Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 15
āmādyavasthāsvalajīṃ gaṇḍe śophavadācaret||11||
svinnasya śītadantasya pālīṃ vilikhitāṃ dahet||11||
tailena, pratisāryā ca sakṣaudraghanasaindhavaiḥ||12||
dāḍimatvagvarātārkṣyakāntājambvasthināgaraiḥ||12||
kavalaḥ kṣīriṇāṃ kvāthairaṇutailaṃ ca nāvanam||13||
dantaharṣe tathā bhede sarvā vātaharā kriyā||13||
tilayaṣṭīmadhuśṛtaṃ kṣīraṃ gaṇḍūṣadhāraṇam||14||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
āmādyavasthāsvalajīṃ gaṇḍe śophavadupakramet| sa śītadantasya svinnasya pālīṃ vilikhitāṃ tailena dahet| dāḍimatvagādibhiḥ kṣaudrādiyutaiḥ pratisāryā ca| kṣīriṇāṃ kvāthaiḥ kavalo hitaḥ| nasyamaṇutailaṃ hitam| sa dantabhede harṣe ca sarvā vātaghnī kriyā śastā| tilayaṣṭīmadhuśṛtaṃ kṣīraṃ gaṇḍūṣadhāraṇam|