Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 74
yavānīpippalīmūlacāturjātakanāgaraiḥ||110||
marīcāgnijalājājīdhānyasauvarcalaiḥ
*samaiḥ||111||
*vṛṣāmladhātakīkṛṣṇābilvadāḍimadīpyakaiḥ||111||
triguṇaiḥ ṣaḍguṇasitaiḥ
*kapitthāṣṭaguṇaiḥ kṛtaḥ||112||
cūrṇo'tīsāragrahaṇīkṣayagulmagalāmayān||112||5 kāsaśvāsāgnisādārśaḥpīnasārocakān jayet||113||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
yavānyādibhirdravyaiḥ samairvṛkṣāmlādibhistriguṇairmūladravyāpekṣayā| kimbhūtairetaiḥ? ṣaḍguṇā sitā yeṣāṃ vṛkṣāmlādīnāṃ ta evaṃ taiḥ| ṣaḍguṇasitaiścūrṇaḥ kṛta iti yojyam| evaṃ śarkarābhāgānāṃ śatamaṣṭādhikaṃ bhavati| kva(kaiḥ) kṛtaścūrṇaḥ? mūladravyāpekṣayā'ṣṭāguṇaiḥ kapitthaiḥ kapitthaiḥ| kecittvevaṃ paṭhanti'ṣaḍguṇasite kapitthe'ṣṭaguṇe' iti| tatra cedaṃ vyākhyānam-mūladravyāpekṣayā kapitthe'ṣṭaguṇe| tathā ca kimbhute? ṣaḍguṇasitā yasmāttathā tasmin,
evaṃ śarkarābhāgā aṣṭacatvāriṃśatsyuriti| ayaṃ cūrṇo'tīsārādin jayet|