Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 30
ghoṇṭāphalatvak lavaṇaṃ salākṣaṃ būkasya patraṃ vanitāpayaśca||38||
srugarkadugdhānvita eṣa kalko vartīkṛto hantyacireṇa nāḍīm||38||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
ghoṇṭāphalādikaḥ strīkṣīrasrugarkadugdhayuta eṣa kalko vartīkṛto drāgeva nāḍīṃ hanti| indravajrāvṛttam|
6.30.71
sāmudrasauvarcalasindhujanma supakvaghoṇṭāphalaveśmadhūmāḥ||39||
āmrātagāyatrijapallavāśca kaṭaṃkaṭeryāvatha cetakī ca||39||
kalke'bhyaṅge cūrṇe vartyāṃ caiteṣu śīlyamāneṣu||40||
agatiriva naśyati gatiścapalā capaleṣu bhūtiriva||40||
iti śrīvaidyapatisiṃhaguptasūnuśrīmadvāgbha- 5
ṭaviracitāyāmaṣṭāṅgahṛdayasaṃhitāyāṃ ṣaṣṭha uttarasthāne granthyarbudaślīpadāpacīnāḍīpratiṣedho nāma triṃśo'dhyāyaḥ||30||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
samudralavaṇādikaṃ kalke'bhyaṅge cūrṇe vartyāṃ cāmīṣvabhyasyamāneṣvavidyamānagatiriva gatiḥ śīghraṃ naśyati| capalā capaleṣu nareṣu bhūtiḥ-vittaṃ, yatheti| upajātirāryā ca| iti śrīmṛgāṅkadattaputraśrīmadaruṇadattaviracitāyāmaṣṭāṅgahṛda yaṭīkāyāṃ sarvāṅgasundarākhyāyāṃ ṣaṣṭha uttarasthāne granthyarbudaślīpadāpacīnāḍīpratiṣedho nāma triṃśo'dhyāyaḥ samāptaḥ|| 30||