Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 21
jalāplutā ratikṣīṇā bhītā nakulanirjitāḥ||28||
śītavātātapavyādhikṣuttṛṣṇāśramapīḍitāḥ||28||
tūrṇaṃ deśāntarāyātā vimuktaviṣakañcukāḥ||29||
kuṣauṣadhīkaṇṭakavadye caranti ca kānanam||29||
deśaṃ ca divyādhyuṣitaṃ sarpāste'lpaviṣā matāḥ||30||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
jalāplutādayaḥ sarpā alpaviṣā jñeyāḥ| divyādhyuṣito deśo-yatra devatāḥ kṛtasannidhānāḥ, taṃ deśaṃ caranti| [ "śmaśānacaityavalmīkayajñāśrayasurālaye| catuṣpathe jalasthāne jīrṇodyāneṣu koṭhare|| kṣīradrume nimbatarau nirjhare girigahvare| cakravajragadākuntatriśūlāṅkajaṭādharāḥ|| raktāsyanayanā ye ca te syurāśīviṣopamāḥ| na teṣu kālaniyamo na ca vegeṣvanukramaḥ| mantratantrabalānnāpi prasahya vinivartanam|" vṛddhavāgbhaṭāt| ] (saṃ.u.a. 41)