Harivamsa [text] [sanskrit]
76,857 words
The Sanskrit edition of the Harivamsa, an important addition to the larger epic Mahabharata, existing in several editions. The text deals with the ancient Indian Solar and Lunar dynasties leading and recounts the history of Krishna.
Chapter 11
janamejaya uvāca |
kathaṃ vai śrāddhadevatvamādityasya vivasvataḥ |
śrotumicchāmi viprāgrya śrāddhasya ca paraṃ vidhaṃ |
pitṝṇāmādisargaṃ ca ka ete pitaraḥ smṛtāḥ || 1 ||
[Analyze grammar]
evaṃ ca śrutamasmābhiḥ kathyamānaṃ dvijātibhiḥ |
svargasthāḥ pitaro nye sma devānāmapi devatāḥ |
iti devavidaḥ prāhuretadicchāmi vedituṃ || 2 ||
[Analyze grammar]
yāvantaśca gaṇāḥ proktā yacca teṣāṃ paraṃ balam |
yathā ca kṛtamasmābhiḥ śrāddhaṃ prīṇāti vai pitṝn || 3 ||
[Analyze grammar]
prītāśca pitaro yena śreyasā yojayanti hi |
etadvai śrotumicchāmi pitṝṇāṃ sargamuttamam || 4 ||
[Analyze grammar]
vaiśaṃpāyana uvāca |
hanta te kathayiṣyāmi pitṝṇāṃ sargamuttamam |
mārkaṇḍeyena kathitaṃ bhīṣmāya paripṛcchate || 5 ||
[Analyze grammar]
apṛcchaddharmarājo hi śaratalpagataṃ purā |
evameva purā praśnaṃ yanmāṃ tvaṃ paripṛcchasi || 6 ||
[Analyze grammar]
tatte nupūrvyā vakṣyāmi bhīṣmeṇodāhṛtaṃ yathā |
gītaṃ sanatkumāreṇa mārkaṇḍeyāya pṛcchate || 7 ||
[Analyze grammar]
bhīṣmastu dharmarājāya proktavānetadacyuta || 7 ||
[Analyze grammar]
yudhiṣṭhira uvāca |
puṣṭikāmena dharmajña kathaṃ puṣṭiravāpyate |
etadākhyātamicchāmi kiṃ kurvāṇo na śocati || 8 ||
[Analyze grammar]
bhīṣma uvāca |
śrāddhaiḥ prīṇāti hi pitṝn sarvakāmaphalaistu yaḥ |
tatparaḥ prayataḥ śrāddhī pretya ceha ca modate || 9 ||
[Analyze grammar]
pitaro dharmakāmasya prajākāmasya cābhibho |
puṣṭikāmasya puṣṭiṃ ca prayacchanti yudhiṣṭhira || 10 ||
[Analyze grammar]
yudhiśṭhira uvāca |
vartante pitaraḥ svarge keṣāṃcinnarake punaḥ |
prāṇināṃ niyataṃ hyuktaṃ karmajaṃ phalamucyate || 11 ||
[Analyze grammar]
śrāddhāni caiva kurvanti phalakāmā na saṃśayaḥ |
abhisaṃdhāya pitaraṃ pituṣ ca pitaraṃ tathā |
pituḥ pitāmahaṃ caiva triṣu piṇḍeśu nityadā || 12 ||
[Analyze grammar]
tāni śrāddhāni dattāni kathaṃ gacchantyatho pitṝn |
kathaṃ ca śaktāste dātuṃ nirayasthāḥ phalaṃ punaḥ |
ke vā te pitaro nye sma kānyajāmo vayaṃ punaḥ || 13 ||
[Analyze grammar]
ke ca lokā na jānīmo vayaṃ punarupasthitāḥ || 13 ||
[Analyze grammar]
devā api pitṝn svarge yajantīti ca naḥ śrutaṃ |
etadicchāmyahaṃ śrotuṃ vistareṇa mahādyute || 14 ||
[Analyze grammar]
sa bhavān kathayatvenāṃ kathāmamitabuddhimān |
yathā dattaṃ pitṝṇāṃ vai tāraṇāyeha kalpate || 15 ||
[Analyze grammar]
bhīṣma uvāca |
atra te vartayiṣyāmi yathātattvamariṃdama |
ye ca te pitaro nye sma yānyajāmo vayaṃ punaḥ |
pitrā mama purā gītaṃ lokāntaragatena vai || 16 ||
[Analyze grammar]
śrāddhakāle mama piturmayā piṇḍaḥ samudyataḥ |
taṃ pitā mama hastena bhittvā bhūmimayācata || 17 ||
[Analyze grammar]
hastābharaṇapūrṇena keyūrabharitena ca |
raktāṅgulitalenātha yathā dṛṣṭaḥ purā mayā || 18 ||
[Analyze grammar]
naiṣa kalpavidhirdṛṣṭa iti niścitya cāpyaham |
kuśeṣveva tadā piṇḍaṃ dattavānavicārayan || 19 ||
[Analyze grammar]
tataḥ pitā me suprīto vācā madhurayā tadā |
uvāca bharataśreṣṭha prīyamāṇo mayānagha || 20 ||
[Analyze grammar]
tvayā dāyādavānasmi kṛtārtho mutra ceha ca |
satputreṇa tvayā putra dharmajñena vipaścitā || 21 ||
[Analyze grammar]
yathā caturthaṃ dharmasya rakṣitā labhate phalam || 21 ||
[Analyze grammar]
pāpasya hi tathā mūḍhaḥ phalaṃ prāpnotyarakṣitā || 21 ||
[Analyze grammar]
mayā ca tava jijñāsā prayuktaiṣā dṛḍhavrata |
vyavasthānaṃ ca dharmeṣu kartuṃ lokasya cānagha || 22 ||
[Analyze grammar]
pramāṇaṃ yaddhi kurute dharmācāreṣu pārthivaḥ |
prajāstadanuvartante pramāṇācaritaṃ sadā || 23 ||
[Analyze grammar]
tvayā ca bharataśreṣṭha vedadharmāśca śāśvatāḥ |
kṛtāḥ pramāṇaṃ prītiśca mama nirvartitātulā || 24 ||
[Analyze grammar]
tasmāttavāhaṃ suprītaḥ prītyā varamanuttamam |
dadāni tvaṃ pratīcchasva triṣu lokeṣu durlabham || 25 ||
[Analyze grammar]
na te prabhavitā mṛtyuryāvajjīvitumicchasi |
tvatto bhyanujñāṃ saṃprāpya mṛtyuḥ prabhavitā tava || 26 ||
[Analyze grammar]
kiṃ vā te prārthitaṃ bhūyo dadāni varamuttamam |
tadbrūhi bharataśreṣṭha yatte manasi vartate || 27 ||
[Analyze grammar]
ityuktavantaṃ tamahamabhivādya kṛtāñjaliḥ |
abruvaṃ kṛtakṛtyo haṃ prasanne tvayi sattama || 28 ||
[Analyze grammar]
yadi tvanugrahaṃ bhūyastvatto rhāmi mahādyute |
praśnamicchāmyahaṃ kiṃcidvyāhṛtaṃ bhavatā svayam || 29 ||
[Analyze grammar]
sa māmuvāca dharmātmā brūhi bhīṣma yadicchasi |
chettāsmi saṃśayaṃ tāta yanmāṃ pṛcchasi bhārata || 30 ||
[Analyze grammar]
apṛcchaṃ tamahaṃ tāta tatrāntarhitameva ca |
gataṃ sukṛtināṃ lokaṃ jātakautūhalastadā || 31 ||
[Analyze grammar]
śrūyante pitaro devā devānāmapi devatāḥ |
te vātha pitaro nye vā kānyajāmo vayaṃ punaḥ || 32 ||
[Analyze grammar]
kathaṃ ca dattamasmābhiḥ śrāddhaṃ prīṇāti vai pitṝn |
lokāntaragatāṃstāta kiṃ nu śrāddhasya vai phalam || 33 ||
[Analyze grammar]
kānyajanti sma lokā vai sadevanaradānavāḥ || 33 ||
[Analyze grammar]
sayakṣoragagandharvāḥ sakiṃnaramahoragāḥ || 33 ||
[Analyze grammar]
atra me saṃśayastīvraḥ kautūhalamatīva ca |
tadbrūhi mama dharmajña sarvajño hyasi me mataḥ || 34 ||
[Analyze grammar]
etacchrutvā vacastasya bhīṣmasyovāca vai pitā || 34 ||
[Analyze grammar]
śaṃtanuruvāca |
saṃkṣepeṇaiva te vakṣye yanmāṃ pṛcchasi bhārata |
pitṝṇāṃ kāraṇaṃ śrāddhe phalaṃ dattasya cānagha |
pitaraśca yathodbhūtāḥ śṛṇu sarvaṃ samāhitaḥ || 35 ||
[Analyze grammar]
ādidevasutāstāta pitaro divi devatāḥ |
tānyajanti sma lokā vai sadevanaradānavāḥ |
sayakṣarakṣogandharvāḥ sakiṃnaramahoragāḥ || 36 ||
[Analyze grammar]
āpyāyitāśca te śrāddhaiḥ punarāpyāyayanti vai |
jagatsadevagandharvamiti brahmānuśāsanam || 37 ||
[Analyze grammar]
tānyajasva mahābhāgāñchrāddhī śrāddhairatandritaḥ |
te te śreyo vidhāsyanti sarvakāmaphalapradāḥ || 38 ||
[Analyze grammar]
tvayaivārādhyamānāste nāmagotrādikīrtanaiḥ |
asmānāpyāyayiṣyanti svargasthānapi bhārata || 39 ||
[Analyze grammar]
mārkaṇḍeyastu te śeṣametatsarvaṃ vadiṣyati |
eṣa vai pitṛbhaktaśca viditātmā ca bhārgavaḥ || 40 ||
[Analyze grammar]
upasthitaśca śrāddhe dya mamaivānugrahāya vai |
enaṃ pṛccha mahābhāgamityuktvāntaradhīyata || 41 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Harivamsa Chapter 11
Harivamsa Purana in 3 Volumes
by Shanti Lal Nagar (2013)
Text with English Notes and Index; [Eastern Book Linkers]
Buy now!
Harivamsa Purana
by Ras Bihari Lal and Sons (2012)
Set of 10 Volumes; Transliterated Text with English Translation; [5425 pages]
Buy now!
Shri Harivamsa Purana in Marathi
by Jitendra Nath Thakur (2021)
श्रीहरिवंशपुराण [Dharmik Prakashan Sanstha, Mumbai]
Buy now!
Shri Harivamsha Purana (Telugu)
by Gollapudi Veeraswamy Son (2012)
శ్రీ వారివంశవ్రరాణం [Gollapudi Veeraswamy Son]
Buy now!
Shri Harivamsa Purana (Narayani Language)
by Ramtej Pandey (2013)
With Commentary (Set Of 3 Volumes); Sanskrit Text with Hindi Translation; [Chaukhamba Sanskrit Pratishthan]
Buy now!