Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 14
kuṣaḥ kāṣaḥ ṣaro guṇṭha itkaṭo moraṭo'ṣmabhit||22||
darbho vidārī vārāhī ṣālimūlaṃ trikaṇṭakaḥ||22||
bhallūkaḥ pāṭalī pāṭhā pattūraḥ sakuraṇṭakaḥ||23||
punarnave ṣirīṣaṣca teṣāṃ kvāthe paceddhṛtam||23||
piṣṭena trapusādīnāṃ bījenendīvareṇa ca||24||
madhukena ṣilājena tatpittāṣmaribhedanam||24||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
kuṣādīnāṃ kvāthe trapusādīnāṃ-pūrvoktānāṃ (ṣlo.7) trapusairvārulaṭvānāṃ, bījena nīlotpalabījena madhukena ca piṣṭena ṣilājatunā ca ghṛtaṃ pacet| tatpittāṣmarībhedanaṃ bhavati| ṣodhanādigaṇasaṅgrahoktāstu (hṛ. sū. a. 15|1) trapusādayo'tra na gṛhyante, tadantaḥpātināṃ pittavirodhināṃ sarpirā(sarṣapā)dīnāṃ dravyāṇāṃ tatra pāṭhāt| §15446