Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 16
yathārhasnehapītaṃ ca vāmitaṃ mṛdu rūkṣayet||15||
triphalāvyoṣapatrailātvakkṣīrīcitrakaṃ vacām||16||
viḍaṅgam ṃ pippalīmūlaṃ lomaṣāṃ vṛṣakaṃ tvacam||16||
ṛddhiṃ lāṅgalikīṃ cavyaṃ samabhāgāni peṣayet||17||
kalye liptvā''ayasīṃ pātrīṃ madhyāhne bhakṣayedidam||17||
vātāsre sarvadoṣe'pi paraṃ ṣūlānvite hitam||18||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
yo yasyārhaḥ snehastaṃ pītavantaṃ kṛtavamanaṃ ca mṛdu kṛtvā rūkṣayet| sa0-triphalādīni samāṃṣāni jalena peṣayet| piṣṭvā ca prabhāte lauhīṃ pātrīṃ liptvā madhyāhna idaṃ bhakṣayet| etacca vātarakte sarvadoṣe'pi paraṃ ṣūlānvite hitam|5