Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 25
medojaṃ mūtrapiṣṭena susvinnaṃ surasādinā||35||
ṣirovirekadravyairvā varjayan phalasevanīm||36||
dārayedvṛddhipatreṇa samyaṅmedasi sūddhṛte||36||
vraṇaṃ mākṣikakāsīsasaindhavapratisāritam||37||
sīvyedabhyañjanaṃ cāsya yojyaṃ medoviṣuddhaye||37||
manaḥṣilailāsumanogranthibhallātakaiḥ kṛtam||38||
tailamāvraṇasandhānātsnehasvedau ca ṣīlayet||38||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
medojaṃ vṛddhirogaṃ gomūtrapiṣṭena surasādinā gaṇena (hṛ. sū. a. 15|30) susvinnaṃ ṣirovirekadravyairvā susvinnaṃ vṛddhipatreṇa samyak kṛtvā dārayet| kiṃ kurvan? phalasevanīṃ varjayan-pariharan| anantaraṃ medasi sūddhṛte sati mākṣikādibhiḥ pratisāritaṃ vraṇaṃ sīvyet| anantaramasyābhyañjanaṃ tailaṃ manaḥṣilādibhiḥ kṛtaṃ-siddhaṃ, medoviṣuddhaye yojyam| vraṇasandhānaṃ yāvat snehaṃ svedaṃ ca ṣīlayet|