Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 14
dvipañcamūlatriphalādviniśākuṭajatvacaḥ||19||
saptaparṇamapāmārgaṃ nīlinīṃ kaṭurohiṇīm||20||
śamyākapuṣkarajaṭāphalgumūladurālabhāḥ||20||
dvipalāḥ saliladroṇe paktvā pādāvaśeṣite||21||
bhārgīpāṭhāḍhakīkumbhanikumbhavyoṣarohiṣaiḥ||21||5 mūrvābhūtīkabhūnimbaśreyasīsārivādvayaiḥ||22||
madayantyagniniculairakṣāṃśaiḥ sarpiṣaḥ pacet||22||
prasthaṃ tadvad dravaiḥ pūrvaiḥ pañcaganyamidaṃ mahat||23||
jvarāpasmārajaṭharabhagandaraharaṃ param||23||
śophārśaḥkāmalāpāṇḍugulmakāsagrahāpaham||24||10
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
dvipañcamūlādīni pṛthag dvipalapramāṇāni jaladroṇe paktvā pādāvaśeṣite kvāthe bhārgyādibhiḥ karṣāśaiḥ kalkīkṛtairghṛtasya prasthaṃ tadvat pūrvaiḥ-gomayasvarasādibhirdravaiḥ, pācayet| mahadidaṃ pañcagavyaṃ paraṃ jvarādiharam, śophādighnaṃ ca| bahudravyayogāccāsya mahattvam, 5 yathā mahākalyāṇakādeḥ|