Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 80
kṣāreṇa yuktaṃ palalaṃ sudhākṣīreṇa vā tataḥ||124||
tābhyāṃ vā bhāvitāndadyādyonau kaṭukamatsyakān||124||
varāhamatsyapittābhyāṃ naktakān vā subhāvitān||125||
kiṇvaṃ vā saguḍakṣāraṃ dadyādyonau viṣuddhaye||125||
raktapittaharaṃ kṣāraṃ lehayenmadhusarpiṣā||126||
laṣunaṃ madirāṃ tīkṣṇāṃ matsyāṃṣcāsyai prayojayet||126||
bastiṃ sakṣīragomūtraṃ sakṣāraṃ dāṣamūlikam||127||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
kṣārayuktaṃ bhṛṣṭatilacūrṇaṃ tatastasyā yonau dadyāt| sudhākṣīreṇa vā'nvitaṃ palalaṃ dadyāt| tābhyāṃkṣārasudhākṣīrābhyāṃ, bhāvitān kaṭukamatsyakān yonau dadyāt| varāhamatsyayoḥ pittābhyāṃ kaṭukamatsyakān subhāvitān naktakān vā subhāvitān yonau dadyāt| athavā, 5 kiṇvaṃ guḍakṣārānvitaṃ yoniviṣudhdyarthaṃ yonau dadyāt| raktapittaharaṃ kṣāraṃ madhusarpiṣā lehayet| laṣunaṃ madirāṃ tīkṣṇāṃ matsyāṃṣcāsyai prayojayet| dāṣamūlikaṃ bastiṃ-kalpoktaṃ (hṛ. ka. a. 4|4), kṣīragomūtrasahitaṃ kṣārānvitamasyai dadyāt|10