Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 6
————————————-kalkaḥ piṣṭo dravāplutaḥ||10||
cūrṇo'plutaḥ———————————————————
||10||§18604
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
draveṇā''aplutaḥ piṣṭaḥ san kalka iti kalpanākaṣāyaḥ saṅketitaḥ| yat dravyaṃ draveṇa aplutaṃ-śuṣkameva piṣṭaṃ, sa kalpanākaṣāyaścūrṇa iti gaditaḥ| tena kalkasyaivāyaṃ bheda iti, nāsau kalpaneti śaṅkanīyam|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
kalkalakṣaṇamāha-kalka iti| śuṣkaṃ dravyaṃ draveṇāplutya piṣṭaṃ kalkaḥ, anāplutya-cūrṇaḥ| saṅgrahe tu (ka. a. 8)- " upaladaśanāpiṣṭastu kalkaḥ| sūkṣmatāntavacyutaścūrṇaḥ| tasya samastadravyāparityāgādāplutoyogācca kalkādabhedaḥ| iti| daśanapeṣaṇe lālaiva dravaḥ| kalkasya peṣaṇe pāne cāplutatvam| cūrṇasya pāna eva| samasygrahaṇe'pyaśakyapeṣaṇasya tyāgānna kaṣāyalakṣaṇābhāvaḥ| §18606