Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 17
pūrve darvīkṛtāṃ vege duṣṭaṃ śyāvībhavatyasṛk||19||
śyāvatā tena vaktrādau sarpantīva ca kīṭakāḥ||19||
dvitīye granthayo vege, tṛtīye mūrdhni gauravam||20||
dṛgrodho daṃśavikledaścaturthe ṣṭhīvanaṃ 5
vamiḥ||20||
sandhiviśleṣaṇaṃ tandrā pañcame parvabhedanam||21||
dāho hidhmā ca, ṣaṣṭhe tu hṛtpīḍā gātragauravam||21||
mūrcchā vipāko'tīsāraḥ, prāpya śukraṃ tu saptame||22||
skandhapṛṣṭhakaṭībhaṅgaḥ sarvaceṣṭānivartanam||22||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
darvīkarāṇāṃ prathame viṣavege śyāvavarṇaṃ duṣṭaṃ ca raktaṃ syāt| tena ca-tādṛśā raktena, mukhanayanādau śyāvatā syāt| kīṭakāśca gātre sarpantīva| dvitīye viṣavege granthayaḥ syuḥ| tṛtīye śirogurutvādayaḥ syuḥ| caturthe ṣṭhīvanādayaḥ| pañcame sandhiviśleṣaṇaṃ tandrā parvabhedanaṃ dāho hikkā ca| ṣaṣṭhe ca vege hṛdayapīḍādyāḥ| saptame śukraṃ prāpya skandhādibhaṅgaḥ sarvaceṣṭānivartanaṃ syāt|