Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 14
avartamānamucśūnakaṭhinebhyo haredasṛk||28||
arśobhyo jalajāśastrasūcīkūrcaiḥ punaḥ punaḥ||29||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
arśobhya ucchūnakaṭhinebhyo rudhiramavartamānaṃ jalaukaśastrādibhirasakṛddharet|
śītoṣṇādirupakramaḥ kasmādatra na kriyate? ityāha-4.8.27
Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā śīṣṇasnigdharūkṣairhi na vyādhirupaśāmyati||29||
rakte duṣṭe bhiṣak tasmādraktamevāvasecayet||30||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
yasmāt śītādibhirupakramairupakrānto'rśovyādhirna śāmyati rakte duṣṭe sati, tasmāddheto raktamevāvasecayetna tu śītādiryojyaḥ|
4.8.29
yo jāto gorasaḥ kṣīrādvahnicūrṇāvacūrṇitāt||30||
pibaṃstameva tenaiva bhuñjāno gudajān jayet||31||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
yo gorasaḥ kṣīrājjātaḥ-utpannaḥ| kimbhutāt? vahnicūrṇāvacūrṇitātcitrakacūrṇāvakīrṇāt| tameva-gorasaṃ, pibannarastenaiva ca-gorasena, bhuñjāno gudajān jayet| 'bahumūlāvacūrṇitāt' iti kva(ke)cit paṭhanti| bahumūlā-śatāvarī|