Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 11
āmāṣayagate vāyau vamitapratibhojite||14||
sukhāmbunā ṣaḍdharaṇaṃ vacādiṃ vā prayojayet||14||
sandhukṣite'gnau parato vidhiḥ kevalavātikaḥ||15||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
āmāṣayagate vāte sati tathā vamitaṣcāsau pratibhojitaṣca tasmin vamitapratibhojite nara uṣṇajalena ṣaḍdharaṇaṃ vacādigaṇaṃ (hṛ. sū. a. 15|35) vā prayojayet| ṣaḍdharaṇayogaḥ saṅgrahādevāvagantavyaḥ| tatraivaṃ paṭhyate (ci. a. 21)- "dārvīkaliṅgakaṭukātiviṣāgnipāṭhā mūtreṇa sūkṣmarajaso dharaṇapramāṇāḥ| pītā jayanti gudajodarakuṣṭhamehakoṣṭhānilāḍhyapavanagrahaṇīpradoṣān||"iti| dharaṇaṃ-palasya daṣamo bhāgaḥ| agnau sandīpite sati, anantaraṃ kevalavātiko vidhiḥ, 'kāryaḥ' iti ṣeṣaḥ|