāndrer daśāyāṃ prakaroti nityam ||
vraṇodayaṃ dadruvicarcikārtiṃ sukhārthahāniṃ bahulaṃ ca kaṣṭam |
karoti saumyasya daśāvipāke daśā hi bhaumasya parair vivādam ||
ārogyatāṃ sādhujaneṣu saukhyaṃ bhogān vicitrān dvijadevasevām |
daśā yadā devaguroḥ prayātā cāndrer daśāyāṃ prakaroti mānam ||
raupyāmbarasthānacatuṣpadānāṃ

lābhaṃ ca saukhyaṃ bahulaṃ vilāsam |
śaukrī daśā saumyadaśāvipāke

prāptā pratiṣṭhāṃ prakaroti puṃsām ||
vātārtikṛt kaṣṭam analparogaṃ kānter vināśaṃ nṛpater bhayaṃ ca |
saumyasya pāke yadi sūryasūnor daśā prayātā bahuvittanāśam ||

iti budhadaśāyām antardaśāphalam ||

strīputramitrair vividhaṃ vilāsaṃ prapūjanaṃ devagurudvijānām |
śatror vināśaṃ prakaroti bhānor daśā prayātā ca guror daśāyām ||
māṇikyamuktāphalahemalābhaṃ saukhyāni datte vividhāni puṃsām |
cāndrī daśā jīvadaśāvipāke sarvārthalābhaṃ vipulaṃ nitāntam ||

mānaṃ nṛpād rājajanāt suhṛttvaṃ ripor vināśaṃ prakaroti lābham |
vittasya bhaumasya daśā daśāyāṃ guror narāṇāṃ bahulaṃ sukhaṃ ca ||
yaśaḥpraṇāśaṃ svajanair virodhaṃ karoti mithyākalahaṃ svadāraiḥ |
śaśāṅkaputrasya daśā prayātā guror daśāyāṃ tv asukhaṃ ca kaṣṭam ||
vātodayaṃ vātakaphodayaṃ ca dharmārthanāśaṃ ripurogabhītim |
bhṛgor daśā jīvadaśāvipāke nṛṇāṃ vidhatte nṛpater bhayaṃ ca ||
parair virodhaṃ bahulaṃ ca kaṣṭaṃ

kaphodayaṃ dharmadhanakṣayaṃ ca |
saurī daśā jīvadaśāvipāke

nṛṇāṃ vidhatte nṛpater bhayaṃ ca ||

iti gurudaśāyām antardaśāphalam ||

duṣṭād bhayaṃ bhūmipater bhayaṃ pittodayaṃ dehabalārthanāśam |
bhānor daśā daityaguror daśāyāṃ nṛṇāṃ vidhatte paramaṃ ca kaṣṭam ||
svalpārthalābhaṃ kaphaśītapīḍāṃ svamitraputraiḥ svajanaiś ca dāraiḥ |
kleśaṃ ca datte bhṛgujasya pāke daśā ca tārādhipateḥ pramoham ||
veśyānurāgaṃ ca vipakṣabhītiṃ

vātāsrarugdharmadhanakṣayaṃ ca |
daśā ca bhaumasya bhṛgor daśāyāṃ

prāptā ca puṃsāṃ na sukhaṃ kadācit ||
sadbuddhivṛddhiṃ dvijadevabhaktiṃ vidyāvinodaṃ prabhutāṃ ca kīrtim |
lābhaṃ ca śukrasya daśāṃ prayātā baudhī daśā strījanitaṃ ca saukhyam ||
hiraṇyaratnāmbarabhojanāni lābhaṃ nṛpāt satpuruṣaiḥ suhṛttvam |
śaukrīṃ daśāṃ devapurohitasya daśā prapannā prakaroti saukhyam ||

drohaṃ svavargeṣu parair vinodaṃ sukhārthalābhaṃ prakaroti puṃsām |
pramādanidrākalahaṃ daśāyāṃ śukrasya māndī mahadīśatāṃ ca ||

iti śukradaśāyām antardaśāphalam ||

kleśaṃ pravāsaṃ bhayam iṣṭahāniṃ karoti vairaṃ sutamitradāraiḥ |
bhānor daśā bhānubhuvo daśāyāṃ karoti pīḍāṃ paramāṃ śarīre ||
kaṣṭena lābhaṃ tv asukhaṃ ca māndyaṃ

hṛdrogaduḥkhaṃ vividhaṃ karoti |
ālasyanidrābhayam ugravairaṃ

cāndrī daśā bhāskarajasya pāke ||
kleśāgamaṃ saukhyadhanārthanāśaṃ

kudharmasiddhiṃ paśuputrahānim |
kaujī daśā sūryasutasya pāke

karoti vairaṃ nijabandhumitraiḥ ||
sukhārthalābhaṃ nijamitraputraiḥ prītiṃ vidhatte vividhaṃ vilāsam |
mandasya pāke śaśinandanasya daśā narāṇāṃ nṛpasaṃgamaṃ ca ||
dharmānurāgaṃ vijayaṃ ripūṇāṃ nṛpaprasādaṃ bahulaṃ ca lābham |
saurer daśāyāṃ dhiṣaṇasya yātā daśā sukhārthāgamanaṃ karoti ||
surārcanaṃ brāhmaṇadevabhaktiṃ sukhārthalābhaṃ nṛpateḥ suhṛttvam |
śaukrī daśā sūryasutasya pāke karoti putrān vividhāṃś ca bhogān ||

iti śanidaśāyām antardaśāphalam ||

atra lagneśasyāntardaśāphalam eva lagnadaśāntardaśāphalaṃ jñeyam iti | atra śubhāśubhasūcakāntardaśā vāmanenoktāḥ |

candrārajīvā budhajīvaśukrā divākarendū ravijajñaśukrāḥ |
ravīnduśukrā budhajīvamandā jīvajñaśukrā ravitaḥ kramāt syuḥ ||
evam antardaśāyāś ca pācakāḥ śubhadā grahāḥ |
anye tv aśubhadā jñeyā evaṃ ca vidaśāphalam || iti |

atha gaurīmatadaśānayanaṃ mahādevamatena ca daśānayanam uktaṃ muktāvalyām |

janmanakṣatrataḥ proktā daśā gaurīmatāhvayā |
sūryendukujarāhvijyaśanijñaśikhibhārgavāḥ ||
daśeśā vahnibhāj jñeyāḥ kramāt triḥ parivartanāt |
syur daśādivasās teṣāṃ dhṛtis triṃśatimūrchanāḥ ||
vedeṣavo nāgayugā munyarthāḥ kṣitisāyakāḥ |
mūrchanāḥ ṣaṣṭir etebhyo dvādaśāṃśena māsajāḥ |
ṣaḍaṃśatulyās tv etāsāṃ nāḍikā dyuphale daśāḥ ||
athavā rudranakṣatrāt tritribhir bhair daśeśvarāḥ |

eta evaṃ bhavantīti mahādevena bhāṣitam ||
gaurīmatoktasya daśākramasya daśādimā bhavaśād upetā |
bhuktabhogyarkṣaghaṭīvinighnā sarvarkṣanāḍīviḥrtā dinādyam ||
dvidhā yad āptaṃ tv iha bhogyajaṃ yat tasya grahasyaiva likhed adhastāt |
daśāpramāṇaṃ parato grahāṇāṃ yathāstham agre'pi likhed adho'dhaḥ ||
prānte punar bhuktaghaṭīsamutthaṃ dinādyam ādyasya likhet khagasya | iti |

udāharaṇam | kasyāpi rohiṇī janmanakṣatraṃ | rohiṇī candrādhaḥsthā | ataḥ prathamavarṣe candrasya daśā dvitīyavarṣe bhaumasya tṛtīyavarṣe rāhor daśā | evam agre'pi jñeyam | athāsya janmani rohiṇīnakṣatrasya bhuktaghaṭikāḥ 40 bhogyaghaṭikāḥ 20 | tatrāṣṭamavarṣapraveśe śukradaśā

jātā | tasyā dināni 60 bhuktaghaṭībhiḥ 40 guṇitāni 2400 sarvarkṣaghaṭī- 60 bhaktāni 40 jātāni śukradaśābhuktadināni | atha daśādināni 60 bhogya- 20 guṇāni 1200 sarvarkṣaghaṭī- 60 bhaktāni 20 jātāni śukradaśāyā bhogyadināni | tatrāṣṭamavarṣe ādau śukradaśā bhogyadinamitā 20 tato raveḥ 18 tataś candrasya 30 bhaumasya 21 rāhoḥ 54 guroḥ 48 śaneḥ 57 jñasya 51 ketoḥ 21 | punaḥ prānte śukrasya daśā bhuktadinamitā 40 jñeyā ||

atra gaurīmatadaśā mahādevamatadaśā balarāmamatadaśā ca māsapraveśe māsapraveśanakṣatrāj jñeyā | dinapraveśe dinapraveśaspaṣṭalagnanakṣatrāj jñeyā | yathā meṣe trayodaśāṃśaviṃśatikalāparyantam aśvinīnakṣatram evaṃ sarvatra jñeyam | asyā eva nāmāntaraṃ muddadaśeti | muddadaśānayane sugamopāyo miśrakṛtaḥ |

janmarkṣasaṃkhyāsahitā gatābdā dṛgūnitā nandahṛtāvaśeṣāḥ |
ācaṃkurājīśabukeśupūrvā grahā daśeśāḥ syur ihābdamadhye ||

atrāntardaśāḥ sugamopāyena muddagranthe uktāḥ |

vedā nāgāḥ śarāḥ sapta digrasāṅkaṃ śarā rasāḥ |
sūryādīnāṃ ca guṇakās tair nighnā svadaśāmitiḥ ||
ṣaṣṭyāptāntardaśā tasya jāyate'tiparisphuṭā |
yasya varṣaṃ bhavet tasya prathamā ca daśā bhavet ||
anyās tadagrimasthānād evam antardaśā api |
pāpavarṣe bhaved duḥkhaṃ śubhavarṣaṃ sukhāptaye || iti |

atha gaurīmatadaśāsu grahāṇām antardaśācakram |

atha sūryādīnāṃ daśāntardaśāphalaṃ tatraiva |

sūrye rājakulād bhītiḥ pīḍā syāt pittasambhavā |
vipattayaś ca bandhūnāṃ vittānāṃ vyaya eva ca ||
śāntiṃ ripupratāpānāṃ nairujyaṃ dhanasampadam |
kurute'ntargataś candro daśāyāṃ caṇḍarociṣaḥ ||
kujo vijayam atyugraṃ hemaratnaṃ nṛpāt sukham |
cāndriḥ śatrukulād bhītiṃ kuṣṭhapāmādikān gadān |
dāridryapāpavyasanaṃ rogebhyo'pi paricyutiḥ ||
vilāsaṃ vividhaṃ dharmakriyātatparamānasam |
pittajvaraṃ ca rogādīn dehatyāgaṃ ca bhārgavaḥ ||
mātṛpitṛbhayaṃ caiva vittānāṃ vyaya eva ca |
śanir nṛpād bhayaṃ dainyaṃ vairivṛddhiṃ dhanakṣayam ||
arthanāśo'nyadeśeṣu gamanaṃ gauravālpatā |
śatrurājakulād bhītir anartho bahudhā bhavet ||

iti ravimuddaphalam ||

cāndryāṃ strīsutabhūlābho vastrābharaṇasaṃyutaḥ |
svapakṣavairaṃ kanyāyā janma nidrāratis tathā ||
indor daśāyāṃ mārtaṇḍe vijayārogyasampadaḥ |
bhaume caurāt kośanāśo raktapittādikān gadān ||
candraje vittaturagalābho vittasukhāni ca |
dhanālaṃkārahastyaśvam akasmāt surapūjite ||
strīsukhaṃ ca susaṅgaṃ ca śukre'laṃkāralabdhayaḥ |
rogavyasanaśokāś ca bandhuto'bhibhavaḥ śanau ||

vahniśokabhayaṃ ghoraṃ bandhūdvegaṃ dhanakṣayam |
śriyo lābhaṃ striyo hāniṃ ketāv antargate vidhoḥ ||

iti candramuddam ||

bhaume śatruvimardaś ca vigraho bāndhavaiḥ saha |
raktapittakṛtā pīḍā parastrībhiḥ samāgamaḥ ||
bhānau bhaumadaśāntaḥsthe pracaṇḍaḥ sāhasī jayī |
candre sukhaṃ suhṛdvṛddhir maṇimauktikasaṃcayaḥ ||
budhe pittabhavā pīḍā nāśo vairibhayaṃ mahat |
gurau bhūpatimitratvaṃ suhṛttvāsaktacittatā ||
śukre raṇād bhayaṃ vyādhivyasanāni dhanakṣayaḥ |
śanau dine dine duḥkham asahyavyasanāgamam ||
karmārthanāśam udvegaṃ bandhuvairādikaṃ bhayam |
svanāśo dehapīḍā ca ketāv antargate kuje ||

iti kujamuddam ||

baudhyāṃ bandhusamāyogo mitradharmasamāgamaḥ |
prītir janasya vipulā dehapīḍā tridoṣajā ||
cāndrer daśāyām uṣṇāṃśau dantisvarṇāmbarāptayaḥ |
candre vicarcikākuṣṭharājarogādikaṃ bhayam ||
bhaume kleśaḥ śirorogo bandhuvairaṃ mahad bhayam |
gurau rogādibhir yukto bhṛgau rājyasugandhimān |
śanau pāpasukhāsaktaḥ pracaṇḍo madanoddhataḥ ||

bandhunāśo manastāpo dehatyāgo dhanakṣayaḥ |
suhṛdbandhusutair dvandvaḥ ketau mitrakalir bhavet ||

iti budhamuddam ||

jaivyāṃ mānadhanaprāptir devabrāhmaṇapūjanam |
karṇarogas tathā vairaṃ svajanaiś ca kalir bhavet ||
sukhī gurukṣemavāṃś ca sūrye jīvadaśāṃ gate |
candre bahuvidhā labdhir nirjitārir mahīsute ||
śūropasevī caṇḍaś ca paritāpī sukhī kuje |
pitror bhaktiḥ suhṛdyukto nīruk sukhayuto budhe ||
śukre cintāhṛtiḥ śatrubrāhmaṇāśrayajīvanam |
parāṅganādisaṃsaktaḥ śanau sukhadhanojjhitaḥ ||
bandhudveṣo mṛṣāvādaḥ svāmitas tu nirāśrayaḥ ||

iti gurumuddam ||

śaukryāṃ strīsaṃgamo lābho vastrābharaṇasaṃyutaḥ |
kauśalyaṃ mahatī kīrtir dhanalābhaś ca jāyate ||
ravau sitadaśāntaḥsthe bandhanaṃ codarāmayaḥ |
kāmalaṃ maulidaśananakharogāḥ kalānidhau ||
bhaume hy upadravo bhūmināśaḥ pittarujo'sraruk |

budhe dhanarddhir bhūlābhaḥ sukhavitteṣṭalābhakaḥ ||
jīve dhanasukhaṃ deśasampattiḥ śīladharmakau |
vṛddhāṅganāratiḥ saure ripusaumyādhikāritā ||
mṛtir bhayakṛtaṃ śokaṃ duḥkhaprāptir na saṃśayaḥ |
agnidāho jvaro ghoraḥ kanyājanma striyāś cyutiḥ ||

iti śukramuddam ||

śānaiścaryāṃ dehapīḍā putradāraiś ca vigrahaḥ |
tandrā śramo buddhināśo videśagamanaṃ bhavet ||
putrārthamitrastrīnāśo daśāyāṃ bhāskare phalam |
strīhataṃ bandhuviśleṣaḥ kalir mṛtyuḥ sudhākare ||
bhaume duḥkhaṃ rujo deśatyāgo bahuvidherṣyatā |
budhe sukhaṃ subhagatā satkāro vijayo dhanam ||
jīve samucitaṃ saukhyaṃ puragrāmagaṇeśatā |
anekakāminīmitraṃ yaśo vittāni bhārgave ||
bandhūdvegaṃ mahāduḥkham arthanāśo mahad bhayam |
agnidāho jvaro ghoraḥ kanyājanmāṅganāsukham ||

iti śanimuddam ||

svarbhānau jāyate duḥkhaṃ bandhūnām ātmano rujaḥ |
deśāntareṣu gamanaṃ dhananāśo'rivigrahaḥ ||

rāhor daśāyāṃ bhāryāyā vipattir bāndhavakṣayaḥ |
arthanāśo'nyadeśeṣu gamanaṃ gauravālpatā ||
aśubhaṃ vānyajaṃ dainyaṃ vyādhibhītiṃ sutakṣayam |
kurute siṃhikāsūnor bhānur antar daśāṃ gataḥ ||
vahniśokabhayaṃ ghoraṃ bandhūdvegaṃ dhanakṣayam |
karoti siṃhikāsūnor vidhur antar daśāṃ gataḥ ||
kāmārthanāśam udvegaṃ bandhuvairādikaṃ bhayam |
karoti siṃhikāsūnor bhūmijo'ntar daśāṃ gataḥ ||
bandhunāśaṃ manastāpaṃ deśatyāgaṃ dhanakṣayam |
karoti bahuduḥkhāni rāhor antargato budhaḥ ||
bandhudveṣaṃ mṛṣāvādaṃ samyag bandhunirāśrayam |
karoti siṃhikāsūnor gurur antar daśāṃ gataḥ ||
bandhūdvegaṃ mahāduḥkham arthanāśaṃ mahad bhayam |
śarīre kleśam āpnoti rāhor antargate site ||
mṛtiṃ bhayakṛtaṃ śokaṃ duḥkhaprāptim asaṃśayam |
karoti siṃhikāsūnoḥ śanir antar daśāṃ gataḥ ||

iti rāhumuddam ||

ketor daśāyāṃ syād vādo dravyaputrakṣayo'sukham |
śatrurājakulād bhītir anartho bahudhā bhavet ||
agnidāho jvaro ghoraḥ kanyājanma striyāś cyutiḥ |
ketor antargate sūrye rājñā saha kalir bhavet ||
arthanāśo'rthalābhaś ca sukhaduḥkhaṃ ca jāyate |
strīlābhaś ca striyo hāniḥ ketor antargate vidhau ||
prajayā saha saṃvādaś cauravahnyādijaṃ bhayam |

svanāśo dehapīḍā ca ketor antargate kuje ||
caurair śatrubhir yuddhaṃ dehatyāgo'bhijāyate |
dehapīḍā jvaras tīvraḥ ketor antargate budhe ||
dvijendraiḥ saha samprītir nṛpapūjyair amarṣibhiḥ |
kulastrīṣu sutotpattiḥ ketor antargate gurau ||
ketor antargate śukre vipraiḥ saha kalir bhavet |
vātapittakṛtā pīḍā gotrajaiḥ saha vigrahaḥ ||
videśagamanaṃ duḥkhaṃ ketor antargate'rkaje |
suhṛdbandhusutair dvandvo bhūnimittaṃ kalir bhavet |
iṣṭaiś ca raṇasaṃvādau rāhau ketvantarasthite ||

iti ketumuddam ||

iti muddadaśāvicāre sarvagrahāṇāṃ muddāntardaśā samāptā | atra svadaśāphalam eva svāntardaśāphalaṃ jñeyam | atha yatra grahanāma noktaṃ tatrārdhaślokena pūrvoktagrahād agrimagrahaphalaṃ jñeyam iti viśeṣaḥ | samāpteyaṃ gaurīmatadaśā muddābhidhā | mahādevamatadaśāphalam etad eva jñeyam ||

atha rāmamatadaśā tājikamuktāvalyām uktā |

balarāmamatād raudrāc catustribhir iha kramāt |
daśeśā nakhapañcāśadbhāni śaileṣavaḥ surāḥ |

tryaṅgāni khābdayaḥ pūrṇaśailās taddivasā matāḥ |
varṣapraveśanakṣatrād daśeyaṃ rāmasammatā ||
baloktito yasya daśāgrahasya yādyā daśā syād bhavaśād dinādyā ||
catustrinakṣatrapater bhajet tāṃ svabhapramityaikakabhasya bhuktiḥ |
vartamānasya tu bhasya bhuktiḥ tadbhabhuktaiṣyaghaṭīvinighnā ||
bhājyātha tadbhasya gataiṣyanāḍīyogena labdhe gatagamyake staḥ |
yute vidheye gatagamyabhānāṃ bhuktyā dinādye gatagamyake staḥ ||
prākpākanāthadyucarasya tasya gamyapramāṇādidaśā dinādyā |
parāḥ pareṣāṃ dyusadāṃ yathā syāt prānte punar yātamitādimasya || iti |

udāharaṇam | varṣapraveśe puṣyanakṣatraṃ tenādau sūryadaśā jātā dinādyā 20 | atheyaṃ daśā caturnakṣatreśā | ato daśādināni caturbhaktāni labdhā 5 ekaikanakṣatrasya dinādyā bhuktiḥ | atha puṣyanakṣatrasya bhuktaghaṭībhir 12 bhasya bhuktir 5 guṇitā 60 sarvarkṣaghaṭī- 60 bhaktā labdhā puṣyasya gatā bhuktir dinātmikā 1 | iyaṃ gatanakṣatrayor ārdrāpunarvasvor bhuktyā 10 yutā 11 jātā raver daśā gatā | atha puṣyabhogyaghaṭībhiḥ 48 bhabhuktir 5 guṇitā 240 sarvarkṣaghaṭī- 60 bhaktā labdhā 4 puṣyasya gamyā bhuktiḥ | iyaṃ gamyabhasyāśleṣābhidhasya bhuktyā 5 yutā 9 jātā raver gamyā daśā | tatrādau raver gamyadaśā dinātmikā 9 | tataś candrasya 50 bhaumasya 26|40 budhasya 56|40 śaneḥ 33|20 guroḥ 63|20 rāhoḥ 40 śukrasya 70 | punaḥ prānte gatadinamitā 11 raver daśā jñeyeti ||

atra prakārāntaraṃ varṣaphalapradīpe |

varṣapraveśe dinabhetanāḍīnighnā daśādyasya khaṣaḍvibhaktā |
phalaṃ dinādyaṃ hi daśā gatā syāt tadūnitādyasya daśā tadeṣyā ||
varṣapraveśe prathamaṃ daśā tataḥ krameṇaivam ihetareṣām|
varṣasya cānte prathamasya yātā daśā bhaved abdaphalasya siddhyai ||
varṣapraveśe dinabhaṃ ca yat syāt tasyādhipatyādyadaśā bhavet |
tatas tu tatkheṭadaśākrameṇa daśā bhaveyuḥ sadasatphalārtham ||

atha janmakālābhāve janmarāśivaśād daśānayanam uktaṃ tatraiva |

janmakālādyabhāvaś cet kecij janmabhato viduḥ |
tad eva procyate puṃsāṃ śubhaṃ tad vārṣikaṃ phalam ||
janmany arkadaśā tato vidhudaśā yāvad dvitīyo ravis

tristhe'rke daśavāsarā śaśidaśā bhaumasya pākas tataḥ |
bandhusthe'dridinaṃ tato budhadaśā yāvat sutastho raviḥ

ṣaṣṭhe cābdhidinaṃ tataḥ śanidaśā syāt saptame digdinam ||

-- -- -- ⏑ ⏑ -- ⏑ -- ⏑ ⏑ ⏑ -- / -- -- ⏑ -- -- ⏑ --

nandasthe'ṣṭadinaṃ ravau gurudaśā diksthe tamo viṃśatiḥ |
śeṣe'rke tu ⏑ -- ⏑ -- ⏑ ⏑ ⏑ -- / -- -- ⏑ -- ṣaḍdinaṃ

-- -- syāt tu sitasya -- ⏑ ⏑ ⏑ -- / -- -- ⏑ -- -- ⏑ -- || iti |

atrāntardaśānayanaṃ phalasahitam uktaṃ tatraiva |

daśāḥ svapākair nihatāḥ khaṣaṭkarāmair hṛtā labdhaphalaṃ dinādyam |
antardaśāḥ syuḥ svadaśākrameṇa phalāni tāsāṃ kathayāmi cātaḥ ||
nṛpater bhayam atyugraṃ pīḍā syād raktapittataḥ |
karoti dhananāśaṃ ca svadaśāntargato raviḥ ||

idam eva daśāphalaṃ jñeyam |

alpāyāsena lābhaḥ syāt saṃgrāmādau jayas tadā |
ārogyaṃ strīsukhaṃ caiva raver antargate vidhau ||
ārogyaṃ strībhavaṃ saukhyaṃ jayo raktāmbarāgamaḥ |
anudyogena lābhaḥ syād bhaume sūryadaśāṃ gate ||
dhanahānir virodhaḥ syāt pīḍā sopadravādibhiḥ |
dhanavyayo hi sūryasya daśāntaḥsthe hi bodhane ||
mālapīḍā nṛpād bhītir udarāmayapīḍitam |
kṛṣṇavastūdbhavā hāniḥ sūryasyāntargate śanau ||
sukhena kāryasiddhiḥ syād dhanalābho mahān bhavet |
acintyo rājasanmāno gurau sūryadaśāṃ gate ||
kalaho mitraputrādyaiḥ kāryahānir nṛpād bhayam |
sevakebhyo vyayaś caiva rāhau sūryadaśāṃ gate ||
mohena nirbalatvaṃ ca strīvirodhaṃ dhanakṣayam |
kiṃcil lābhaṃ karoty arkadaśāyāṃ bhārgavo gataḥ ||

ity arkadaśāyām antardaśāphalam ||

lābhaḥ syāc chubhavastūnāṃ kanakāyasalābhakaḥ |
strīratiḥ śleṣmakopaś ca svadaśāntargato vidhuḥ ||
raktapittādyakopaś ca paraiś ca kalaho bhavet |
phalānāṃ vyavahāraḥ syād bhaume candradaśāṃ gate ||
catuṣpadādilābhaḥ syāt sukhaṃ dravyasya lābhakaḥ |
kalahaḥ strīsutādyaiś ca candrāntargatabodhane ||
śleṣmapīḍā vīryahāniḥ śūlapīḍā bhayaṃ tathā |
pitṛmātṛvirodhaḥ syāc chanau candradaśāṃ gate ||
vastrābharaṇalābhaḥ syāl lābhaḥ saurabhyavastutaḥ |
mānyatā svajanebhyaś ca candrasyāntargate gurau ||
niṣkāraṇaṃ tathodvego dehe pīḍā tathā vyayaḥ |
sevakāśrayasaṃjāto vidhor antargataṃ tamaḥ ||
strīsukhaṃ śvetavastūnāṃ lābhaṃ vai rājamānanam |
śatrunāśaṃ karoty āśu candrāntaḥstho hi bhārgavaḥ ||
śatrukṣayo nṛpāl lābho mānyatā saukhyam uttamam |
vastrālaṃkāralābhaḥ syād arke candradaśāṃ gate ||

iti candraphalam ||

raktapittakṛtā pīḍā ripubhyo'pi bhayaṃ bhavet |
saṃnipātodbhavā pīḍā svadaśāntargate kuje ||
pittādhikyaṃ virodhaḥ syān mitraputrādibhis tathā |
dhanavyayaṃ kvacil lābho bhaumasyāntargate budhe ||

virodho bāndhavaiḥ sārdhaṃ dhananāśo'ṅgapīḍanam |
saṃnipātādikā pīḍā śanau bhaumadaśāṃ gate ||
kāryopakramalābhau ca saṃgrāmādau jayas tathā |
dhanāgamaḥ suḥrtprāptir gurau bhaumadaśāṃ gate ||
agnicaurādijā pīḍā manaścintā vyayas tathā |
lābhahāniḥ kvacid vairaṃ bhaumasyāntargataṃ tamaḥ ||
caurāgnibhayam atyugraṃ vyayādhikyam anudyamam |
manaścintāṃ karoty eva bhaumasyāntargato bhṛguḥ ||
sahāyāt kāryasiddhiḥ syāl lābho rājño mahān bhavet |
strīsukhaṃ hi suhṛtprāptiḥ sūrye bhaumadaśāṃ gate ||
janena kāryasiddhiḥ syāt sukhaṃ putrādibhis tathā |
vairināśo dhanaprāptiś candre bhaumadaśāṃ gate ||

iti bhaumaphalam ||

strīsukhaṃ rājasanmānaḥ kāryasiddhis tathā bhavet |
buddhiprapañcatā lābhaḥ svadaśāntargate budhe ||
kalaho vāyupīḍā syād bhṛtyaiḥ saha dhanakṣayaḥ |
apavādo manastāpaḥ śanau budhadaśāṃ gate ||
suvarṇapaṭṭakūlādilābhaḥ karpūrasambhavaḥ |
suhṛtsamāgamaś caiva budhasyāntargate gurau ||
buddhināśo manastāpaḥ svalpalābho dhanavyayaḥ |
suhṛdbhūpativairaṃ ca rāhau budhadaśāṃ gate ||
strīpakṣāt svalpalābhaḥ syād rājño lābho mahān bhavet |
śvetavastvantaraprāptir budhasyāntargate bhṛgau ||
saukhyaṃ svajanabandhūnāṃ mitraputrādisaṃgamaḥ |

vairināśo jayaprāptiḥ sūrye saumyadaśāṃ gate ||
raktapittādipīḍā syād daurbalyaṃ svaśarīrake |
strīyoge kalahaś caiva candre saumyadaśāṃ gate ||
śirovyathā ca śūlaṃ syāt pīḍā syāt tu dhanakṣayaḥ |
vigrahaḥ svasutādyaiś ca bhaume budhadaśāṃ gate ||

iti budhaphalam ||

kuṭumbakalaho mitrair virodho dhanasaṃhatiḥ |
nṛpavairibhayaṃ caiva svadaśāntargate śanau ||
ārogyatā mahālābho mahadbhiḥ saha saṃgatiḥ |
dvijadevaguror bhaktiḥ śaner antargate gurau ||
cauravairinṛpād vāpi dhanasyodarapīḍanam |
duḥkhaṃ karoti māndyaṃ ca śaner antargataṃ tamaḥ ||
vairibhyo vijayaś caiva bhṛtyebhyo'pi dhanāgamaḥ |
strīsaukhyaṃ mitrasāphalyaṃ śukre śanidaśāṃ gate ||
kuṭumbakalahaś caiva dhanadhānyasya ca vyayaḥ |
īṣan manasi cintā ca sūrye śanidaśāṃ gate ||
catuṣpadādilābhaḥ syād vairināśo nṛpād bhayam |
strīsukhaṃ duḥkhanāśaś ca candre śanidaśāṃ gate ||
raktapittaprakopaḥ syāt kalaho bāndhavaiḥ saha |
dhanadhānyavyayaś caiva bhaume śanidaśāṃ gate ||
kalaho mitraputrādyair virodhaś caiva sarvadā |
śatrubhyo bhayam atyugraṃ budhe mandadaśāṃ gate ||

iti śaniphalam ||

kāryasiddhir nṛpād bhītir dhanadhānyādisampadaḥ |
pramehabhavapīḍā syāt svadaśāntargate gurau ||
dadrukaṇḍuprakopaś ca raktakopaḥ pramehataḥ |
balahānis tv arthanāśo rāhau jīvadaśāṃ gate ||
śukrasyāpi phalaṃ rāhuphalavad guruvad raveḥ |
strīsukhaṃ saṃtateḥ saukhyaṃ guror antargate vidhau ||
cintitasya ca kāryasya siddhiḥ syāt tu dhanāgamaḥ |
śarīrārogyakaṃ caiva bhaume jīvadaśāṃ gate ||
budhasyāpi phalaṃ bhaumaphalavac cātha vāyubhīḥ |
buddhināśo vyayaś caiva śanau jīvadaśāṃ gate ||

iti guruphalam ||

paradeśagamas tatra caurebhyo'pi mahad bhayam |
mānahāniḥ śastrapīḍā rāhau nijadaśāṃ gate ||
arthalābhaḥ kāryasiddhiḥ śukre rāhudaśāṃ gate |
jvarātisārarogaś ca rāhor antargate ravau ||
candrasya rāhuvac cārdharavivad bhaumajaṃ phalam |
budhasya śukravac cārdharāhuvac ca śaneḥ smṛtam ||
samau lābhavyayau caiva mitraśatrusamāgamaḥ |
miśraṃ caiva phalaṃ vācyaṃ gurau rāhudaśāṃ gate ||

iti rāhuphalam ||

strīsaukhyaṃ nṛpamānaḥ syād raupyāśvādisamāgamaḥ |
śvetavastos tathārogyaṃ svadaśāntargate bhṛgau ||
yatnena kāryasiddhiḥ syād rājasanmānam eva ca |
mahatī prītir ārogyaṃ ravau śukradaśāṃ gate ||
strīsukhaṃ śvetavastūnāṃ lābhaṃ vai rājamānatām |
karoti śatrunāśaṃ ca candre śukradaśāṃ gate ||
kvacid duḥkhaṃ kvacit saukhyaṃ kvacil lābhaṃ kvacid yaśaḥ |
prāpnoti puruṣo nityaṃ candre śukradaśāṃ gate || iti pāṭhaḥ |

saṃtāpaḥ kalahaś caiva pittakopasamāgamaḥ |
śatrūṇāṃ raktakopaś ca bhaume śukradaśāṃ gate ||
kaṇḍūraktātipittaṃ ca vihāro hemasambhavaḥ |
dhanadhānyavyayaś caiva śukrasyāntargate budhe ||
akasmāc ca dhanaprāptiḥ parebhyo hīnavastutaḥ |
lābhaḥ syād bhārgavasyāntar daśā yadi śanes tadā ||
rājyaprāptir dravyalābhas tv alpāyāsena karma ca |
saphalaṃ ca bhavec chukradaśāmadhye guror yadā ||
svajanaiś ca virodhaḥ syād vāyuś codarasambhavaḥ |
śūlarogo vyayaś caiva rāhau śukradaśām gate ||

iti śukraphalam | iti rāmamatadaśāyām antardaśāḥ samāptāḥ ||

athoktānāṃ daśākadambānāṃ viṣayavibhāgo nirūpyate granthāntare |

balī yadā hīnalavo grahaḥ syāt tadā tu hīnāṃśadaśā vidheyā |
sarvagrahālokanalabdhavīrye tanau tasīrākhyadaśā pradiṣṭā ||
lagnasya sabalatve hi bhāvapūrvā tu matā |
kālahorādaśā kāryā savīrye'bde ca tatpatau ||
haddākhyā varṣalagnasya haddeśe balasaṃyute |
abdacandre balopete kuryān naisargikīṃ daśām ||
savīryajanmarāśīśe muddā gaurīmatena tu |
balasāmye tu sarveṣāṃ tasīrākhyā prakīrtitā ||
savīrye candrarāśīśe balarāmāhvayā matā |
sarve nabhogāḥ prekṣante tanuṃ bhāvadaśā tadā ||

tatra varṣe sarvāpekṣayā hīnāṃśagrahasya sabalatve hīnāṃśadaśā vidheyā | sarvagrahair dṛṣṭe lagne tasīradaśā | lagnasya sabalatve bhāvatasīradaśā | varṣapraveśasamaye kālahoreśasya sabalatve kālahorādaśā | varṣapraveśalagnahaddeśvarasya sabalatve haddādaśā | candrasya sabalatve nisargadaśā | varṣe janmarāśīśvarasya sabalatve gaurīmatadaśā muddākhyā | varṣe candrarāśīśvarasya sabalatve balarāmamatadaśā vidheyā | sarveṣāṃ balasāmye balāpekṣayā rahitā tasīradaśā kartavyā | lagnopari sarvagrahāṇāṃ dṛṣṭyabhāve bhāvadaśā kartavyeti tattvam ||

atha daśāphale viśeṣaḥ | tatra pūrvaṃ pūrṇabalasya raver daśāphale gajāśvalābhādiphalam uktam | pūrṇabalaravidaśā tu sarveṣāṃ varṣapraveśe kadāpi na sambhavatīti nipāto na dṛśyate | paraṃ tu teṣāṃ gajāśvalābhādikaṃ na dṛśyate | tatra kiṃ kāraṇam iti ced ucyate | janmani jātakoktamārgeṇa raviś cet pūrṇabalo varṣe'pi pūrṇabalaḥ śubhasthānagaś ca bhavati tadā gajāśvalābhādikam avaśyaṃ varṣe vaktavyam | janmani hīnabale sūrye varṣe pūrṇavīrye'pi gajāśvalābhādikaṃ svapne bodhyam | uktaṃ ca varāheṇa |

pariṇamati phaloktiḥ svapnacintāsv avīryaiḥ || iti |

atha daśāriṣṭam uktaṃ hillājadīpikāyām |

daśādau daśeśas trirāśīśvaraś ca yadā naṣṭavīryo bhaved riṣṭam uktam |
vipakṣāṣṭamastho'thavā krūradṛṣṭo yutaḥ syād ariṣṭaṃ tadā pākakāle ||
trirāśīśvarāc candrapākeśvarau tu ripucchidrariṣpheṣu saṃsthāv ariṣṭam |
trirāśīśapākeśvarau śītaraśmer yadā tadādeśanīyaṃ tv ariṣṭam ||
trirāśikeśas tanuto vidhor pākeśvarād dvidvimite dṛkāṇe |
bhaved ariṣṭaṃ niyataṃ narāṇām anyonyam evaṃ viduṣā prakalpyam ||
janmalagnād daśāveśaḥ ṣaṣṭhāṣṭastho daśeśvarāt |
chidrāṃśasaṃstho vāriṣṭaṃ karoti ripurāśigaḥ ||

chidrāt trairāśipaḥ śodhyaḥ saśanir mṛtyusadmakam |
tatkāle vīryasaṃyuktam ariṣṭaṃ jāyate dhruvam ||
tatkāle vīryahīnaś ca vilagnādhipatir yadā |
vyayāricchidragaś cet syāt tadāriṣṭaṃ prajāyate ||
daśādhipo vīryayutaḥ praveśe trairāśikeśo'pi yutaḥ śubhaiś ca |
dṛṣṭas trikoṇopacayasthitaś cet tadāśu riṣṭaṃ vilayaṃ prayāti ||

iti śrīmaddaivajñavaryapaṇḍitadāmodarātmajabalabhadraviracite hāyanaratne daśānayanādhikāraḥ saptamaḥ ||7||

Let's grow together!

I humbly request your help to keep doing what I do best: provide the world with unbiased sources, definitions and images. Your donation direclty influences the quality and quantity of knowledge, wisdom and spiritual insight the world is exposed to.

Let's make the world a better place together!

Like what you read? Help to become even better: