Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 17
yuktaṃ bilvakapitthābhyāṃ mahauṣadhabiḍena vā||35||
aruṣkarairyavānyā vā pradadyāttakratarpaṇam||35||
dadyādvā hapuṣāhiṅgucitrakaṃ takrasaṃyutam||36||
māsaṃ takrānupānāni khādetpīluphalāni vā||36||
pibedaharahastakraṃ niranno vā prakāmataḥ||37||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
takreṇa tarpaṇaṃ-yavasaktūn, dadyāt| kimbhūtam? bilvakapitthābhyāṃ yuktamathavā mahauṣadhabiḍena yuktaṃ bhallātakairvā yuktamathavā yavānyā vā yuktaṃ pradadyāt| takratarpaṇameva bilvādibhiryathoktaiḥ saha bhuñjīta| nānyatkiñciditi sūcayituṃ praśabdo'tra nyastaḥ| athavā, hapuṣādikaṃ takrānvitaṃ dadyāt| māsaṃ pīluphalāni takrānupānāni vā khādet| athavā, icchayā'haraharanannāśī takraṃ pibet|
4.8.37
atyarthaṃ mandakāyāgnestakramevāvacārayet||37||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
atyarthaṃ mandakāyāgnernarasya sāyaṃ prātarvā takramevāvacārayedvaidyonatvannam, ata evaivakāro'tra nirdiṣṭaḥ|