Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 6
tatra vātena timire vyāviddhamiva paśyati||8||
calāvilāruṇābhāsaṃ prasannaṃ cekṣate muhuḥ||9||
jalāni keśān maśakān raśmīṃścopekṣite'tra ca||9||
kācībhūte dṛgaruṇā paśyatyāsyamanāsikam||10||
candradīpādyanekatvaṃ vakramṛjvapi 5
manyate||10||
vṛddhaḥ kāco dṛśaṃ kuryādrajodhūmāvṛtāmiva||11||
spaṣṭāruṇābhāṃ vistīrṇāṃ sūkṣmāṃ vā hatadarśanām||11||
sa liṅganāśo——————————————————
||12||§20209
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
tatra-timireṣu madhye, pavanena timire sati vyāviddhamiva paśyati| tathā calaṃ dhūmāvilamaruṇābhāsaṃ muhuḥ-punaḥ-prasannaṃ cālokate-prakṛtisthanayanena paśyati, pavanasya calarūpatvāt| tathā jālādīni muhuḥ paśyati| āsyaṃ-mukhaṃ, anāsikaṃ-nāsikārahitaṃ, paśyati| 5 tathā candradīpādīnāmanekatvaṃ vakramavakramiva ca manyate| vṛddhaḥ kāco rajodhūmāvṛtāmiva ca dṛṣṭiṃ kuryāt| tathā spaṣṭā'ruṇā''abhā yasyāstām| tathā vistīrṇāṃ sūkṣmāṃ vā| tathā hatadarśanām| sa evaṃbhūto liṅganāśaḥ| iti vātajāstimirakācaliṅganāśā uktāḥ|10