Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 23
paryāgatānāṃ śuṣkāṇāṃ phalānāṃ veṇijanmanām||23||
cūrṇasya payasā śuktiṃ vātapittārditaḥ pibet||24||
dwe vā trīṇyapi vā''apothya kwāthe tiktottamasya vā||24||
āragvadhādinavakādāsutyānyatamasya vā||25||
vimṛdya pūtaṃ taṃ kwāthaṃ pittaśleṣmajwarī pibet||25||
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
anyadāha-paryāgatānāmiti| paryāgatānāṃ-pakvānām| veṇījīmūtaḥ| śuktiṃ-ardhapalam| anyadāha-dve veti| āpothyajarjarīkṛtya| tiktottamasya-paṭolasya| saṅgrahe tu (ka. a. 1)-"jīvakarṣabhakekṣuśatāvarīnāmanyatamasya svarasena vā pittaje| athavā pūrvavat ghṛtaṃ siddham|" iti|ḥ5
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
paryāgatānāṃ-prāptasamyakpākānāṃ, phalānāṃ veṇijanmanāṃdevadālyutpannānāṃ, cūrṇasya śuktiṃ-ardhapalaṃ, payasā vātapittābhyāmarditaḥ-āturaḥ, pibet| dwe vā trīṇyapi vā jīmūtaphalanyāpothya-jarjarīkṛtya, tiktottamasyanimbasya, kwāthaṃ pittaśleṣmajwarī pibet| athavā, āragvadhādinavakāt-5
āragvadhavargādādyauṣadhanavakāt, anyatamasya kwāthe dwe vā trīṇyapi vā jīmūtaphalānyāsutya-sandhāya, tathā vimṛdya pūtaṃ kwātha pittaśleṣmajwarī pibet| garāgarī ca veṇī ca devadālī ca jīmūtaṃ ceti paryāyāḥ|