Bhagavad-gita with four Commentaries [sanskrit]
140,673 words | ISBN-10: 8189564072 | ISBN-13: 9788189564070
The Sanskrit edition of the Bhagavad Gita with four commentaries: (1) The Subodhini by Shridhara (Sridhara Swami), (2) The Gudharthadipika by Madhusudana (Saraswati), (3) The Sararthavarshini by Vishvanatha (Vishwanath Chakravarti) and (4) The Gitabhushana by Baladeva (Vidyabhushan). Original titles: Bhagavadgītā (भगवद्गीता), Śrīdhara (श्रीधर), Madhusūdana (मधुसूदन), Viśvanātha (विश्वनाथ), Baladeva (बलदेव)
Verse 5.6
saṃnyāsastu mahābāho duḥkhamāptumayogataḥ |
yogayukto munirbrahma nacireṇādhigacchati ||6||
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
yadi karmayogino'pyantataḥ saṃnyāsenaiva jñānanisṭhā tarhyādita eva saṃnyāsaḥ kartuṃ yukta iti manvānaṃ pratyāha saṃnyāsa iti | ayogataḥ karmayogaṃ vinā saṃnyāso duḥkhamāptuṃ duḥkhahetuḥ | aśakya ityarthaḥ | cittaśuddhyabhāvena jñānaniṣṭhāyā asambhavāt | yogayuktastu śuddhacittatayā muniḥ saṃnyāsī bhūtvācireṇaiva brahmādhigacchati | aparokṣaṃ jānāti | ataścittaśuddheḥ prākkarmayoga eva saṃnyāsādviśiṣyata iti pūrvoktaṃ siddham | taduktaṃ vārttikakṛdbhiḥ
pramādino bahiścittāḥ piśunāḥ kalahotsukāḥ |
sannyāsino'pi dṛśyante daivasandūṣitāśrayāḥ || iti ||6||
The Gūḍhārthadīpikā commentary by Madhusūdana
aśuddhāntaḥkaraṇenāpi saṃnyāsa eva prathamaṃ kuto na kriyate jñānaniṣṭhāhetutvena tasyāvaśakatvāditi cettatrāha saṃnyāsa iti | ayogato yogamantaḥkaraṇaśodhakaṃ śāstrīyaṃ karmāntareṇa haṭhādeva yaḥ kṛtaḥ saṃnyāsaḥ sa tu duḥkhamāptumeva bhavati, aśuddhāntaḥkaraṇatvena tatphalasya jñānanisṭhāyā asambhavāt | śodhake ca karmaṇyanadhikārātkarmabrahmobhayabhraṣṭatvena paramasaṅkaṭāpatteḥ | karmayogayuktastu śuddhāntaḥkaraṇatvānmunirmananaśīlaḥ saṃnyāsī bhūtvā brahma satyajñānādilakṣaṇamātmānaṃ na cireṇa śīghramevādhigacchati
sākṣātkaroti pratibandhakābhāvāt | etaccoktaṃ prāgeva
na karmaṇāmanārambhānnaiṣkarmyaṃ puruṣo'śnute |
na ca saṃnyasanādeva siddhiṃ samadhigacchati || [Gītā 3.4] iti |
ata ekaphalatve'pi karmasaṃnyāsātkarmayogo viśiṣyata iti yatprāguktaṃ tadupapannam ||6||
The Sārārthavarṣiṇī commentary by Viśvanātha
kintu samyakcittaśuddhimanirdhārayato jñāninaḥ saṃnyāso duḥkhadaḥ karmayogastu sukhada eveti pūrvavyañjitamarthaṃ spaṣṭamevāha saṃnyāsastviti | cittavaiguṇye satīti śeṣaḥ | ayogataḥ karmayogābhāvāccittavaiguṇyapraśāmakakarmayogasya saṃnyāsinyabhāvāttatra anadhikārādityarthaḥ | saṃnyāso duḥkhameva prāptuṃ bhavati | taduktaṃ vārttikakṛdbhiḥ
pramādino bahiścittāḥ piśunāḥ kalahotsukāḥ |
sannyāsino'pi dṛśyante daivasandūṣitāśrayāḥ || iti |
śrutirapi yadi na samuddharanti yatayo hṛdi kāmajaṭā iti | bhagavatāpi yastva saṃyataṣaḍvargaḥ [BhP 11.18.40] ityādyuktam | tasmādyogayuktaḥ niṣkāmakarmavānmunirjñānī san brahma śīghraṃ prāpnoti ||6||
The Gītābhūṣaṇa commentary by Baladeva
jñānayogasya duṣkaratvātsukarakarmayogaḥ śreyānityāha saṃnyāsastviti | saṃnyāsaḥ sarvendriyavyāpāravinivṛttirūpo jñānayogaḥ | ayogataḥ karmayogaṃ vinā duḥkhaṃ prāptuṃ bhavati | duṣkaratvātsapramādatvācca duḥkhahetureva syādityarthaḥ | yogayuktaniṣkāmakarmī tu munirātmamananaśīlaḥ sannacireṇa śīghrameva brahmādhigacchati ||6||
__________________________________________________________