Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 7
vātolbaṇāḥ śiraḥkampaṃ tatsaṃjñaṃ kurvate malāḥ||15||
pittapradhānairvātādyaiḥ śaṅkhe śophaḥ saśoṇitaiḥ||16||
tīvradāharujārāgapralāpajvaratṛḍbhramāḥ||16||
tiktāsyaḥ pītavadanaḥ kṣiprakārī sa śaṅkhakaḥ||17||
trirātrājjīvitaṃ hanti sidhyatyapyāśu sādhitaḥ||17||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
vātādhikā doṣāḥ śiraḥkampaṃ śiraḥ kampākhyaṃ kurvate| sa0-pittādhikairdoṣaiḥ saraktaiḥ śaṅkhe śopho'tidāhādayaśca syuḥ| sa ca śaṅkhakastiktāsyaḥ pītavarṇamukhaḥ kṣiprakārī ca syāt| tiktaṃ-tiktasvādamāsyaṃ, yasmin śaṅkhake saḥ| evamanyadapi yojyam| sa cānupakrāntastrirātreṇa jīvitaṃ harati| śīghraṃ ca cikitsitaḥ sidhyatyapi| apiśabdāt kadācinna sidhyati|