Bhagavad-gita with four Commentaries [sanskrit]
140,673 words | ISBN-10: 8189564072 | ISBN-13: 9788189564070
The Sanskrit edition of the Bhagavad Gita with four commentaries: (1) The Subodhini by Shridhara (Sridhara Swami), (2) The Gudharthadipika by Madhusudana (Saraswati), (3) The Sararthavarshini by Vishvanatha (Vishwanath Chakravarti) and (4) The Gitabhushana by Baladeva (Vidyabhushan). Original titles: Bhagavadgītā (भगवद्गीता), Śrīdhara (श्रीधर), Madhusūdana (मधुसूदन), Viśvanātha (विश्वनाथ), Baladeva (बलदेव)
Verse 2.1
saṃjaya uvāca
taṃ tathā kṛpayāviṣṭamaśrupūrṇākulekṣaṇam |
viṣīdantamidaṃ vākyamuvāca madhusūdanaḥ ||1||
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
dvitīye śokasaṃtaptamarjunaṃ brahmavidyayā | pratibodhya hariścakre sthitaprajñasya lakṣaṇam | tataḥ kiṃ vṛttamityapekṣāyāṃ sañjaya uvāca taṃ tathetyādi | aśrubhiḥ pūrṇe ākule īkṣaṇe yasya taṃ tathā, uktaprakāreṇa visamarjunaṃ prati madhusūdana idaṃ vākyamuvāca ||1||
The Gūḍhārthadīpikā commentary by Madhusūdana
ahiṃsā paramo dharmo bhikṣāśanaṃ cetyevaṃlakṣaṇayā buddhyā yuddhavaimukhyamarjunasya śrutvā svaputrāṇāṃ rājyamapracalitamavadhārya svasthahṛdayasya dhṛtarāṣṭrasya harṣanimittāṃ tataḥ kiṃ vṛttamityākāṅkṣāmapaninīṣuḥ saṃjayastaṃ pratyuktavānityāha vaiśampāyanaḥ |
kṛpā mamaita iti vyāmohanimittaḥ snehaviśeṣaḥ | tayāviṣṭaṃ svabhāvasiddhyā vyāptam | arjunasya karmatvaṃ kṛpāyāśca kartṛtvaṃ vadatā tasyā āgantukatvaṃ vyudastam | ataeva viṣīdantaṃ snehaviṣayībhūtasvajanavicchedāśaṅkānimittaḥ śokāparaparyāyaścittavyākulībhāvo viṣādastaṃ prāpnuvantam | atra viṣādasya karmatvenārjunasya kartṛtvena ca tasyāgantukatvaṃ sūcitam |
ataeva kṛpāviṣādavaśādaśrubhiḥ pūrṇe ākule darśanākṣame cekṣaṇe yasya tam | evamaśrupātavyākulībhāvākhyakāryadvayajanakatayā paripoṣaṃ gatābhyāṃ kṛpāviṣādābhyāmudvignaṃ tamarjunamidaṃ sopapattikaṃ vakṣyamāṇaṃ vākyamuvāca na tūpekṣitavān | madhusūdana iti | svayaṃ duṣṭanigrahakartārjunaṃ pratyapi tathaiva vakṣyatīti bhāvaḥ ||1||
The Sārārthavarṣiṇī commentary by Viśvanātha
ātmānātmavivekena śokamohatamo nudan |
dvitīye kṛṣṇacandro'tra proce muktasya lakṣaṇam ||1||
The Gītābhūṣaṇa commentary by Baladeva
dvitīye jīvayāthātmyajñānaṃ tatsādhanaṃ hariḥ |
niṣkāmakarma ca proce sthitaprajñasya lakṣaṇam ||
evamarjunavairāgyamupaśrutya svaputrarājyābhraṃśāśayā hṛṣyantaṃ dhṛtarāṣṭramālakṣya sañjaya uvāca taṃ tatheti | madhusūdana iti tasya śokamapi madhuvannihaniṣyatīti bhāvaḥ ||1||
__________________________________________________________