Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 3
sarvaroganidānoktairahitaiḥ kupitā malāḥ||1||
acakṣuṣyairviśeṣeṇa prāyaḥ pittānusāriṇaḥ||1||
śirābhirūrdhvaṃ prasṛtā netrāvayavamāśritāḥ||2||
vartma sandhiṃ sitaṃ kṛṣṇaṃ dṛṣṭiṃ vā sarvamakṣi vā||2||
rogān kuryuḥ——————————————————————
||3||§19727
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
sarvaroganidāne uktāni-abhihitāni yathāyogaṃ tiktoṣaṇādīni, tairāhāravihāraiḥ prakupita malā rogān kuryuḥ| viśeṣādacakṣuṣyairāhāravihāraiḥ kupitā malāḥ prāyo-bāhulyena, pittānusāriṇastathā śirādibhiḥ karaṇabhūtābhirūrdhvaṃ jatruṇaḥ prasṛtāstathā netrasya sambandhinamavayavaṃvakṣyamāṇaṃ vartmādikaṃ, āśritāḥ| vartmetyādi| vāśabdaḥ pratyekaṃ yujyate, vartma vā sandhiṃ vā sitaṃ vā'sitaṃ vā dṛṣṭiṃ vā sakalaṃ locanamāśritāḥ| iti sāmānyena nayanarogāṇāṃ samprāptiḥ|