Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 23
dantairdantivarāhoṣṭragavāśvājakharodbhavaiḥ||33||
saśaṅkhamauktikāmbhodhiphenairmaricapādikaiḥ||34||
kṣataśukramapi vyāpi dantavartirnivatayet||34||
tamālapatraṃ godantaśaṅkhapheno'sthi gārdabham||35||
tāmraṃ ca vartirmūtreṇa sarvaśukrakanāśinī||35||
ratnāni dantāḥ śṛṅgāṇi dhātavastryūṣaṇaṃ truṭiḥ||36||
karañjabījaṃ laśuno vraṇasādi ca bheṣajam||36||
savraṇāvraṇagambhīratvaksthaśukraghnamañjanam||37||
nimnamunnamayetsnehapānanasyarasāñjanaiḥ||37||
sarujaṃ nīrujaṃ tṛptipuṭapākena śukrakam||38||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
gajādyudbhavairdantaiḥ śaṅkhamuktāphenayutaiścuturthāṃśakamaricaiḥ kṣataśukrakamapi vyāpi dantavartiriyaṃ nivartayet| apiśabdācchuddhaśukrakamapi| sa tamālapatrādibhirvartirgomūtreṇa sarvaśukrakahṛt| sa ratnani-mauktikādīni, dantāḥ-gajādīnām, śṛṅgāṇi chāgādīnām, dhātavo-gairikādyāḥ, tryūṣaṇādīni, tathā vraṇasādi bheṣajaṃ-svarṇakṣīryādi, etadañjanaṃ savraṇāvraṇagambhīratvaksthaśukraharam| sa0-nimnaṃ śukrakaṃ snehapānādibhirunnamayet| sarujaṃ nīrujaṃ ca tarpaṇapuṭapākenonnamayet|